Ο κινηματογράφος που κόβει εισιτήρια με τον αντρικό φόβο

Σιχαίνομαι το σπλάτερ. Και σιχαίνομαι και τα θρίλερ κάθε είδους, συνήθως βρίσκω πως δεν έχουν να μου προσφέρουν τίποτα.

Άρχισα, όμως, να παρακολουθώ ταινίες τρόμου με αρκετά γραφικές σκηνές και γυναίκες πρωταγωνίστριες, γιατί συνειδητοποίησα πως υπάρχει ένα είδος φιλμογραφίας στο οποίο το πιο τρομακτικό στοιχείο της πλοκής είναι μια πεινασμένη γυναίκα.

Θυμάμαι το “Die Weibchen” (1970), από τις πιο παλιές και γνωστές ταινίες αυτής της θεματολογίας που διαδραματίζεται σε ένα γυναικείο spa, στο οποίο οι άντρες δεν είναι παρά κρέας που τρώγεται. Στο “Ginger Snaps” (2000), δυο έφηβες αδελφές μετατρέπονται σε ανθρωποφάγοι λυκάνθρωποι με το που πατήσουν την εφηβεία τους. Θυμόμαστε επίσης τους χαρακτήρες της Claire Denis στην ταινία τρόμου “Trouble Every Day” (2001) και της Marina De Van στο “In My Skin” (2002). Και στις δύο ταινίες οι γυναίκες αποπλανούν σεξουαλικά άντρες πριν ενδώσουν στον σαρκικό πειρασμό να τους καταβροχθίσουν.

Η κατανάλωση είναι δύναμη. Είναι, μεταφορικά και κυριολεκτικά, έκφραση της θέλησης για περισσότερο. Πίσω από την έννοια της πείνας κρύβεται ένα μέρος του γυναικείου εαυτού που απαιτεί να γίνει κι άλλο. Η ακόρεστη πείνα που φτάνει στο σημείο της σαρκοφαγίας είναι, στο σύμπαν της καλτ φαντασίας, τρομακτική γιατί είναι η ενστικτώδης αντίδραση των γυναικών που παίρνουν πίσω τον έλεγχο. Η γυναίκα που εκδικείται αιμοβόρα είναι ο τρόμος και ο φόβος της ποπ κουλτούρας.

Στο πιο γνωστό “Jennifer’s Body” (2009), η Megan Fox δαιμονοποιείται και κυνηγάει να καταβροχθίσει τους συμμαθητές της, ενώ στο  “Raw” (2016), μια νεαρή χορτοφάγος δεν μπορεί να πάψει να πεινάει για ανθρώπινο κρέας, αφότου το γεύεται πρώτη φορά παρά τη θέλησή της. Στο “Santa Clarita Diet” (2017), μια μαύρη κωμωδία που στριμάρει στο Netflix, η Drew Barrymore υποδύεται μια μεσοαστή μαμά που ανασταίνεται ύστερα από έναν ξαφνικό θάνατο και, όχι μόνο ορέγεται ανθρώπινη σάρκα, αλλά διακατέχεται και από μια ακόρεστη σεξουαλική επιθυμία.

Στο “We are what we are” (2013), το ριμέικ της μεξικάνικης ταινίας τρόμου “Somos lo que hay”, η μητέρα της οικογένειας μαγειρεύει με τρομακτική ψυχρότητα τα γεύματα που φέρνουν σπίτι τα αγόρια, δηλαδή ανθρώπινο κρέας. Στο “The Lure” (2017), η Πολωνή Agnieszka Smoczynska χτίζει ένα υποβλητικό μιούζικαλ τρόμου που μοιάζει με σκοτεινό ριμέικ της μικρής γοργόνας. Οι δύο αδελφές που πρωταγωνιστούν είναι θαλάσσια πλάσματα, γοητευτικά και πολύ πεινασμένα για ανδρική σάρκα.

Μια γυναίκα που γίνεται ξαφνικά σεξουαλικά αχόρταγη και σαρκοβόρα, διακατέχεται από την επιθυμία να κορέσει ανερυθρίαστα και φαίνεται να είναι το τέλειο υλικό για καλτ εφιάλτες. Δεν ντρέπεται να εκφράσει την πείνα της και επιτρέπει στον εαυτό της να επιθυμήσει. Και μια γυναίκα που επιτρέπει στον εαυτό της να επιθυμήσει είναι μια πολύ επικίνδυνη γυναίκα, που πρέπει να τεθεί άμεσα υπό έλεγχο.

Έλεγχο χωρικό-μην κυκλοφορείτε το βράδυ μόνες, έλεγχο σεξουαλικό-μην δείχνετε ποτέ σεξουαλικό ενδιαφέρον, έλεγχο αναπαραγωγικό– απαγορεύονται οι αμβλώσεις. Έλεγχο του σώματος της-να είστε αδύνατες και με μακριά πόδια, έλεγχο της κίνησής της-μην κουνιέστε πολύ, έλεγχο της φωνής της-μην φωνάζετε δυνατά.

Μην τρώτε, μην απολαμβάνετε, μην εκφράζεστε.

Μια παιδική μου φίλη στο σχολείο υπέφερε από ανεξήγητους στομαχόπονους.

Όταν ξανασυναντηθήκαμε μετά από χρόνια, μου είπε πως τελικά οι έντονοι στομαχόπονοι από τους οποίους υπέφερε τότε ήταν, βασικά, πείνα. Την αρνιόταν σε μικρή ηλικία τόσο καιρό που, απλά, από ένα σημείο και μετά, το μυαλό της την αποκαλωδίωσε από τα κέντρα ελέγχου. Την ξέχασε. Έτρωγε γιατί έπρεπε και όχι γιατί ήθελε.

Πέρα από τη σύνδεση του ανδροβόρου αχόρταγου με την γυναικεία αυτονομία στον καλτ κινηματογράφο, υπάρχει πολλή σύγχρονη λογοτεχνία και για το αντίθετο. Ένα αντίθετο μακριά από την έννοια του σπλάτερ, κοντά σε μια άλλη, υποβλητική έννοια του τρόμου.

Στην “Xορτοφάγο”, της κορεάτισσας Hang Kang, η πρωταγωνίστρια αρνείται να φάει. Αρχικά αρνείται να φάει κρέας, στη συνέχεια αρνείται να φάει γενικώς. Η άρνηση του φαγητού, και δη του κρέατος, λειτουργεί ως άρνηση του ελέγχου που της επιβάλλεται.

Η πρωταγωνίστρια του “Edible Woman”, του πρώτου μυθιστορήματος της Margaret Atwood, σταματάει να τρώει όταν συνειδητοποιεί ότι καταναλώνεται η ίδια από τον σύντροφό της.

Η γυναικεία πείνα, κυριολεκτική και σεξουαλική, είναι επικίνδυνη συνθήκη γιατί συνεπάγεται εκδικητικό αυτοέλεγχο. Η γυναικεία άρνησή της λειτουργεί, στον αντίποδα, σαν ανεστραμμένη διεκδίκηση της ίδιας απαγορευμένης αυτονομίας.

Στο εξαιρετικό “Tender is the Flesh”, της Αργεντινής Augustina Baztericca, οι άνθρωποι αρχίζουν και τρώνε κρέας ανθρώπινης προέλευσης αφότου ένας θανατηφόρος ιός έχει πλήξει όλα τα ζώα, αποκλείοντάς τα από την ανθρώπινη τροφική αλυσίδα. Πέραν του ότι το βιβλίο θίγει ζητήματα ταξικά- οι άνθρωποι που καταναλώνονται είναι προφανώς από χαμηλότερες κοινωνικές τάξεις και το μαύρο κρέας είναι διαφορετικής ποιότητας και τιμής- σεξεργασία πλέον σημαίνει και έτοιμο γεύμα.

Σε μια από τις πιο χαμηλόφωνα τρομακτικές ιστορίες της επίσης Αργεντινής Samanta Schwebling, ένα μικρό κορίτσι πεινάει πολύ και το μόνο που θέλει να φάει είναι  ζωντανά μικρά πουλιά. Οι γονείς της, φρικαρισμένοι και ρημαγμένοι, της φέρνουν το “φαγητό” σε χάρτινα μικρά κουτιά από το πλησιέστερο pet store.

Η Carmen Maria Machando, γνωστή για τη φεμινιστική γκοθ γραφή της, γράφει σε μια από τις ιστορίες της ότι η μητέρα της της επέτρεπε να τρώει μόνο οχτώ μπουκιές από το φαγητό για να μην παχύνει. Το κομμάτι του σώματός της που αφαιρεί με εγχείρηση, καταλήγει στο σαλόνι της σαν άλλος εαυτός της, σε μια σκηνή που αν ήταν ταινία θα ήταν καθηλωτικά φρικώδης.

Η γυναίκα που αρνείται να φάει είναι μια γυναίκα που απολαμβάνει την αυτάρκεια του να μην ζητά, να μην λαμβάνει και να μην ελέγχεται. Ο λόγος που η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων που πάσχουν από διατροφικές διαταραχές είναι γυναίκες είναι ότι το φαγητό έχει ξεπεράσει προ πολλού τη φάση εκείνη του πολιτισμού που ήταν απλά απαραίτητο της επιβίωσης.

Το φαγητό είναι πλέον γεμάτο συνδηλώσεις επιθυμίας και η άρνησή του είναι η ύστατη πράξη αυτοελέγχου, πράξη που μοιάζει για τις γυναίκες με μικρή ατομική νίκη, μέσα στη μεγάλη συλλογική ήττα.

Η γυναίκα- κανίβαλος είναι η κινηματογραφική συνέχεια της femme fatale, μόνο που τώρα η θηλυκή δαιμονοποίηση έχει ένα πολύ απτό αποτέλεσμα : την κατανάλωση. Το τέλος για τον άνδρα-θύμα είναι πολύ κυριολεκτικό.

Οι ταινίες δεν είναι σε καμία περίπτωση απολαυστικές αλλά, αν υπομείνετε λίγο τις σκηνές του σπλάτερ, την σκοτεινή ατμόσφαιρα και το αίμα, μπορεί και να αναγνώσετε την πείνα ως πανηγυρική, απειλητική εκδήλωση γυναικείας απελευθέρωσης.

Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News