Από την “Παναγία των Παρισίων” του Βίκτωρος Ουγκώ που εκδόθηκε το 1832 μέχρι την “Κάτυ του τελευταίου θρανίου” της Μαρίας Χαλάσι που πρωτοδημοσιεύθηκε το 1963, η εικόνα που επικρατεί για τους Ρομά -ως τσιγγάνοι αναφέρονται και στα δύο βιβλία, τα οποία απέχουν γύρω στα 130 χρόνια- είναι απελπιστικά, αμετακίνητα η ίδια: αποσυνάγωγοι και εξωτικοί, ταραξίες και ληστές, περιθωριακοί και περιθωριοποιημένοι, δαιμόνιοι, έμποροι και καλλιτέχνες, αποστάτες.
Όμως, η ζωή δεν είναι ούτε λογοτεχνία ούτε κινηματογράφος. Και τίποτα το ωραιοποιημένο δεν υπάρχει στις ζωές των Ρομά της Ελλάδας του 2022. Στην ξεχαρβαλωμένη διαδικτυακή δημόσια σφαίρα, αν θέλεις να μετρήσεις τα δόντια του ρατσισμού, απλώς τολμάς να εκφράσεις τον πικρό φόβο ότι η Αθήνα είναι στη θέση της (είναι;), επειδή πριν από λίγες μέρες ο ανήλικος που πυροβολήθηκε ήταν Ρομά.
Η συνέχεια εκτείνεται από τα μοχθηρά αμοιβαδικά συμπεράσματα “καλά να πάθει” ή “ας πρόσεχε”, περνά από τις παρυφές του φαινομενικά ορθού “ας μην έκλεβε”, “τι γύρευε ανήλικος να οδηγεί φορτηγάκι”, και, τελικά, καρφώνεται με φόρα στον συνήθη χυδαίο συμψηφισμό “πόσες ζωές αστυνομικών – τόσες ζωές παραβατικών”.
Όμως, η ουσία της υπόθεσης κρύβεται στο “Ρομά”, στη μοναδική μειονότητα που εδώ και δεκαετίες δεν πέτυχε ορατότητα, εκπροσώπηση, σεβασμό, σοβαρές διαδικασίες ένταξης στο κοινωνικό σώμα.
Στη μοναδική μειονότητα που δεν κατάφερε να “επικοινωνήσει” όλες τις αδικίες, τις φθορές, τα παράπονα, τον απροκάλυπτο ρατσισμό, την απομόνωση, τη χλεύη που βιώνει σχεδόν σε όλες τις φάσεις της ζωής της, χωρίς διακοπή και κάποια αξιοσημείωτη αλλαγή.
Ακόμα και τα τραγούδια μας (άντε πάλι με την Τέχνη), ευθέως ή πλαγίως υπονοούν το περιθώριο στο οποίο παραδοσιακά κατοικούν οι Ρομά, παρά τις προσπάθειές τους, όταν και όπου συμβαίνουν: από το “Είμαι γυφτάκι” του Πανούση, μέχρι το “Γύφτισσα τον εβύζαξε” του Ρασούλη, οι απόψεις περί εξαθλίωσης και μποεμίας πάνε χέρι – χέρι και καταλήγουν στην ίδια αφετηρία. Στο ότι δεν εκπαιδευτήκαμε ποτέ ως πολίτες, επισήμως δε από καμία κυβέρνηση, στην ιδέα της συνύπαρξης, της βοήθειας προς την κατεύθυνση της ενσωμάτωσης, στη συμπάθεια έστω μίας μειονότητας, στην οποία ξεμπουκώνουμε, με όλα τα φύλλα συκής πεσμένα, όλα τα -υποτίθεται- ξεριζωμένα ρατσιστικά ένστικτα.
Και πώς να συμβεί αυτό; Οι σημερινοί 40άρηδες μεγάλωσαν με την απειλή του “θα έρθει ο γύφτος να σε πάρει αν δεν φας / κάτσεις φρόνιμα / είσαι καλό παιδί”, γενικώς. Το στερεότυπο του “τσιγγάνου” που ζει σε ανάκτορα με χρήμα που απέκτησε από τις έκνομες δραστηριότητές του, ενώ παράλληλα συντηρεί “τσαντήρι” στην αυλή το γνωρίζουν όλοι και το πιστεύουν οι περισσότεροι, ασχέτως αν ο δρόμος δεν τους έχει βγάλει ποτέ προς Αγία Βαρβάρα, Ζεφύρι, Φυλή.
Αν συνθηκολογήσουμε με το βορβορώδες “κανείς δεν στενοχωριέται για τους τσιγγάνους”, αν καταπιούμε την popular opinion που αυτή τη στιγμή λέει “ε, ας πεθάνουν αυτοί που μας κλέβουν”, εκχωρούμε ένα κομμάτι των ελευθεριών μας (ναι, και των δικών μας) στην πιο ύπουλη και χυδαία μορφή εκφασισμού του δημόσιου λόγου και κρετινισμού της κοινωνίας. Και πού αλλού το είδαμε αυτό, όπου δεν χύθηκε ούτε μισό δάκρυ, γιατί “σκοτώθηκε επειδή μπήκε για να κλέψει”; Στην υπόθεση της μικρούλας που πριν από περίπου ένα χρόνο συνεθλίβη από τις πόρτες μεγάλου εργοστασίου μπισκότων. Και ναι: και αυτό το παιδί Ρομά ήταν, αλλά σήμερα αυτό το περιστατικό κι αυτό το παιδί το θυμούνται ελάχιστοι.
Κι αν η τσιγγανοφοβία θέλει να επιχειρηματολογήσει στην ίδια δημόσια σφαίρα, θα επικαλεστεί τους γάμους ανηλίκων, τις ανήλικες μάνες, τα άρρωστα μωρά, χωρίς ωστόσο καμία εικόνα για το “πώς”, “γιατί” και από “ποιους” συντηρούνται αυτές οι βάρβαρες παραδόσεις που κρατούν δέσμιους τους πληθυσμούς των καταυλισμών.
Για τη συντήρηση αυτών των μύθων και τις πρακτικές δαιμονοποίησης των Ρομά τα εξήγησε με επάρκεια και ανθρωπιά χθες στη LiFO, η Ρομά δικηγόρος Αλεξάνδρα Καραγιάννη, όμως, για την ώρα, απλώς δεν θέλουμε να ακούσουμε και η δημόσια συζήτηση μετά τον πυροβολισμό του 16χρονου διεξάγεται με ιαχές, μικροπολιτικά επιχειρήματα και ακροδεξιές κορώνες. Ακριβώς δηλαδή με ό,τι γαλουχήθηκε και μεγάλωσε ένα μεγάλο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας που διδάχθηκε να φοβάται και να μισεί σε εναλλασσόμενες δόσεις τους Ρομά.
Παρ’ όλα αυτά, είτε μιλάμε για το περιστατικό του 16χρονου, είτε για την υπόθεση του θανάσιμου τραυματισμού του Νίκου Σαμπάνη πριν από μερικούς μήνες, το ουσιώδες είναι να μην αφήνουμε να μετατοπιστεί η κουβέντα (και είναι πανεύκολο) από τα όρια της αστυνομικής αρμοδιότητας στην παραβατικότητα των Ρομά. Αφήνοντας τη συζήτηση να κατρακυλήσει εκεί, είναι σα να ευλογούμε και με τα δύο χέρια πράξεις αντι-ανθρώπινες, ενέργειες κατά της ζωής.
Αν συνθηκολογήσουμε με το βορβορώδες “κανείς δεν στενοχωριέται για τους τσιγγάνους”, αν καταπιούμε την popular opinion που αυτή τη στιγμή λέει “ε, ας πεθάνουν αυτοί που μας κλέβουν”, εκχωρούμε ένα κομμάτι των ελευθεριών μας (ναι, και των δικών μας) στην πιο ύπουλη και χυδαία μορφή εκφασισμού του δημόσιου λόγου και κρετινισμού της κοινωνίας. Και πού αλλού το είδαμε αυτό, όπου δεν χύθηκε ούτε μισό δάκρυ, γιατί “σκοτώθηκε επειδή μπήκε για να κλέψει”;
Στο εμβληματικό παιδικό βιβλίο της Χαλάσι, σε κάποια στιγμή η δασκάλα του σχολείου επιπλήττει την Κάτυ, ρωτώντας τη γιατί ξέσπασε έτσι, γιατί συμπεριφέρθηκε ανάρμοστα στη σχολική γιορτή (όλα αυτά ενώ το παιδί είναι νηστικό και ξυπόλητο…) για να πάρει απάντηση μεταξύ λυγμών “επειδή είμαι τσιγγάνα, κυρία”. Η απάντηση αυτή απλώς δεν αρκεί πια, οποιαδήποτε κι αν είναι η ερώτηση.
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
θυμάμαι ένα φεγγάρι που δούλευα στο βοτανικό που είχε καταυλισμό Ρομά. Έβλεπα ανήλικους γονείς με μωρά να προσπαθούν να μαζέψουν παλιοσίδερα ανάμεσα στις μπουλντόζες που έσκαβαν. Ευτυχώς οι χειριστές των μηχανημάτων ήταν άνθρωποι και τους ζήτησαν να απομακρύνουν τα 2χρονα και θα τους έβγαζαν αυτοί στην άκρη τα σίδερα να τα πάρουν με ασφάλεια. Κάποια στιγμή μίλησα σε μια συνάδελφο για την εξαθλίωση που έβλεπα καθημερινά και μου απαντάει “έτσι τους αρέσει να ζουν αυτοί”. Της απάντησα ότι ένα 2χρονο δεν έχει επιλογή αλλά δεν ήθελε να ακούσει. Είναι τραγική η σκληρότητα κάποιων ανθρώπων, στα όρια της απανθρωπιάς
Είναι τραγικό το ότι ξεπλένουμε – ακόμα μία – τραγική πράξη αστυνομικού. Για μένα, δεν στρέφεις ποτέ όπλο σε κανέναν άοπλο και δη παιδί, όσες δικαιολογίες και να διαβάσω. Και το χειρότερο είναι ότι οι περισσότεροι από αυτοί θα παρέβλεπαν την παραβατική πράξη του παιδιού αν ήταν Έλληνας και απλά θα λυπόντουσαν για αυτό που συνέβη. Είμαι Ελληνίδα και ναι, από την στιγμή που οι Ρομά ξεσηκώθηκαν κατά των αστυνομικών, είμαι μαζί τους. Γιατί το πρόβλημα δεν είναι η ηλικία, η εθνικότητα και η παραβατική πράξη του θύματος, αλλά το φασιστικό, αστυνομικό καθεστώς. Το να επιλέξεις ένα τέτοιο επάγγελμα σημαίνει… Διαβάστε περισσότερα »
Εγώ πάντως αγαπητή Semiramis διαφωνώ με όσα είπες και θα σου εξηγήσω τους λόγους με μια γενικότερη τοποθέτηση σχετικά με τους Ρομά και θα σου σχολιάσω το περιστατικό μιας και τυχαίνει να ζω στην πόλη της Θεσσαλονίκης στην οποία και γεννήθηκα. Α)Η αλήθεια είναι ότι στην πόλη που ζω τόσα χρόνια όπως και σε ολόκληρη την Ελλάδα οι Έλληνες της φυλής Ρομά έχουν δημιουργήσει γκέτα όπως όλοι γνωρίζουμε στα οποία αν κάποιος πολίτης όπως έτυχε σε εμένα κάνει το λάθος χωρίς πρόθεση να μπει στον οικισμό(είχα μπερδεψει τη διαδρομή) τους υποδέχονται με καραμπίνες και πυροβολισμούς. Επιπλέον οι άνθρωποι αυτοί έχουν… Διαβάστε περισσότερα »
Την αστυνομία δεν την εμπιστευόμαστε, ακόμα και οι επίσημες ανακοινώσεις της είναι γεμάτες ψέμματα. Υπάρχουν καλοί ατυνομικοί αλλά συνήθως τους χώνουν στα γραφεία. Η δικαιοσύνη είναι με το μέρος του ισχυρού και της εξουσίας. Μόνο μεταξύ ίσων (οικονομικά, κοινωνικά κλπ) λειτουργεί. Ειδικά αν απέναντί σου έχεις την αστυνομία θες πολλά λεφτά για να βρεις το δίκιο σου (βλ. Ινδαρέ). Για τον μικρό Μάριο και ξεσηκώθηκαν στο Μενίδι και επιτέθηκαν σε σπίτια που ζούσαν Ρομά και με βόμβες μολώτοφ. Ποτέ δεν αποδείχθηκε ότι έγινε από Ρομά ούτε βρέθηκε ο δολοφόνος. Τα παράπονά σου στην αστυνομία, όπως αποφάσισε και η δικαιοσύνη ότι… Διαβάστε περισσότερα »
Να πω ότι για την ΕΛ.ΑΣ. ένας αστυνομικός είχε πει ότι είναι σαν την Παναγία: όταν δε μας βολεύει τη βρίζουμε, όταν την χρειαζόμαστε παρακαλάμε να έρθει γρήγορα…
Προσωπικά την ΕΛΑΣ δεν τη βρίζω. Θεωρώ υπεύθυνη για την κατάσταση την πολιτική της ηγεσία που τη γέμισε με άσχετους και ανεκπαίδευτους τραμπούκους εκτος αστυνομικών σχολών αλλά και την κάλυψη που παρέχει στα ποινικά αδικήματα που διαπράτουν. Διαχρονικά.
Η πολιτική ηγεσία επιλέγεται από εμάς μέσω των εκλογών. Κανένας μας δε θέλει να ελέγχεται εξ’ου και η εντολή να μην κάνουν πολλά πράγματα. Εχω καλέσει την τροχαία για παρκάρισμα πάνω σε ράμπα για ΑΜεΑ και βαρέθηκα να περιμένω να έρθουν ή ακόμα θυμάμαι τη γλυκύτατη αστυνομικίνα στο 112 που όταν της είπα ότι μηχανή κυκλοφορούσε στο πεζοδρόμιο με ρώτησε αν ήθελα να στείλει περιπολικό. Και οι αστυνομικοί προτιμούν μισθό κι όχι εκπαίδευση οπότε συχνά πυκνά η ελλιπέστατη εκπαίδευση προκαλεί αυτά τα προβλήματα. Οσο για τους εκτός αστυνομικών σχολών επιτρέψτε με να αμφιβάλλω αν στις σχολές μαθαίνουν πως να διαχειριστούν… Διαβάστε περισσότερα »
Google it
Εψαξα και δε βρήκα κάτι ουσιαστικό. Μπορείτε να με βοηθήσετε σας παρακαλώ ή να θεωρήσω ότι οι επιθέσεις ήταν μεμονωμένες σε αντίθεση με αυτές των τελευταίων ημερών…
Ο επιχειρηματίας που πυροβόλησε το παιδί στη Βοιωτία βρέθηκε και τιμωρήθηκε με βάση το νόμο – που ίσως είναι χαλαρός. Η σφαίρα που έφυγε από τον καταυλισμό Ρομά (που ξέρουμε ότι δεν είναι και τα πιο προσιτά μέρη για επισκέψεις ξένων) και σκότωσε το Μάριο απλά ήταν Κυριακή.
Για τον ξεσηκωμό στο Μενίδι πως σχετίζονταν με την οικογένεια, τι έκταση πήραν και αν έχετε και κάποια αναφορά θα ήταν ευπρόσδεκτη.
Δε ξέρω πολλούς φτωχούς ακόμα κι άστεγους που γίνονται παραβατικοί και να το θεωρούν δικαίωμά τους και μαγκιά τους.
Και σαν συνέχεια του προηγούμενου σχολίου να συμπληρώσω ότι ακόμη και αν ήταν Έλληνας το θύμα θα έγραφα το ίδιο για το περιστατικό ότι θα το κρίνει η δικαιοσύνη, απλώς αναφερθηκα εκτενώς στο φαινόμενο των ρομα γιατί τις τελευταίες μέρες ακούω διάφορα αλλά και για αυτό που είπες ότι καλά έκαναν και ξεσηκώθηκαν, στο οποίο διαφωνώ όπως είπα .
Το θέμα είναι κάθε κοινωνική ομάδα θέλει να αυξήσει τα προνόμια της και να μειώσει τις υποχρεώσεις της μεταφέροντας την ευθύνη σε άλλους, από τους εφοπλιστές μέχρι τους Ρομά. Το εντυπωσιακό πάντως στη συζήτηση των τελευταίων ημερών είναι ότι καμία ομάδα είτε υπέρ είτε κατά των δικαιωμάτων των Ρομά δεν απαντά στα επιχειρήματα της άλλης αλλά αναφέρει τα δικά της – παραβατικότητα η μεν, φτώχεια η δε λες και είναι αυτονόητο δικαίωμα των φτωχών να παραβιάζουν το νόμο, καταστροφές η μια ομάδα, αγανάκτηση η άλλη. Φυσικά όπως με πολλά άλλα ζητήματα αναρωτιέμαι αν όσοι υποστηρίζουν τους Ρομά έχουν εμπειρία τι… Διαβάστε περισσότερα »
Καλή η επίκληση στο συναίσθημα και στην ανάγκη να συμπεριλάβουμε τους Ρομά και κάθε κοινωνική ομάδα στο γενικότερο σύνολο Ας έρθουμε όμως στο δια ταυτα . Αν το παιδί σας βρεθεί σε μια τάξη ανάμεικτη με Ρομά και ελληνακια ,θα διαπιστώσετε ότι το μάθημα δεν κυλάει γιατί πολύ απλά τα παιδιά των Ρομά έχουν άλλες προτεραιότητες ,πχ αρραβώνες .Καποια από αυτά μένουν στην ίδια τάξη για χρόνια ,παρενοχλούν τα υπόλοιπα παιδιά ,και γενικά δεν πηγαίνουν σχολείο όπως θα έπρεπε .Κάποιες φορές υπάρχει θέμα υγιεινής ,πως περιμένουμε από ένα παιδί να δείξει κατανόηση όταν ο διπλανός του μυρίζει ,η δεν έχει… Διαβάστε περισσότερα »
Φαντάζομαι ότι το αποτέλεσμα από τα καλέσματα για διαδηλώσεις σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη μετά τον θάνατο του 16χρονου που πυροβολήθηκε από αστυνομικό απόψε ενδέχεται να επηρεάσουν τον τρόπο που βλέπουν πολλοί τους Ρομά.