Τι σημαίνει γυναίκα σήμερα: σύγχυση

Η ερώτηση αυτή, το ‘τι σημαίνει γυναίκα’ πιστεύω ότι γι’ αρκετές αναγνώστριες είναι υποτιμητική. Ίσως νιώθουν ότι είναι κάτι παραπάνω απ’ το φύλο τους. Για μένα προσωπικά είναι. Αλλά απ’ ό,τι παρατηρώ γύρω μου, μάλλον δεν είναι. Κι αν υπάρχει ενόχληση απέναντι σ’ αυτή την ερώτηση, κι αν υπάρχει ενόχληση απέναντι στην ύπαρξη μιας μέρας που λέγεται ‘η μέρα της γυναίκας’ ίσως να μη φταίνε οι άνθρωποι που γράφουν, μιλούν, πολυλογούν για αυτή αλλά ένα σύστημα που καθιστά απαραίτητη την ύπαρξη της.

Γυναίκα δε σημαίνει τίποτα. Ή μάλλον, τίποτα συγκεκριμένο.

Αν έπρεπε οπωσδήποτε ν’απαντήσω στο τι σημαίνει γυναίκα το 2021, πολύ δειλά θα έλεγα με το βλέμμα κάτω ‘σύγχυση’. Το βλέμμα θα ήταν κάτω γιατί θα ντρεπόμουν που προσδιορίζω ένα ουσιαστικό με ορισμούς όσους τα υποκείμενα που προσδιορίζει.

Σύγχυση.

Αυτά που βρίσκω όμοια όμως δεν είναι κοινά των γυναικών. Είναι κοινά μιας ομάδας που είναι από κάτω. Είναι, δηλαδή, κοινά μεταξύ ατόμων όχι λογω των ομοιοτήτων τους αλλά λόγω της θέσης που έχουν στην κοινωνία. Δεν έχω ιδέα τι θα ήταν οι γυναίκες αν δεν είχαν απέναντι τους κάτι τόσο μεγάλο. Όπως δεν ξέρω τι θα ήταν οι μαύροι, οι Εβραίοι, οι γκέι, οι λεσβίες, οι τρανς. Αν δεν υπήρχε το συγκεκριμένο σύστημα με την συγκεκριμένη ιεραρχία, ειλικρινά δεν ξέρω αν θα μιλούσαμε για όλες αυτές τις ταυτότητες σαν ν’αποτελούνται από όμοια άτομα.

Ξέρω, όμως, ότι τα κοινά που βρίσκω στον εαυτό μου με άλλες γυναίκες προκύπτουν από ένα άγχος. Γράφω άγχος για να μη γράψω φόβο. Ας πούμε, ξέρω ότι αν κλαμπάρω και πω σε οποιαδήποτε γυναίκα κοντά μου ‘μπορείς να κανείς ότι με ξέρεις γιατί αυτός προσπαθεί να με ξεμοναχιάσει;’ θα καταλάβει. Να ένα κοινό.

Ξέρω ότι αν πιάσω κουβέντα σε γυναικοπαρέα του περιεχομένου ‘δεν μπορείς να έχεις παιδιά και καριέρα χωρίς εκπτώσεις’ θα καταλάβουν όλες, κι ας κάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν. Πρόσφατα ρωτήσαμε στο instagram «ποιο είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο που αντιμετωπίζετε ως γυναίκες;». Πολλές απαντήσατε ότι φύγατε με άδεια μητρότητας και δεν σας ξαναπήραν, ότι σας είπαν καθαρά να μην κάνετε παιδιά, ότι δεν σας έδωσαν προαγωγή επειδή είστε σε «ηλικία γάμου».

Σύγχυση επειδή υποτίθεται ότι σήμερα μια γυναίκα μπορεί να τα έχει όλα. Από τις ταινίες που βλέπουμε μέχρι τις σχέσεις που κάνουμε, το «έχω μια φίλη που και δουλειά καλή έχει και παιδιά και μια χαρά είναι με τον άντρα της» είναι μονίμως παρόν. Στην πράξη βέβαια μια γυναίκα, μια πραγματική γυναίκα της ζωής κι όχι του κινηματογράφου ή γνωστή γνωστού, δεν τα έχει όλα. Δεν έχει ούτε τα μισά τουλάχιστον, όχι με τη μακάρια διάρκεια που καλούμαστε να πιστέψουμε ότι είναι εφικτή. Σύγχυση επίσης, επειδή λέμε “μα έχουμε 2021, είναι δυνατόν να μην έχουμε ισότητα” ενώ ακόμη δεν έχουμε πετύχει ούτε μισθολογική ισότητα ακριβώς όπως το 1857.

Ξέρω επίσης ότι βγήκε η Σοφία η Μπεκατώρου και μοιράστηκε την εμπειρία της. Η εμπειρία της την κατέστησε οικεία. Τι σχέση μπορεί να έχει μια γυναίκα, μια εργαζόμενη, μια διευθύντρια, μια δασκάλα, μια μηχανικός, μια καθαρίστρια, μια 20χρονη, μια 35χρονη, μια 50χρονη, μια 72χρονη με μια Ολυμπιονίκη που θεωρείται η σημαντικότερη αθλήτρια της Ελλάδας αλλά και μεταξύ τους; Την κακοποίηση. Τον βιασμό. Την βία. Την υποτίμηση. Άλλο ένα κοινό, αλλά όχι μόνο κοινό των γυναικών. Κοινό όλων των υπό.

Σύγχυση λοιπόν. Γιατί ξέρουμε οτι δεν μας ενώνουν τόσα, αλλά μας ενώνουν. Μιλάμε μεταξύ μας, παρατηρούμε διαφορές αγεφύρωτες, διαφορές χαρακτήρα, στόχων, επιδιώξεων, οράματος ευτυχίας. Αλλά η ομοιότητα είναι εκεί, παρούσα, επειδή δεν θα παίρνουμε μάλλον τα ίδια λεφτά μ έναν άντρα συνάδελφο, επειδή φοβόμαστε όταν περπατάμε, επειδή ντρεπόμαστε και πιστεύουμε ότι.

Τι σημαίνει γυναίκα;

Αυτή η υποχρεωτική συμπόρευση με αλλες γυναίκες ίσως να είναι η απάντηση.

Στην πορεία της ιστορίας, η ομοιότητα είναι κυρίως η έμφυλη καταπίεση. Λειτουργεί κάπως σα καλούπι, ένα στενό πράγμα απ το όποιο το υποκείμενο-γυναίκα πρέπει να χωρέσει κι όταν βγει στην αντίπερα όχθη μοιάζει λιγάκι με τα υπόλοιπα. Νοηματική ζύμη η λέξη που περνά από εντατική διαδικασία επεξεργασίας μέχρι τα υποκείμενά της να μοιάζουν.

Έτσι είναι οι γυναίκες. Γυναίκα είναι τι περιμένεις. Πυρ, γυνή και θάλασσα. Εσείς οι γυναίκες..

Τι άλλο σημαίνει γυναίκα; Η ανεπάρκεια.

«Μεγάλωσες μόνη σου δυο παιδιά, χωρίς στήριξη, ήσουν άνεργη τα μισά τους χρόνια, πως νιώθεις που τα κατάφερες;»

«Ε, η αλήθεια είναι ότι είχα παράδειγμα τη μάνα μου που μεγάλωσε δώδεκα παιδιά στον πόλεμο με μια δραχμή τη εβδομάδα, δεν έκανα κάτι τόσο σπουδαίο σε σχέση μ’αυτή.»

«Μεγαλώσατε σε μια βαθιά πατριαρχική οικογένεια με πολύ συγκεκριμένες αξίες που σας έλεγαν ότι είστε εμβρυοδοχείο, πώς νιώθετε που είστε φεμινίστρια σήμερα και μεγαλώνετε αλλιώς τις κόρες σας;»

«Ξέρετε, όταν το θέτετε έτσι ακούγεται σπουδαίο, αλλά δεν είναι τόσο, είναι το αυτονόητο, δεν κάνω κάτι παραπάνω. Όλες έτσι θα έκαναν στη θέση μου.»

«Είστε η πρώτη γυναίκα που ανεβαίνει το Έβερεστ, κάνει γυμνή κατάδυση στην Ανταρκτική και σκαρφαλώνει τα Μετέωρα μόνο με τα μικρά δάχτυλα των ποδιών της. Πως νιώθετε;»

«Ε, λίγο οι καιρικές συνθήκες που βοήθησαν, λίγο η μελέτη, ξέρετε μελέτησα πολύ, εντάξει ξέρω από ορειβασία αλλά έπαιξε ρολό και η τύχη. Πήρα πολλή στήριξη απ’το σύντροφο μου.»

Ίσως γυναίκα σημαίνει να παίρνεις προαγωγή και να σκέπτεσαι πόσο καλύτερη θα ήσουν με μόνο πέντε κιλά κάτω. Λίγο πιο γυμνασμένη. Ελάχιστα.

Ανεπάρκεια. Σύγχυση. Τι άλλο; Να πιστεύεις ότι δεν σουν αξίζουν οι επιτυχίες σου, αλλά οι αποτυχίες είναι η απόδειξη του ποια πραγματικά είσαι.

Η μέρα της γυναίκας, όπως τη βλέπω εγώ, είναι μια καλή μέρα ενδοσκόπησης. Είναι μια καλή μέρα να δούμε που βρισκόμαστε. Ξερετε,αυτοι οι ευρωπαϊκοί δείκτες ισότητας φυλών, ενώ είναι λίγο βαρετοί στην ανάγνωση, αυτό που επισημαίνουν είναι ότι υπάρχει και καλύτερα.

Κι όταν μιλάω με γυναίκες, φίλες, γνωστές ή άγνωστες, ακούω τις ιστορίες τους και αλήθεια σκάφτομαι ότι τους αξίζει αυτό το μακρινό καλύτερα.

Όταν η ομοιομορφία είναι αναμενόμενη, τι να κάνει μια γυναίκα; Πώς να ξεφύγει απ’ το να την άφορα η ομοιότητα;

Θα ξεφύγει όταν η λέξη γίνει χαρακτηρισμός κι όχι ταυτότητα. Μέχρι τότε, έχουμε πολλές ημέρες της γυναίκας.

Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News