Αγαπητή «Α, μπα»: Ο καθηγητής είναι φιλικός με τ’αγόρια

Γεια σου α,μπα! Θέλω να σε ρωτήσω κάτι που με μπερδεύει. Είμαι σε μια ερευνητική ομάδα ενός ελληνικού πανεπιστημίου όπου δουλεύω με έναν επιβλέποντα και άλλους δύο ερευνητές, άντρες όλοι τους. Εγώ είμαι η μόνη γυναίκα στην ομάδα και εκτός από αυτό έχω και μια μικρή αναπηρία. Έχω λοιπόν παρατηρήσει ότι ενώ ο καθηγητής είναι με τα αγόρια φιλικός σε σημείο να βγαίνει μαζί τους για μπύρες τα σαββατόβραδα, η συμπεριφόρά του απέναντί μου είναι αδιάφορη στην καλύτερη περίπτωση. Του παρουσιάζω ερευνητικά αποτελέσματα, ρίχνει ένα ειρωνικό γελάκι και μου τα δίνει πάλι πίσω ως μη κατάλληλα. Όσο και να δουλέψω, δεν του αρέσει τίποτα. Προσπαθώ να τον ρωτήσω τι λάθος έκανα, ούτε που μου λέει, ούτε καν διαβάζει τα reports. Με τα αγόρια δεν είναι έτσι, ίσα ίσα που είναι τόσο δεμένοι ώστε να μιλάνε και στο facebook μαζί σαν φίλοι. Δεν σου κρύβω πως αφού πέρασα ένα αρκετά μεγάλο διάστημα έτσι, απομακρύνθηκα και εγώ από τα πολλά πολλά μαζί του. Μόνο τυπικά πλέον συνυπάρχουμε. Είναι δικό μου το λάθος που νιώθω ότι με παραγκωνίζει ή απλά δεν συμβαίνει τίποτα σπουδαίο και απλώς υπερβάλλω;

Την ερώτηση αυτή απάντησε η Ελένη Χατζή, καθηγήτρια Δομοστατικής στο Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας Ζυρίχης, η οποία βρήκε το χρόνο να απαντήσει και την ευχαριστούμε πολύ:

Από την διατύπωση της ερώτησης συμπεραίνω πως δεν μιλάμε για ερευνητή σε στάδιο διδακτορικού, αλλά για ομάδα σε ερευνητικό ίδρυμα σε στάδιο μεταδιδακτορικό. Κάνω αυτόν τον διαχωρισμό γιατί οι συνθήκες για ένα διδακτορικό φοιτητή είναι διαφορετικές από αυτές ενός ανεξάρτητου ερευνητή. Στην πρώτη περίπτωση, ο επιβλέπων έχει και την ιδιότητα του μέντορα, ενώ στη δεύτερη έχει περισσότερο την θέση υπεύθυνου ομάδας σε εργασιακό περιβάλλον. Θεωρώ ότι περιγράφεις την δεύτερη συνθήκη και απαντώ σε αυτό το πλαίσιο. Το αίσθημα που εκφράζεις ως γυναίκα σε ανδροκρατούμενο ερευνητικό περιβάλλον δεν είναι υπερβολικό.

Σε μικρούς πυρήνες, όπως μια ερευνητική ομάδα όπου ο αριθμός μελών είναι περιορισμένος, οι υγιείς κοινωνικές σχέσεις μεταξύ των μελών της ομάδας ευνοούν και την εξέλιξη ενός αντίστοιχα υγιούς εργασιακού κλίματος. Ωστόσο, πρέπει πάντα να κρατούνται ισορροπίες, ενώ πολύ σημαντικό είναι να μην ευνοούνται και να μην παραγκωνίζονται μέλη της ομάδας. Η ισορροπία αυτή είναι κυρίως μέλημα – και ευθύνη – του επιβλέποντος και άρα επικεφαλής της ομάδας. Η συνθήκη που περιγράφεις δηλώνει ότι αυτή η ισορροπία έχει μάλλον παραβιαστεί. Όμως, επιπλέον, θα πρέπει να διαχωρίσουμε τα περιστατικά που αναφέρεις, που εκφράζουν δύο διαφορετικές παθολογίες. Α. Όταν υποβάλεις την εργασία σου για αξιολόγηση από τον επιβλέποντα, εκείνος έχει χρέος να επιστρέφει με εποικοδομητική κριτική, δεδομένου ότι μιλάμε συνήθως για εργασίες που θα φέρουν και το όνομά του. Αν αυτό δεν συμβαίνει, τότε καλό είναι να επιμείνεις και, ίσως, να στείλεις συγκεκριμένες ερωτήσεις γραπτώς μέσω email. Αυτό βοηθά στο να λάβεις γραπτές, και επομένως καλά διαμορφωμένες, απαντήσεις ως προς το τι χρειάζεται διόρθωση. Πρότεινέ του να χρησιμοποιείτε εργαλεία review, που είναι διαθέσιμα σε κάθε λογισμικό γραφής (Word/PDF ή LaTeX/Overleaf), τα οποία διευκολύνουν την εισαγωγή διορθώσεων και επεξηγηματικών σχολίων και την ταυτόχρονη επεξεργασία κειμένων. Επέμεινε για την παροχή επεξηγηματικών σχολίων, χωρίς τα οποία δεν είναι δυνατόν να εξελιχθεί η έρευνα ή να αναπτυχθεί ουσιαστική συνεργασία. Β.

Το δεύτερο περιστατικό που περιγράφεις αφορά στη στενότερη σχέση που φαίνεται να διατηρεί με άλλα μέλη της ομάδας, δημιουργώντας σε εσένα ένα αίσθημα παραγκωνισμού. Αυτή η συμπεριφορά, που κυρίως σχετίζεται με το εργασιακό κλίμα, επίσης εμπίπτει στην σφαίρα των ευθυνών του, ως επικεφαλής ομάδας. Η συμβουλή μου θα ήταν να ζητήσεις χρόνο μαζί του για μια ειλικρινή συζήτηση και για τα δύο θέματα, με διάθεση να του γνωστοποιήσεις την δική σου προοπτική. Αν μετά από μια τέτοια προσπάθεια οι συνθήκες δεν αλλάξουν, ίσως έχει νόημα να αναζητήσεις κάποια άλλη ερευνητική ομάδα, σαν ένα επόμενο βήμα που ούτως ή άλλως εκλαμβάνεται ως θετικό στον ακαδημαϊκό κύκλο (στα πλαίσια του academic mobility). Σίγουρα όμως δεν πρέπει να υπομένεις σιωπηλά μια κατάσταση που σε αδικεί και είναι αντιπαραγωγική. Καλή επιτυχία!

Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News