Το κάνουμε όλοι. Σαν ρομπότ, σκρολάρουμε από το ένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης στο άλλο και είμαστε τόσο πολύ απορροφημένοι από τις οθόνες που από ένα σημείο και μετά αγνοούμε τον κόσμο γύρω μας και την πραγματική ζωή.
Ακόμη χειρότερα: από διάφορες έρευνες προκύπτει το ένα πέμπτο των εφήβων περνούν πέντε ή περισσότερες ώρες στα social media την ημέρα. Μερικοί συνδέονται ακόμη και μετά τα μεσάνυχτα.
Το Instagram, το Facebook και το TikTok είναι πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής των εφήβων, όμως ειδικά για τα κορίτσια τα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να αποδειχθούν τεράστιος κίνδυνος για την ψυχολογική τους υγεία. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Personality and Individual Differences” προκύπτει ότι μία συγκεκριμένη κατηγορία έφηβων κοριτσιών διατρέχει τον μεγαλύτερο κίνδυνο και αυτή είναι κορίτσια που έχουν τάσεις τελειομανίας (άριστες μαθήτριες, αθλήτριες με καλές επιδόσεις, κορίτσια που συμμετέχουν ενεργά στην οικογενειακή ζωή).
Με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να είναι γεμάτα από πανέμορφα μοντέλα, ανθρώπους που ζουν τέλειες ζωές και όλα αυτά τα μη ρεαλιστικά πρότυπα για το γυναικείο σώμα -και φυσικά με τη χρήση όλων αυτών των φίλτρων, τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο πιεστικά για μία νεαρή γυναίκα που θέλει να πετύχει σε όλα όσα την ενδιαφέρουν.
Εδώ και χρόνια έχει αποδειχθεί ότι τα πρότυπα τελειότητας που διοχετεύονται στα social media και η διαδικασία της συνεχόμενης σύγκρισης μεταξύ νεαρών γυναικών δημιουργεί ισχυρά αισθήματα ανασφάλειας και ανεπάρκειας. Όμως, πλέον μιλάμε για κάτι άλλο που οι ψυχολόγοι αποκαλούν “αυτοκριτική τελειομανία”.
Η τελειομανία είναι ένα χαρακτηριστικό της προσωπικότητας που χαρακτηρίζεται από παράλογα πρότυπα και σκληρή αυτοκριτική. Τα άτομα με υψηλή αυτοκριτική τελειομανία είναι πιθανό να υιοθετούν εξωπραγματικά πρότυπα για την εμφάνισή τους και να συγκρίνουν τον εαυτό τους με τους άλλους, ωστόσο, πάντα αρνητικά.
Άνθρωποι με αυτό το χαρακτηριστικό προσωπικότητας μπορούν επίσης να έχουν την τάση να νιώθουν ότι οι ή η κοινωνία γενικότερα τους ζητάει πολλά, τους ζητά να είναι τέλειοι. Και φυσικά αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αγχώδεις διαταραχές με χρόνιο χαρακτήρα.
Η “αυτοκριτική τελειομανία” βάσει της ίδιας μελέτης εμφανίζεται ιδιαίτερα αυξημένη στους νέους, κάτι εξαιρετικά ανησυχητικό, καθώς η τελειομανία συνδέεται μεταξύ άλλων και με κατάθλιψη, συμπτώματα διατροφικών διαταραχών, ακόμη αυτοκτονικούς ιδεασμούς.
Στη συγκεκριμένη μελέτη και προκειμένου να ελεγχθεί αν οι τελειομανείς είναι πραγματικά πιο ευάλωτοι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μετρήθηκε το επίπεδο εκτίμησης του σώματος και εν γένει της εξωτερικής εμφάνισης σε δείγμα 135 έφηβων κοριτσιών. Οι ερωτήσεις των ειδικών επανέρχονταν μια φορά την εβδομάδα επί έναν μήνα.
Τα άτομα με υψηλότερη αυτοκριτική τελειομανία αποδείχθηκαν ιδιαίτερα ευάλωτα σε αρνητικές κοινωνικές συγκρίσεις. Αυτό συμβαίνει επειδή αντλούν την αυτοεκτίμησή τους από το να θεωρούνται από τους άλλους άψογοι, τη στιγμή που αυτή την “επιβράβευση” την λαμβάνουν μέσω των likes στα social media και της αποδοχής τους στον ψηφιακό κόσμο.
Ενώ τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν φαινομενικά να παρέχουν στους ανθρώπους με υψηλότερη αυτοκριτική τελειομανία μια φευγαλέα διόρθωση της αυτοεκτίμησης τους και με κάποιο να τους “επικυρώνουν” στην κοινωνική ζωή, είναι ακριβώς αυτά τα ατελείωτα likes, τα σχόλια και follows που μπορούν επίσης να προκαλέσουν συναισθήματα ανεπάρκειας. Οι αρνητικές συγκρίσεις πιθανότατα θα επιδεινώσουν την υποκείμενη αίσθηση κατωτερότητας των τελειομανών.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, τεράστιος θεωρείται ο ρόλος της οικογένειας και του τρόπου με τον οποίο οι γονείς αντιμετωπίζουν τη σχέση των παιδιών τους -και ειδικότερα των κοριτσιών- με τα social media. Η συζήτηση και η προσπάθεια να γίνει σαφές ότι η αποδοχή στην ψηφιακή ζωή δεν είναι ανώτερη από την αποδοχή του ίδιου σου του εαυτού είναι αυτά που συνήθως αποτρέπουν τα χειρότερα.
Με στοιχεία από Τheconversation.com
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
