Μπορεί να μένουμε στην Ελλάδα, όπου σύμφωνα με το άσμα “κρύο δεν έκανε ποτέ”, αλλά όσο και να πεις η σμίκρυνση των ημερών σε σχέση με τις ώρες που επικρατεί σκοτάδι φέρνει ένα είδος χειμερινών blues. Μια κάπως όχι πολύ καλή διάθεση, όχι ιδιαίτερα ανεβασμένη, όχι πολύ αισιόδοξη. Θυμίζει κάτι; Για να μην πω για όσες δεν μένουν στην Ελλάδα αλλά σε βορειότερα γεωγραφικά πλάτη.
Υπάρχει όμως ένα μυστικό που μπορεί εύκολα να μας κάνει να νιώσουμε λίγο καλύτερα με τον εαυτό μας εκείνα τα παγωμένα πρωϊνά που το να βγάλουμε τα χέρια και τα πόδια από το πάπλωμα μοιάζει Ηράκλειος άθλος. Το βρήκαμε στο Tik Tok και είχε κάνει μια αρκετά μεγάλη καμπύλη δημοφιλίας με το hashtag #dopaminedressing.
Όμως ας πιάσουμε το θέμα εξαρχής. Αυτό που επηρεάζει τη διάθεσή μας δεν είναι τόσο το κρύο, όσο η έλλειψη φωτός.
Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας των ΗΠΑ (ΝΙΜΗ), η Εποχική Συναισθηματική Διαταραχή (Seasonal Affective Disorder, ή SAD για συντομία) είναι ένας τύπος κατάθλιψης που προκαλείται από την αλλαγή της εποχής, που συνήθως ξεκινά περίπου την ίδια ώρα κάθε χρόνο. Αυτό είναι διαφορετικό από άλλες μορφές κατάθλιψης, καθώς σχετίζεται με την αλλαγή της εποχής και τα συμπτώματα συνήθως υποχωρούν μόλις αλλάξει ξανά η εποχή. Ωστόσο, κάποιος που έχει κλινική κατάθλιψη μπορεί επίσης να έχει SAD με συμπτώματα που επιδεινώνονται σε ορισμένες περιόδους του έτους.
Ενώ πολλοί άνθρωποι μπορεί να νιώσουν “πεσμένοι” όταν αλλάζουν οι εποχές, το SAD είναι μια σοβαρή διαταραχή. Συμπτώματα του περιλαμβάνουν υπερβολικό ύπνο, κοινωνική απόσυρση ή «χειμερία νάρκη», χαμηλή ενέργεια, ατονία, δυσκολία συγκέντρωσης και αίσθημα απελπισίας που θα μπορούσε να επηρεάσει την καθημερινή ζωή. Ενώ το SAD εμφανίζεται συχνά κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου και του χειμώνα, μερικοί μπορεί να εμφανίσουν SAD ακόμα και το καλοκαίρι όπου η αϋπνία, το άγχος και η ευερεθιστότητα είναι κοινά συμπτώματα.
Στα Βαλκάνια έχουμε μια τάση να φοράμε σκούρα χρώματα το χειμώνα κι αυτό δεν δίνει ιδιαίτερα χαρούμενη εικόνα περπατώντας στους δρόμους της πόλης. Τα σκούρα ρούχα έχουν την τάση να “χάνονται” στην γκριζάδα του μπετόν και της ασφάλτου και να κάνουν την διάθεσή μας επομένως να πέφτει ακόμη χαμηλότερα.
Το SAD αντιμετωπίζεται συχνά με φωτοθεραπεία (η θεραπεία επιλογής στις περισσότερες περιπτώσεις, με ειδικές λάμπες όπως γίνεται με τη φωτοθεραπεία των βρεφών), θεραπεία ομιλίας κι ενδεχομένως φαρμακευτική αγωγή σε συνεννόηση με τον γιατρό που παρακολουθεί. Μπορείτε επίσης να προσπαθήσετε να μειώσετε τα συμπτώματά ατονίας σας κοιτάζοντας στην ντουλάπα σας. Εξυπακούεται ότι ό,τι πούμε δεν έχει σκοπό να υποκαταστήσει τις συμβουλές ενός ψυχιάτρου, αν αντιμετωπίζετε συμπτώματα που απαιτούν ιατρική παρέμβαση.
Κι όμως, το μυστικό αυτό είναι κάτι απλό που φαίνεται να λειτουργεί για τις πολύ ελαφρές περιπτώσεις χαμηλής διάθεσης, οι οποίες αφορούν άλλωστε και στην πλειοψηφία του πληθυσμού. Ο όρος dopamine dressing, ρουχισμός ντοπαμίνης θα το λέγαμε κάπως αδέξια, που ονομάζεται επίσης “φορεσιά για την βελτίωση της διάθεσης”, επινοήθηκε από την ψυχολόγο μόδας Dawnn Karen. Η Karen γραψε για το ντύσιμο ντοπαμίνης στο βιβλίο της Dress Your Best Life κι είναι παράλληλα καθηγήτρια ψυχολογίας στο Fashion Institute of Technology. Το ντύσιμο για βελτίωση της διάθεσης είναι ένας τρόπος να τονώσετε τη διάθεσή σας και να δημιουργήσετε έκκριση ντοπαμίνης φορώντας συγκεκριμένα χρώματα. Στο σύνδεσμο μάλιστα αναλύεται πώς η επιλογή ρουχισμού βοηθά ακόμη και στην αντιμετώπιση του πένθους, πράγματα πρωτόγνωρα αλλά και εξαιρετικά ενδιαφέροντα, αν σκεφτούμε την ιδιαίτερη πολιτιστική σημασία του ρουχισμού στην περίοδο του πένθους.
Για να επιστρέψουμε όμως στο θέμα των winter blues και της ένδυσής μας, η ειδικός προτείνει μυστικά για να ενεργοποιηθεί η έκκριση ντοπαμίνης. Η ντοπαμίνη είναι νευροδιαβιβαστής που παίζει ρόλο στη ρύθμιση της συμπεριφοράς, στην ευχαρίστηση, στα κίνητρα, στον ύπνο, τα όνειρα, τη διάθεση, την προσοχή, τη μάθηση και βέβαια στην ανταμοιβή. Συνεπώς χαμηλά επίπεδα ντοπαμίνης συνδέονται συχνότερα με απάθεια, μειωμένη συγκέντρωση, χαμηλή ενέργεια, κόπωση, ανηδονία, αναποφασιστικότητα, αναβλητικότητα, δυσκολία επίλυσης προβλημάτων, κι απουσία κινήτρων. Δεν ακούγεται πολύ καλό, ε;
Τι μας λέει λοιπόν η ειδικός;
«Κανόνας πρώτος: Μην χώνετε τα καλοκαιρινά σας στο συρτάρι, προσπαθήστε να τα εντάξετε στη χειμερινή σας γκαρνταρόμπα. Προσπαθήστε να φοράτε κάτι καλοκαιρινό τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα», συνιστά η Karen. Βρείτε τρόπους να συνδυάσετε τα αγαπημένα σας καλοκαιρινά με κάποια ρούχα από τη χειμερινή γκαρνταρόμπα: Ένα φανελάκι πάνω από ένα μακρυμάνικο κορμάκι, το αγαπημένο σας σορτς με ένα πουλόβερ και ένα καλσόν. Προσθέτοντας λίγη καλοκαιρινή λιακάδα στην εμφάνισή σας μπορεί να σας υπενθυμίσει ότι οι πιο ζεστές μέρες θα είναι εδώ πριν το καταλάβετε.
Ομολογώ ότι το βρίσκω κάπως δύσκολο να γίνει πετυχημένα ως προς το στυλιστικό κομμάτι, θέλει καλό μάτι και κάποιο ταλέντο το στυλ mix & match, ωστόσο ίσως αξίζει να μην εξοστρακίζουμε τα καλοκαιρινά ρούχα. Mας σώζει άλλωστε από τον άλλο μεγάλο μπελά της αλλαγής των σεζόν: το βγάλσιμο των ρούχων από το πατάρι.
Η εξαρχής επιλογή ρούχων από υλικά φιλικά σε μια μεγάλη γκάμα θερμοκρασιών, όπως η βισκόζη, το cool wool, το μείγμα βαμβακιού με λεπτό μαλλί, βρίσκω πως συνήθως κάνει τα ρούχα μου πιο πολυμορφικά και πιο χρηστικά για μεγαλύτερο μέρος του χρόνου.
Επόμενο βήμα: χρώμα!
Στα Βαλκάνια έχουμε μια τάση να φοράμε σκούρα χρώματα το χειμώνα κι αυτό δεν δίνει ιδιαίτερα χαρούμενη εικόνα περπατώντας στους δρόμους της πόλης. Τα σκούρα ρούχα έχουν την τάση να “χάνονται” στην γκριζάδα του μπετόν και της ασφάλτου και να κάνουν την διάθεσή μας επομένως να πέφτει ακόμη χαμηλότερα. Το μαύρο εντούτοις αποτελεί αγαπημένη “στολή” για πολύ κόσμο, καθώς διαθέτει μοναδικά πλεονεκτήματα: δίνει στυλ και μυστήριο, μοιάζει πιο ακριβό απ’ ό,τι είναι και “κόβει” όγκο, όμως αν δεν είμαστε η Wednesday Addams ίσως και να μας “ρίχνει” λιγουλάκι… Δεν ταιριάζει άλλωστε και σε όλους στο πρόσωπο.
Wednesday Addams: “Επιτρέψτε της να είναι queer. Ή και λεσβία”
«Ενσωματώστε περισσότερα χρώματα, φωτεινά χρώματα», μας προτρέπει η Dawnn Karen για το ντύσιμο ντοπαμίνης το σωστό. «Μην περιμένετε μέχρι να έρθει το φως του ήλιου για να φέρει τον ήλιο στη ζωή σας και στα ρούχα σας».
Η Karen προτείνει να φοράμε χρώματα όπως το κίτρινο και το λευκό, καθώς το κίτρινο συνδέεται με την ελπίδα, τη χαρά και την ευτυχία, ενώ το λευκό με τη διαύγεια, την ελπίδα και το άνοιγμα. Ωστόσο, αν δεν είστε μεγάλος λάτρης των φωτεινών λευκών ή κίτρινων, η Karen προτείνει να ξεκινήσουμε από μικρά πράγματα όπως λευκές μπότες (very Mod!) ή μια κίτρινη τσάντα. Ενθαρρύνει επίσης να φοράμε κόκκινο (που συμβολίζει το πάθος και τον ενθουσιασμό) ή πράσινο (μια νότα φύσης και φρεσκάδας) για να τονώσουμε τη διάθεσή μας. Φυσικά καθεμία μας επιλέγει τις αποχρώσεις εκείνες που της φτιάχνουν το κέφι και της ταιριάζουν καλύτερα. (Ομολογώ ότι εμένα προσωπικά το άλικο κόκκινο πάντα με κάνει να νιώθω πιο καλά).
Αλλά την πιο διασκεδαστική συμβουλή μας την επεφύλαξε η ειδικός για το τέλος. «Σας δίνω την άδεια, ως ψυχολόγος μόδας, να φοράτε prints, να φοράτε υφές, να φοράτε έντονα σχέδια το χειμώνα», λέει η Karen. «Κάντε ό,τι πρέπει να κάνετε για να ανανεώσετε τα συναισθήματά σας για να ενεργοποιήσετε την ντοπαμίνη».
ΠΗΓΕΣ
Seasonal affective disorder. National Institute of Mental Health (NIMH)
Elliot AJ. Color and psychological functioning: a review of theoretical and empirical work. Front Psychol. 2015;6:368.
με στοιχεία από byrdie
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
