Προσωπική ιστορία: κυήσεις τέσσερις, τέκνα δύο

Αυτό γράφει στο γυναικολογικό μου ιστορικό.

Πριν ζήσω δύο από δαύτες, θεωρούσα τις αποβολές σπάνιες, θλιβερές ιστορίες που περιβάλλονταν από μια αύρα μυστικότητας και ντροπής. Ελάχιστες φορές είχα ακούσει να αναφέρονται: «Αχ, η καημένη αυτή απέβαλε»- και λήξη της συζήτησης. Παρόλο που είχα σπουδάσει ιατρική (έκανα άσχετη με τη γυναικολογία ειδικότητα), οι αποβολές μετά βίας αναφέρονταν στα βιβλία της μαιευτικής, με αποτέλεσμα να έχω μια ασαφή και νεφελώδη εικόνα ακόμα και για το τι είναι και πώς εκδηλώνεται μια αποβολή, ιδιαίτερα στα πρώτα στάδια της εγκυμοσύνης. Το έμαθα, με το δύσκολο τρόπο.

Στα 32 μου, μετά από πολλά χρόνια σχέσης και λίγους μήνες γάμου, αποφασίσαμε να «προσπαθήσουμε» για παιδί. Δε χρειάστηκε πολλή προσπάθεια, έμεινα έγκυος αμέσως. Ήμουν καταχαρούμενη και το ανακοίνωνα σε όποιον ήταν πρόθυμος να ακούσει (=σε όλους).Το σκεπτικό μου ήταν πως στην απίθανη περίπτωση που κάτι θα πήγαινε στραβά, όσοι είχαν μάθει για την εγκυμοσύνη και το ότι δεν πήγε καλά θα ήταν συμπονετικοί και υποστηρικτικοί. (Γενικώς έτεινα να έχω μια υπεραισιόδοξη άποψη για την ανθρώπινη φύση). Στο πνεύμα «δεν είμαι άρρωστη, είμαι έγκυος», συνέχισα όλη μου την καθημερινότητα ανεπηρέαστη (δεν έκανα και τίποτα εξτριμ ούτως ή άλλως), έκανα τις πρώτες μου εξετάσεις χωρίς βιάση και γενικώς ήμουν χαλαρή.

Από την πρώτη στιγμή που έμαθα για την εγκυμοσύνη ένιωθα υπέροχα που είχα ένα μικρό ανθρωπάκι συνεχώς μαζί μου, του μιλούσα (συνήθως από μέσα μου) και φανταζόμουν συνέχεια πώς είναι και τι κάνει μέσα στη μήτρα, πώς θα είναι όταν γεννηθεί, πώς θα μοιάζει, τι θα κάνουμε, πώς θα είμαστε, όλα ήταν ροζ.

Μέχρι που, πριν κλείσει το πρώτο τρίμηνο, είδα λίγο αίμα. Ανησύχησα, πήγα, έκανα εξετάσεις, μου είπαν μάλλον δεν είναι τίποτα, σε αυτό το στάδιο είναι συχνό το λίγο αίμα, θα το παρακολουθήσουμε. Τρεις μέρες μετά, κι ενώ η αιμορραγία συνεχιζόταν, ξύπνησα ξημερώματα με λίγους πόνους σαν της περιόδου και με πολύ άγχος. Έτρεξα στο εφημερεύον, όπου σε μια αποθήκη με παλιούς υπολογιστές, ρολά χαρτιών, χωρίς φως κι ένα μισοσκεπασμένο με άσχετα πράγματα εξεταστικό κρεβάτι όπου στριμώχτηκα για να ξαπλώσω (αυτό ήταν το εξεταστήριο για τα επείγοντα), έκανα υπέρηχο και είδα το ανθρωπάκι μου.

Είχε κεφάλι με μύτη και στόμα, χεράκια, δαχτυλάκια, ποδαράκια και καρδιά που χτυπούσε. Ήταν τέλειο και ήταν ζωντανό. Μου είπαν πως οι πιθανότητές μου ήταν φίφτι-φίφτι. Μου έδωσαν να πάρω μια αγωγή και μου είπαν να μείνω ξάπλα. Τα έκανα. Λίγες μέρες αργότερα ξύπνησα μες στη νύχτα με έντονους πόνους και αιμορραγία. Όλο χειροτέρευε και σκέφτηκα πάει, αυτό ήταν. Το πρωί πήγα στο νοσοκομείο όπου το υπερηχογράφημα έδειξε «ότι δεν υπήρχε σάκος». Λυπόντουσαν, παλινδρόμησε, θα χρειαζόμουν απόξεση, δεν πειράζει, θα κάνετε άλλο. Ήμουν ψύχραιμη (στο κάτω κάτω τι γιατρός είμαι;) αλλά πριν μπω στο χειρουργείο για την επέμβαση έτρεμα σαν το ψάρι.

Το επόμενο δίμηνο έκλαιγα τουλάχιστον μια ώρα την ημέρα, άλλοτε μόνη μου, άλλοτε με τον άντρα μου. Η αντίδραση των γύρω μου όταν τα έμαθαν ήταν αποκαλυπτική. Μόνο δύο από τους πιο στενούς μου ανθρώπους ρώτησαν το απλό «πώς είσαι;» Οι περισσότεροι αντέδρασαν με αμηχανία και αλλαγή της συζήτησης. Δεν τους κατηγορώ, κι εγώ το ίδιο μπορεί να κανα. Άκουσα αρκετές συμβουλές και παραινέσεις για το τι έπρεπε και τι δεν έπρεπε να κάνω (από μη γυναικολόγους) και μία ατυχή σύγκριση της ιστορίας μου με «μια γνωστή μου που έκανε έκτρωση…» Και εννοείται, δεν πειράζει, θα κάνετε άλλο. Άλλωστε, «εύκολα έμεινες έγκυος». (Και επίσης εύκολα το έχασα). Η μάνα και η πεθερά μου, μέσα στον πόνο τους, με κατηγορούσαν «διακριτικά»: Τι να έφταιξε; Μήπως κουράστηκα; Μήπως οδήγησα σε λακούβες(!;) Μήπως δεν άκουσα τις ιατρικές οδηγίες; Μήπως παραήμουν χαλαρή και «δεν πρόσεξα»; (ε;) Γενικώς, με κάποιον τρόπο, δεν μπορεί, έφταιξα. Κάτι έκανα λάθος. Λες κι εγώ ήθελα να αποβάλω. Ο άντρας μου ήταν υποστηρικτικός, μου έλεγε να αγνοήσω «τις βλακείες» που άκουγα, αλλά νομίζω πως κι εκείνος δεν πολυάντεχε να είμαι χάλια.

Όπως έμαθα τότε, για τη μαιευτική μία αποβολή ίσον καμία. Μου είπαν να κάνω λίγες εξετάσεις όπου φάνηκε ένα πιθανό θέμα πηκτικότητας του αίματος που μπορεί να επηρέασε. Δεν πειράζει, θα κάνετε άλλο.

Άρχισα να ξεψαχνίζω το ίντερνετ. Διάβασα πολλά για τις αποβολές. Έμαθα πόσο συχνές είναι. Και πόσο κρυφές. Διάβασα σε fora παρόμοιες εμπειρίες άλλων γυναικών και παρηγορήθηκα λίγο.

Θυμάμαι είχα θυμώσει πολύ. Πού ήταν το μωρό; Γιατί όλοι κάναν σαν να μην υπήρξε ποτέ; Εγώ το είχα δει. Μιλάγαμε. Θα γεννιόταν. Θα μεγαλωνε. Θα ήμουν η μαμά του. Αυτό ήταν το πλάνο. Ναι, η εγκυμοσύνη είχε κρατήσει πολύ λίγο. Ναι, πότε πρόλαβα να τα σκεφτώ όλα αυτά; Ναι, λογάριαζα χωρίς τον ξενοδόχο.Ναι, ίσως είχε κάποια χρωμοσωμική ανωμαλία και η φύση «φρόντισε». Τις κακές μέρες σκεφτόμουν ότι μου πέταξαν το (πεθαμένο προφανώς) μωρό στα χειρουργικά απόβλητα του νοσοκομείου χωρίς καν να το δω. Θεωρούσα τον όρο «παλίνδρομη κύηση» από ατυχή έως προσβλητικό. Τι θα πει «παλινδρόμησε»; Δηλαδή, γύρισε πίσω; Πού; Από εκεί που ήρθε, φαντάζομαι. Σα να μην υπήρξε ποτέ. Δεν πειράζει. Θα κάνετε άλλο.

Λίγους μήνες αργότερα που είχαμε πει να «ξαναπροσπαθήσουμε», ήρθε αυτό που νόμιζα ότι ήταν η περίοδός μου. Μόνο που κράταγε πολύ κι είχα κάτι ασυνήθιστους πόνους. Τη 10η μέρα άρχισα να το ψάχνω. Ο γιατρός μου μου είπε στο τηλέφωνο μήπως είναι εξωμήτριος, τρέχα τώρα για υπέρηχο, ο ίδιος δεν μπορούσε να με δει. Πήγα, βράδυ, σε άλλο εφημερεύον, όπου η ειδικευόμενη συνάδελφος στον υπέρηχο δεν έβλεπε τίποτα, «έβρισκε μόνο μία ωοθήκη»-τη διαβεβαίωσα πως πριν λίγο καιρό είχα δει και τη δεύτερη, κάπου εκεί θα ήταν-και το τεστ κύησης ήταν «αμφίβολο»-το νοσοκομείο δεν είχε αντιδραστήρια να κάνει τεστ αίματος και βασιζόταν στο λιγότερο αξιόπιστο τεστ ούρων…Ο ειδικευμένος γυναικολόγος που εφημέρευε απαξίωσε να με δει, έβλεπε τηλεόραση στο διπλανό δωμάτιο. Την επομένη, σε ακριβό ιδιωτικό, ο συνάδελφος που μου έκανε πάλι υπέρηχο με κοίταζε βλοσυρά και με έδιωξε λέγοντας «τίποτα δεν έχεις». Στον επόμενο που πήγα έμαθα πως αυτή ήταν δεύτερη αποβολή. Δε χρειαζόταν απόξεση. Η αιμορραγία κράτησε τρεις βδομάδες, με λίγους πόνους. Ναι, ούτε καν είχα προλάβει να καταλάβω πως ήμουν έγκυος όταν απέβαλα, ναι «βιοχημική κύηση», καλέ τι στεναχωριέσαι, θα κάνετε άλλο.

Αυτή τη φορά ήμουν χειρότερα. Το παραπεμπτικό για τις πολλές, πλέον, εξετάσεις που μου σύστησαν έγραφε πάνω ως διάγνωση «καθ’έξιν αποβολές». Όταν το είδα με πιάσαν τα κλάματα στη μέση του δρόμου. Δεν ήταν πια μία ίσον καμία. Κάτι πήγαινε επισήμως πολύ στραβά με μένα. Ήμουν ανίκανη να κάνω το απλούστερο για μια γυναίκα πράγμα και να επιτελέσω το σκοπό μου επί της γής-να γεννήσω. Είχα κάνει ένα σωρό πράγματα, σπουδές κλπ, αλλά άμα δεν μπορείς ούτε έγκυος να (παρα)μείνεις τι σόι γυναίκα είσαι; Δυστυχώς, κι ας μην ήθελα να το παραδεχτώ, κάπως έτσι σκεφτόμουν τότε. Η στάση της μάνας μου, με την οποία είχα και έχω γενικώς καλή σχέση, δε βοηθούσε: κάποιες φορές με το ζόρι μπορούσε να συγκρατήσει το θυμό της. Γιατί δεν μπορούσα επιτέλους να κάνω το αυτονόητο, ευκολότερο πράγμα του κόσμου, να μείνω έγκυος με επιτυχία, να της κάνω το πολυπόθητο εγγόνι; Τι είχα κάνει πάλι και κατάφερα να αποβάλω, για δεύτερη φορά;

Ήμουν άκεφη για καιρό. Όλα μου φαίνονταν δύσκολα. Συχνά έκλαιγα. Με σόκαρε η ένταση των συναισθημάτων μου και οι βίαιες σκέψεις μου όποτε έβλεπα εγκύους (ξαφνικά ήταν παντού):

ζήλευα, φανταζόμουν ότι τις κλωτσάω στην κοιλιά και χάνουν το μωρό. Μετά είχα τύψεις. Τι τέρας ήμουν; Τι μου φταίγαν οι γυναίκες;

Με βοήθησε η ψυχοθεραπεία που είχα ξεκινήσει καιρό πριν, για άλλο λόγο και παρατάθηκε λόγω των αποβολών. Με βοήθησε μια εκπαιδευτική ομάδα συναδέλφων όπου συμμετείχα τότε, που δε με έβλεπαν καλά, με ρώτησαν τι είχα και τους είπα. Με βοήθησε ο αποχαιρετισμός που οργάνωσα για τα μωρά.

Δεν είπα τίποτα σε κανέναν. Πήγα και αγόρασα δύο μπαλόνια ηλίου. Το ένα ήταν το κεφάλι του Μίκυ. Το άλλο μια γελαστή φατσούλα. Ήλπιζα να τους αρέσουν. Ανέβηκα σε ένα ερημικό ύψωμα μόνη μου. Έκατσα κάποια ώρα εκεί με τα μπαλόνια, κλαίγοντας. Κάποια στιγμή τα άφησα να φύγουν και κάθισα να τα κοιτάζω να ανεβαίνουν, ψηλά και πιο ψηλα, μέχρι που έγιναν τελίτσες στο μουντό γκρι ουρανό και μετά εξαφανίστηκαν. Ήταν ένα είδος κάθαρσης.

Κάποιους μήνες αργότερα ξαναέμεινα έγκυος. Ήμουν χαρούμενη, αλλά αυτή τη φορά είχα καεί στο χυλό. Πήγα αμέσως για εξετάσεις και υπέρηχα. Ξεκίνησα σχεδόν αμέσως καθημερινές αντιπηκτικές ενέσεις. Μέχρι να περάσει το πρώτο τρίμηνο ήμουν ανήσυχη. Το είπα μόνο σε πολύ κοντινούς ανθρώπους. Από την αρχή, βέβαια, ένιωθα ότι κουβαλούσα παντού παρέα ένα καινούριο ανθρωπάκι και δεν μπορουσα να συγκρατήσω τον εαυτό μου από το να το σκέφτομαι και να του μιλάω. Αλλά το πήγαινα μέρα μέρα. «Μέχρι σήμερα, ολά καλά», κάπως έτσι. Αν με έπιανα να σκέφτομαι το μωρό να επιζεί και να γεννιέται με σταμάταγα. Κάτσε να γεννηθεί και βλέπουμε. Καθώς περνούσε ο καιρός ήμουν λιγότερο ανασφαλής και η διάθεσή μου ήταν καλή, αλλά μέχρι που όντως γεννήθηκε  δεν τολμούσα ούτε να το σκεφτώ. Η παρενέργεια αυτού ήταν πως δεν είχα φανταστεί και πολλά για το πώς θα ήταν η ζωή με ένα μωρό και τον πρώτο καιρό ζορίστηκα πολύ. Μπορεί βέβαια να είχα ζοριστεί ούτως ή άλλως. Δεν βοήθησε και η μάλλον τραυματική εμπειρία της γέννας και της παραμονής μου στο μαιευτήριο.

Αργότερα ξαναέμεινα έγκυος. Πάλι πήρα φάρμακα, αλλά αυτή τη φορά ήμουν πιο αισιόδοξη. Είχα πιθανότητες. Το είχα ξανακάνει. Και όντως πήγε καλά.

Δε σκέφτομαι συχνά τα μωρά που έχασα, όπως διάβασα ότι συμβαίνει σε άλλες γυναίκες. Η καθημερινότητα και τα δύο μου παιδιά με κρατούν αρκετά απασχολημένη. Καμιά φορά μόνο σκέφτομαι πόσο χρονών θα ήταν αν τελικά γεννιόντουσαν, πώς θα ήταν, πώς θα μοιάζαν. Κι όποτε ακούω για αποβολές, ακόμα και σε ταινίες, με πιάνουν τα κλάματα.

Παρόλο που κάθε γυναίκα βιώνει μία αποβολή με διαφορετικό τρόπο, σκέφτομαι πως όπως για μένα, έτσι θα είναι και για πολλές άλλες: τι βάρος είναι να ζεις μια τέτοια απώλεια που δεν αναγνωρίζεται γενικώς ως τέτοια, που πολλές την κρατούν κρυφή και βασανίζονται ίσως περισσότερο, που δεν υπάρχει εύκολη και αυτονόητη υποστήριξη, που θεωρείσαι κάπως ελαττωματική αν σου τύχει, που, τουλάχιστον στην περίπτωσή μου, δε σου φτάνει ο πόνος σου, σε ενοχοποιούν κι από πάνω γιατί δεν μπορεί, για να το πάθεις, κάτι θα έκανες λάθος. Και, επειδή δε συζητιέται ανοιχτά, δεν έχεις ιδέα πόσο συχνή είναι, ούτε καν, πολλές φορές, ακριβώς περί τίνος πρόκειται.

Και χαίρομαι που υπάρχει το Α,μπα όπου τέτοιες ιστορίες μπορούν να λέγονται, όπου τέτοια θέματα δεν είναι ταμπού, όπου ίσως τις διαβάσει και κάποια άλλη και νιώσει πως δεν είναι η μόνη.

Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News