Δεν ήταν μάγισσες, ήταν γυναίκες που έφτιαχναν μπύρα

Μέχρι τη δεκαετία του 1500, η ​​ζυθοποιία ήταν πρωτίστως γυναικεία δουλειά – δηλαδή, μέχρι που μια εκστρατεία δυσφήμισης κατηγόρησε τις γυναίκες ζυθοποιούς ως μάγισσες. Οι ιστορικοί λένε ότι μεγάλο μέρος της εικονογραφίας που συνδέουμε με τις μάγισσες σήμερα, από το μυτερό καπέλο μέχρι τη σκούπα, μπορεί να προέκυψε από τη σύνδεσή τους με γυναίκες ζυθοποιούς.

Οι άνθρωποι πίνουν μπύρα εδώ και σχεδόν 7.000 χρόνια και μας είναι γνωστό ότι  οι αρχικοί ζυθοποιοί ήταν γυναίκες. Από τους Βίκινγκς έως τους Αιγύπτιους, οι γυναίκες έπιναν μπύρα τόσο στις θρησκευτικές τελετές όσο και για να φτιάξουν ένα πρακτικό, πλούσιο σε θερμίδες ποτό για το σπίτι.

Η μοναχή Hildegard von Bingen, που ζούσε σε μονή στη σύγχρονη Γερμανία, έγραψε πρώτη φορά για τον λυκίσκο τον 12ο αιώνα και πρόσθεσε το βασικό αυτό συστατικό στη συνταγή της μπύρας.

Από την Εποχή του Λίθου έως τη δεκαετία του 1700, η ​​μπύρα ήταν ένα βασικό είδος για τις περισσότερες οικογένειες στην Αγγλία και σε άλλα μέρη της Ευρώπης. Το ποτό αυτό ήταν ένας φθηνός τρόπος κατανάλωσης και συντήρησης δημητριακών. Για την εργατική τάξη, η μπύρα παρείχε μια σημαντική πηγή θρεπτικών συστατικών, αφού ήταν γεμάτη υδατάνθρακες και πρωτεΐνες. Επειδή το ποτό ήταν τόσο κοινό στη διατροφή ενός μέσου ατόμου, η ζύμωση ήταν, για πολλές γυναίκες, μια από τις συνήθεις δουλειές του σπιτιού τους.

Κάποιες επιχειρηματίες γυναίκες μετέφεραν αυτή την οικιακή δεξιότητα στην αγορά και άρχισαν να πουλούν μπύρα. Οι χήρες ή οι ανύπαντρες γυναίκες χρησιμοποίησαν την ικανότητά τους να ζυθοποιία για να κερδίσουν κάποια επιπλέον χρήματα, ενώ οι παντρεμένες γυναίκες συνεργάστηκαν με τους συζύγους τους για να διευθύνουν την επιχείρηση μπύρας τους.

Αν ταξιδεύαμε πίσω στο χρόνο στον Μεσαίωνα ή την Αναγέννηση και κάναμε μια βόλτα σε μια αγορά στην Αγγλία, πιθανότατα θα βλέπαμε ένα παράξενο θέαμα: γυναίκες που φορούσαν ψηλά, μυτερά καπέλα να στέκονται μπροστά σε μεγάλα καζάνια.

Αλλά αυτές οι γυναίκες δεν ήταν μάγισσες. Ήταν ζυθοποιοί.

Φορούσαν ψηλά, μυτερά καπέλα, έτσι ώστε οι πελάτες τους να τις βλέπουν στην πολυσύχναστη αγορά. Μετέφεραν τη ζυθοποιία τους σε καζάνια. Και όσοι πούλησαν την μπύρα τους έξω από τα καταστήματα είχαν επίσης κοντά τους γάτες για να κρατήσουν τα ποντίκια μακριά από το σιτάρι. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η εικονογραφία που συνδέουμε με μάγισσες, από το μυτερό καπέλο μέχρι το καζάνι και τις γάτες, προήλθε από γυναίκες που εργάζονταν σε ζυθοποιίες.

Ακριβώς όταν οι γυναίκες άρχισαν να εδραιώνουν τη ζυθοποιία τους στις αγορές μπύρας της Αγγλίας, της Ιρλανδίας και της υπόλοιπης Ευρώπης, ξεκινούσε η Μεταρρύθμιση. Το φονταμενταλιστικό θρησκευτικό κίνημα, που δημιουργήθηκε στις αρχές του 16ου αιώνα, κήρυξε αυστηρότερους κανόνες ισότητας των φύλων και καταδίκασε τη μαγεία.

Οι άντρες ζυθοποιoί είδαν, τότε, μια ευκαιρία. Για να μειώσουν τον ανταγωνισμό τους στο εμπόριο μπύρας, κατηγόρησαν τις γυναίκες ζυθοποιούς ότι ήταν μάγισσες και χρησιμοποιούσαν τα καζάνια τους για να παρασκευάσουν μαγικά φίλτρα αντί για αλκοόλ.

Δυστυχώς, οι φήμες αυτές άρχισαν να γίνονται ισχυρές.

Με την πάροδο του χρόνου, έγινε επικίνδυνο για τις γυναίκες να εξασκούν την παρασκευή και την πώληση μπύρας επειδή χαρακτηρίζονταν εσφαλμένα ως μάγισσες.

Δεν είναι ότι όλοι οι άνδρες πίστευαν πραγματικά ότι οι γυναίκες που ασχολούνταν με ζυθοποιία ήταν μάγισσες. Ωστόσο, πολλοί πίστευαν ότι οι γυναίκες δεν πρέπει να ξοδεύουν το χρόνο τους φτιάχνοντας μπύρα, καθώς ήταν μια πολύ χρονοβόρα διαδικασία. Εάν οι γυναίκες δεν μπορούσαν να παρασκευάσουν μπύρα, θα είχαν πολύ περισσότερο χρόνο στο σπίτι για να μεγαλώσουν τα παιδιά. Έτσι, στη δεκαετία του 1500 ορισμένες πόλεις, όπως το Τσέστερ της Αγγλίας, κατέστησαν την πώληση της μπύρας από γυναίκες παράνομη. 

Mε την πάροδο του χρόνου και τις τεχνολογικές εξελίξεις των τελών του 18ου αιώνα, η μπύρα άρχισε να παράγεται σε μεγαλύτερη κλίμακα αγορών και οι γυναίκες δεν είχαν το κεφάλαιο να κάνουν οποιαδήποτε επένδυση.

Με την μαζική ώθηση προς την επιστήμη στην Αμερική και την Ευρώπη του 19ου αι, η ζυθοποιία πέρασε και από μια ακόμα ιστορική φάση από την οποία οι γυναίκες ήταν καιρό αποκλεισμένες: την εγγραμματοσύνη. Γράφοντας σε βιβλία μαγειρικής ή χημείας τροφίμων για την “επιστήμη” της ζυθοποιίας, η μπύρα πέρασε στα χέρια των διανοητικά προυχόντων, κατα πλειονότητα αντρών, που αμφισβήτησαν τις οικιακές γνώσεις των γυναικών για τη ζυθοποιία ως κατώτερες επειδή ήταν προφορικές. 

Χρησιμοποιώντας τον τομέα της επιστήμης οι γυναίκες εξορίστηκαν από την επιχείρηση της ζυθοποιίας σε τελευταίο στάδιο, ύστερα από τις θρησκευτικές, πολιτικές και οικονομικές διώξεις. 

Η εικονογραφία των μαγισσών με τα μυτερά καπέλα και τα καζάνια έχει αντέξει στο χρόνο, μαζί με την κυριαρχία των ανδρών στη βιομηχανία μπύρας. Οι 10 κορυφαίες εταιρείες μπύρας πλεόν στον κόσμο έχουν άνδρες διευθύνοντες συμβούλους και έχουν ως επί το πλείστον άνδρες μέλη του διοικητικού συμβουλίου.

Αυτή η μεροληψία ως προς το φύλο φαίνεται να παραμένει και σε μικρότερες βιοτεχνίες ζυθοποιίες. Μια μελέτη στο πανεπιστήμιο του Στάνφορντ διαπίστωσε ότι ενώ το 17% των βιοτεχνικών ζυθοποιείων μπύρας έχουν μία γυναίκα διευθύνουσα σύμβουλο, μόνο το 4% αυτών των επιχειρήσεων απασχολεί μια γυναίκα ζυθοποιό σε θέση επόπτριας που επιβλέπει πράγματι τη διαδικασία παρασκευής ζυθοποιίας.

Οι μεγάλες εταιρείες μπύρας έχουν την τάση να παρουσιάζουν τη μπύρα ως ποτό για άνδρες. Σε κάθε διαφήμιση του προϊόντος, ο καταναλωτής είναι πάντα άντρας και η γυναίκα χρησιμεύει στην καλύτερη σαν διαφημιστικό δόλωμα, ένα διακοσμητικό της οθόνης που θα κεραστεί από έναν άντρα πρωταγωνιστή.

Η αλήθεια, ωστόσο, είναι ότι το συνταρακτικά πλειοψηφικό κομμάτι της ιστορίας της μπύρας δεν ανήκει στους άντρες, αλλά σε γυναίκες που περιορίστηκαν από τον δημόσιο χώρο και την επιχειρηματική δραστηριότητα, συνεπεία πολιτικών αποφάσεων συντηρητικού χαρακτήρα που τις ήθελαν στο σπίτι, νοικοκυρές και υπακουες.

Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News