Μπορείς να γίνεις κι εσύ κακοποιητικός σε μια κακοποιητική σχέση;

Το κείμενο αυτό αποτελεί κομμάτι του αφιερώματος που ετοίμασε το Α,μπα για τα πρώτα σημάδια κακοποιητικών χαρακτήρων. Πιστεύουμε ότι η εμπειρία της μιας είναι η προστασία της άλλης. Ο στόχος μας είναι, στο τέλος του Σαββατοκύριακου, να σας έχουμε διαβεβαιώσει ότι όχι, δεν ήσασταν υπερβολικές. 

Mπορείς σε μια κακοποιητικη σχέση να γίνεις κι εσύ κακοποιητικος; Χώρισα από τη σχέση μου πριν αρκετό καιρό πλέον και νιώθω πολλές τύψεις. Οχι μόνο για τον τρόπο που τον χώρισα, αλλά και για όλη τη διάρκεια της σχέσης. Περισσότερο τώρα γιατί συγκρίνω αυτή τη σχέση μου με την τωρινή και πόσο διαφορετική είμαι. Με αυτόν που δεν φωνάζω ποτέ, που λύνω τους σπάνιους τσακωμούς μας με συζήτηση και πραγματική διάθεση για επίλυση. Και δεν ξέρω αν η κότα γέννησε το αυγό ή το αυγό την κότα. Ο πρώην μου μου έλεγε ότι είμαι άνθρωπος που ψάχνομαι συνέχεια για καβγά και προκαλώ. Τώρα βλέπω ότι δεν το έχω μέσα μου καθόλου. Η αλήθεια είναι ότι το θυμόμουν από παλιά ότι δεν είμαι έτσι. Αυτός όμως μου έβγαζε τον χειρότερο εαυτό μου. Με ζήλευε, με παρακολουθούσε. Ξεσπουσε πάνω μου με passive aggressive – ή σκέτο aggressive – τρόπο και με εβγαζε τρελή ότι “εγώ δεν είπα τίποτα, αρπαζεσαι με το παραμικρό”. Gaslighting; Ίσως. θυμάμαι ατέλειωτους καβγάδες μας που ήταν απλά κύκλοι, δεν κατέληγαν κάπου, με οδηγούσαν στα όρια μου, δεν είχε ποτέ επιχειρήματα δεν έκανε διάλογο, απλά συζήτηση του τρελού, γυρνώντας αυτος στην ίδια θέση που απείχε από κάθε πραγματικότητα. Ήταν σαν να ήθελε κυριολεκτικα να με τρελάνει, να με φτάσει στα όρια. Μισούσε ό,τι είχε να κάνει με τη ζωή μου, τους φίλους μου, τη δουλειά μου. Όλα τα εβλεπε εχθρικά απέναντι του. Ήταν βίαιος σαν άνθρωπος, όταν θύμωνε του γύριζε το μάτι, φοβόμουν μην κάνει κακό σε κάποιον – οποίονδηποτε τυχαίο περαστικό που “κάτι” θα του έκανε. Κι όμως νιώθω άσχημα. Που με έκανε και εμένα να βρίζω και να φωνάζω, να μιλαω κι εγώ άσχημα και να μην έχω υπομονή. Στην τελική, να τον χώριζα 10 ώρες αρχυτερα παρά να γίνω η ίδια ένα τέρας. Πού θα με έφτανε άραγε αν έμενα; Δικαιολογείται η βία στη βία; Πρέπει να θεωρήσω ότι ήμουν αποτέλεσμα της κακοποίησης του ή να μη χρησιμοποιώ δικαιολογίες και να αναλάβω τις ευθύνες μου;

Απάντηση από την ψυχολόγο Φαίνια Ξανθοπουλίδου

Η συμπεριφορά σου ήταν αποτέλεσμα της κακοποίησης του, και αυτό γίνεται ξεκάθαρο από τον τρόπο που θυμάσαι να συμπεριφερόσουν πριν, αλλά και από το πως συμπεριφέρεσαι τώρα. Η ανάληψη ευθύνης θα είχε νόημα μόνο αν διαιώνιζες την κακοποιητική συμπεριφορά, έχοντας ως δικαιολογία πως κακοποιήθηκες από τον προηγούμενο σύντροφό σου, και ισχυριζόσουν ότι δεν έχεις ευθύνη στην παρούσα φάση. (Όπως αντίστοιχα πολλοί άνθρωποι δικαιολογούν την κακοποιητική τους συμπεριφορά στην κακοποιητική σχέση με τους γονείς τους, για παράδειγμα, ανίκανοι να αναλάβουν την ευθύνη τους και να παύσουν τον κύκλο της βίας)

Η όποια βία άσκησες στον πρώην σύντροφό σου, είναι δικαιολογημένη από τη βία που σου άσκησε αυτός. Από τη στιγμή που σταμάτησες τη σχέση όμως, έσπασες και τον κύκλο της βίας, άρα οι τύψεις λογικά προέρχονται όχι επειδή έκανες πράγματι κάτι φρικτό, αλλά γιατί ο σύντροφός σου σε είχε πείσει σε ένα επίπεδο πως οι πράξεις σου δεν ήταν δικαιολογημένες, αλλά ήταν εξαιτίας του κακού σου χαρακτήρα.
Σε ένα ιδανικό κόσμο, η βία καλό είναι να αποφεύγεται όπου είναι εφικτό. Θα ήταν όντως προτιμότερο (για εσένα, για τη δική σου ψυχική ηρεμία και αυτοεκτίμηση, όχι για εκείνον και για αυτά που έκανες εξαιτίας των δικών του συμπεριφορών) να είχες φύγει νωρίτερα από τη σχέση.

Όμως μην ξεχνάμε και το εξής: εσύ κατάφερες να φύγεις από τον σύντροφό σου, δεν είναι πάντοτε όμως τόσο εύκολο. Για παράδειγμα εσύ έμεινες τόσο γιατί για καιρό προσπαθούσε να σε πείσει πως εσύ έφταιγες για ο,τι συνέβαινε. Φαντάζομαι πως έπειτα από κάθε κακοποιητική του συμπεριφορά, προσπαθούσε να σε πείσει ακόμα για το πόσο σε αγαπάει και πόσο σημαντική είσαι για εκείνον. Αυτός είναι ένας λόγος που κάποιος παραμένει σε μια κακοποιητική σχέση.

Ένας άλλος λόγος όμως, που δεν έχει σχέση με την ψυχολογία του θύματος, αλλά έχει σχέση με τη σκληρή πραγματικότητα, είναι ο φόβος. Ο φόβος πως αν κάποια φύγει, ο σύντροφός της θα της κάνει κακό. Ευτυχώς αυτό δεν συνέβη σε εσένα, αλλά δυστυχώς είναι ένας υπαρκτός πολύ αντικειμενικός φόβος, πως κάποια δεν θα καταφέρει να βγει ζωντανή από τη σχέση.

Αν συνεχίσεις να νιώθεις ενοχές, και είναι κάτι που δεν μπορείς να διαχειριστείς, ίσως πρέπει να επισκεφτείς ψυχολόγο για να συζητήσεις τυχόν μετατραυματικό άγχος εξαιτίας αυτού που βίωσες.

Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News