Για την επίθεση στη Νέα Σμύρνη: “εμπιστεύομαι το ένστικτό μου και θέλω να σας πω να το κάνετε κι εσείς”

Από φίλη του Α,μπα, για σκέψεις που είχε με αφορμή το περιστατικό στη Νέα Σμύρνη. Στο μήνυμα που μας έστειλε έγραψε “είδα την κοπέλα που κοίταξε πίσω της, την είδα που περπατούσε γρήγορα,την είδα που άκουσε το ένστικτό της κι ευτυχώς πρόλαβε και γλίτωσε. Έγραψα αυτές τις σκέψεις με αφορμή αυτό το συμβάν”.

Είμαι μια γυναίκα που εμπιστεύεται το ένστικτό της.

Με αυτή μου την ιδιότητα γράφω σήμερα. Έχω διαβάσει δεκάδες ερωτήσεις στο Α,μπα όπως και σε άλλες σελίδες στις οποίες οι γυναίκες μοιράζονται τους προβληματισμούς τους. Γράφω αυτό το κείμενο επειδή πιστεύω ότι υπάρχει ανάγκη ν’ακουστούν ιστορίες γυναικών που εμπιστεύονται τα προαισθήματά τους από το κλάσμα του δευτερολέπτου που τ’αφουγκράζονται.

Λόγω ανωνυμίας, έχω την ευκαιρία να γράψω ακριβώς πώς σκέφτομαι και συμπεριφέρομαι. Έστω ότι είμαι σ’ένα χώρο κοινόχρηστο όπως μια βιβλιοθήκη, ένα αναγνωστήριο, ένα γυμναστήριο, ένα λεωφορείο με λίγο κόσμο, έναν πεζόδρομο, ένα παγκάκι. Έρχεται ένας άντρας να μου μιλήσει. Συνήθως λένε ότι χρειάζονται κάτι, πώς μπορούν να βρουν ένα βιβλίο, ποιο στενό να πάρουν για να βγουν εκεί που θέλουν, αν μένω στην περιοχή να τους βοηθήσω επειδή τώρα μετακόμισαν.

Έχω δει με τα μάτια μου εκατοντάδες γυναίκες να νομίζουν ότι πρέπει σώνει και ντε να τους βοηθήσουν, ότι όντως ζητάνε βοήθεια, ότι όντως χρειάζονται κάτι και τις έχω δει ν’απαντάνε με χαμόγελο, να βγάζουν κινητό να δώσουν λεπτομέρειες, να δίνουν πληροφορίες για τον εαυτό τους αποκαλύπτοντας περίπου το δρόμο τους, αποκαλύπτοντας τ’όνομά τους, αποκαλύπτοντας το αν μένουν ή όχι μόνες τους. Όποτε το βλέπω αυτό, κάθομαι και περιμένω γιατί ξέρω ότι θα χρειαστούν αυτές βοήθεια. Ξέρω πώς θα εξελιχθεί, ξέρω ότι ο άλλος θα ζητήσει τηλέφωνο ή facebook, ξέρω ότι θα ζητήσει να βγει μαζί τους, ξέρω ότι αυτές θα νιώσουν άβολα και θα σκεφτούν μάλιστα ότι έδωσαν δικαίωμα. Κάθομαι λοιπόν και περιμένω όσο συχνότερα μπορώ και μέχρι τώρα δεν θυμάμαι φορά που δεν είχα δίκιο.

Τις τάχα ερωτήσεις βοήθειας ακουλουθούν ένα σωρό γλιτσιάρικες άλλες, ξεκινάει συνήθως με το “μένεις εδώ κοντά”, “μένεις μόνη σου” και ακολουθούν ένα σωρό άλλα όπως “μένεις με το φίλο σου”, “έχεις φίλο”, “μετακόμισα και ψάχνω παρέα, θες να μου δείξεις τη γειτονιά”. Όταν τις δουν να νιώθουν άβολα προσπαθούν να τις κάνουν να νιώσουν ενοχές. “Καλά ντε, πολύ ξινή είσαι, σιγά δεν σου’παμε και τίποτα”, “μην φοβάσαι, εγώ παρέα θέλω να κάνουμε”. Αυτοί οι διάλογοι συνήθως γίνονται όπως ξέρετε σε πλατείες, παγκάκια, δρόμους και λεωφορεία. Στους υπόλοιπους κοινόχρηστους είναι συνήθως η ίδια τακτική με άλλα ερωτήματα. Τι σπουδάζεις, αν μπορείς να τους βοηθήσεις στο διάβασμα, αν μπορείς να τους δείξεις πού είναι ένα προϊόν στο σουπερμάρκετ, αν μπορείς να τους πεις για τις συνθήκες εργασίας σου γιατί ενδιαφέρονται για την εταιρεία σου, αν θες να γυμνάζεστε μαζί γιατί ψάχνει παρέα για το γυμναστήριο ή για τρέξιμο. Κοινό όλων αυτών είναι ότι αν δουν ότι νιώθεις άβολα, που το βλέπουν, δεν υποχωρούν αλλά πιέζουν γιατί ξέρουν ότι έχουμε κοινωνικοποιηθεί ώστε να μην τους απορρίψουμε και ξέρουν ότι θεωρούμε δική μας δουλειά το να νιώσουν άνετα.

Δεν το ξέρουν με όρους κοινωνικής θεωρίας, δεν το ξέρουν με τρόπο που να μπορούν να το λεκτικοποιήσουν, αν τους το έλεγες ποτέ θα κοιτούσαν σα χάνοι και θα λέγανε ότι “μια κουβέντα είπα βρε σαύρα”. Το ξέρουν μέσα τους, άλεκτα, αυθόρμητα, φυσικά, με τον ίδιο τρόπο που ξέρουμε να βάζουμε το ένα πόδι μπροστά απ’το άλλο και με τον ίδιο τρόπο που ξέρουμε να κάνουμε την καρδιά μας να χτυπάει.

Όταν έρχονται να μιλήσουν σε μένα που συμβαίνει πολύ συχνά γιατί ζω, εργάζομαι, ταξιδεύω, κυκλοφορώ και γυμνάζομαι μόνη μου, η πρώτη μου αντίδραση είναι να κάνω ότι δεν άκουσα κι αν ρωτήσουν πάλι λέω “δεν ξέρω”. Αν είναι απ’τους άντρες που βλέπω υποχρεωτικά συχνά λέω “ρωτήστε τον γυμναστή”, “ρωτήστε τον ταμία”, “ρωτήστε την υπάλληλο”. Μιλάω αγέλαστα, κοφτά κι απότομα. Εκεί λένε συνήθως “μα τι μου μιλάς στον πληθυντικό” ή θα σχολιάσουν το ότι είμαι αγέλαστη. Εκεί πια λέω “φύγε”.

Σε δημόσιους χώρους το λέω δυνατά όταν υπάρχουν άνθρωποι και δεν περιμένω να “κλιμακωθεί” η πιθανή επίθεση πριν αρχίσω να κουνιέμαι και να φωνάζω.

Ξέρω ότι έχω δίκιο, ξέρω ότι αυτό συμβαίνει σε μένα και σε όλες σας συνέχεια, δεν είναι δουλειά μου να τους προστατεύσω απ’το να τους κοιτάξουν και να τους θεωρήσουν επικίνδυνους ενοχλητικούς. Είναι. Το ξέρουν, το ξέρω και καλό είναι να το μάθει ο κόσμος. Εκεί συνήθως με βρίζουν και φεύγουν.

Πάμε τώρα στα προσωπικά. Στους φίλους φίλων, στις καλοκαιρινές γνωριμίες, στον τύπο απ’το μεταπτυχιακό, στον τύπο απ’τη δουλειά που είναι ωραίος, στον κολλητού του φίλου του αδερφού, στο καλό παιδί απ’το χωριό. Σ’αυτόν που σας αρέσει ή του αρέσετε εσείς. Στον τύπο που “θέλει να σας μιλήσει για δουλειά”. Στον τύπο που “θέλει να βρεθείτε σπίτι του γιατί πιστεύει στις ικανότητές σας”. Γι’αυτές τις κατηγορίες θέλω να πω ότι είναι άπειρες οι φορές που βλέπετε ότι κάτι πάει στραβά. Το βλέπετε, το νιώθετε, έχετε ένα ένστικτο και λέτε στο ένστικτο “είσαι υπερβολικό, θέλει απλά να..”.

Δεν είναι υπερβολικό το ένστικτό σας. Εγώ για το δικό μου πιστεύω ότι πέφτει μέσα πάντα. Όποτε φίλη μου ή συνάδελφος μου έχει εκμυστηρευτεί δικά της ένστικτα για φλερτ ή περιστασιακές επαφές, μέσα έπεφτε. Όποτε γυναίκα έχει φτάσει να εξωτερικεύσει σε συζήτηση το “μωρέ καλός είναι αλλά κάτι δε μου πάει καλά, δεν ξέρω ακριβώς”, καλά έκανε και δεν της πήγαινε. Από βιασμούς στον ύπνο “γιατί μωρό μου ήσουν πολύ σέξι” μέχρι γερό ξύλο γιατί “δεν έπρεπε να το πεις αυτό μπροστά στους φίλους μου”. Από stealthing, σεξουαλική βία στο όνομα του BDSM και της απελευθέρωσης μέχρι τρύπες στο προφυλακτικό για να μείνει με το έτσι θέλω έγκυος και τεράστια θέματα θυμού. Πολλά απ’αυτά τα είχαν ψυχανεμιστεί ως ένα γενικό κι αόρατο κίνδυνο αλλά δεν είχαν ακόμη φανεί. Αν είχαν μεγαλώσει σε άλλη κοινωνία και είχαν μάθει να εμπιστεύονται το ένστικτο ίσως κάποιες απ’τις καταστάσεις που έζησαν να τις είχαν γλιτώσει.

Δεν θα δικαιωθείτε εάν είστε καλές, φιλικές κι ευχάριστες. Ξέρω ότι έχουμε μάθει να τα θεωρούμε προσόντα, κι εγώ τα θεωρούσα, μέχρι που κατάλαβα από μικρή ότι αυτό είναι επικίνδυνο για μένα. Κατάλαβα ότι αφού ζω σε πόλη, όποιος με πλησιάζει σε δημόσιους ή κοινόχρηστους χώρους είναι ενόχληση και απειλή μέχρι ν’αποδειχθεί το αντίθετο. Ξέρω ότι αυτή η σκέψη κουράζει πολλές γυναίκες και το καταλαβαίνω. Καταλαβαίνω ότι για πολλές, ο τρόπος σκέψης μου είναι φοβικός.

Για μένα, ο τρόπος σκέψης μου είναι λογικός και έχει δομηθεί έχοντας λάβει πραγματικά υπόψιν τη ζωή τη δική μου όπως μου έχει παρουσιαστεί μέχρι τώρα και όχι όπως θα ήθελα να είναι.

Θέλω με αυτό το κείμενο να γράψω ότι μπορείτε να πιάνεστε απ’το πιο μικρό πράγμα για να μη θέλετε να συναναστραφείτε κάποιον. Είναι εντάξει. Δεν είστε κακοί άνθρωποι ούτε απότομες ούτε “δεν δίνετε ευκαιρίες”. Δεν χρωστάτε. Δεν χρωστάτε εξήγηση επειδή δεν θέλετε να βοηθήσετε έναν άγνωστο, δεν χρωστάτε εξήγηση επειδή δεν θέλετε να βγείτε με κάποιον, δεν χρωστάτε εξήγηση επειδή δεν θέλετε δεύτερο ραντεβού, δεν χρωστάτε εξήγηση επειδή δεν θέλετε να μπείτε σε ξένο αμάξι, δεν χρωστάτε να τους κάνετε να νιώσουν καλά, δεν χρωστάτε να τους δείξετε ότι και καλά τους εμπιστεύεστε και δεν τους θεωρείτε περίεργους. Δεν χρωστάτε μία σε κανέναν.

Η ζωή μας συνήθως δεν είναι δική μας επειδή είμαστε γυναίκες. Ο χρόνος μας συνήθως δεν είναι δικός μας επειδή είμαστε γυναίκες. Θα κάνουμε δεκάδες πράγματα χωρίς όφελος και υποχρεώση επειδή είμαστε γυναίκες. Θα φροντίσουμε ανθρώπους, θα γίνουμε νοσοκόμες, θα κάνουμε έξτρα δουλειά, θα κάνουμε κάποιες εξυπηρετήσεις, θα κάνουμε διάφορα. Αυτό όμως, το να θέτουμε τον εαυτό μας σε κίνδυνο για να μη νιώσει ο άντρας άσχημα, μπορούμε, επειδή έχουμε αυτές τις κοινότητες όπως αυτή εδώ, επειδή έχουμε η μία την άλλη και μιλάμε την ίδια γλώσσα και μπορούμε να αλληλοστηριχτούμε, μπορούμε να μην το κάνουμε. Είμαστε έτσι κι αλλιώς σε κίνδυνο για πράγματα που δεν περνάνε και δεν θα περνάνε απ’το χέρι μας.

Δεν γράφω για να πω “φταις άμα πιάσεις κουβέντα”. Ποτέ δεν φταις εσύ, φταίει ένα σύστημα που έχει κάνει τους άντρες να πιστεύουν ότι οι γυναίκες δεν αξίζουν μία.

Κι άμα συμβεί κάτι, οι περισσότερες φεμινίστριες έχουν το μυαλό να σου πουν ότι ούτε φταις ούτε είσαι υποχρεωμένη να αντιδράς με ψυχραιμία απέναντι στον κίνδυνο.

Γράφω για να πω “άμα εσύ έχεις σκεφτεί ότι θες να γίνεις απότομη αλλά φοβάσαι ότι γίνεσαι κακιασμένη και φοβική, εγώ έρχομαι να σου πω ότι δεν είσαι και σε χειροκροτάω και όσες πιο πολλές γίνουμε, τόσες περισσότερες θα μας δουν κάποτε τυχαία στο δρόμο ως παράδειγμα”. Γράφω για να πω “μην φοβάσαι ότι τους αδικείς, δεν θα πάθουνε τίποτα, εσύ μπορείς να πάθεις πολλά, δεν είσαι δικαστής ν’απονέμεις δικαιοσύνη”. Γράφω για να πω “άμα νομίζεις ότι τα ξερά είναι περισσότερα απ’τα χλωρά μη φοβάσαι, δεν είσαι μίσανδρη περίεργη αλλά ακούς τις εμπειρίες σου και μαθαίνεις απ’αυτές. Μπράβο σου και είμαι μαζί σου”. Γράφω για να πω κάτι ακόμη, ότι “δε σε ξέρω κορίτσι μου αλλά όταν σε δω θα σε βοηθήσω και σε νιώθω και ξέρω τι έχεις τραβήξει κι αν οι άλλοι, οι φίλες σου, ο πατέρας σου, η μάνα σου σου λένε ότι υπερβάλλεις κι ότι μια κουβέντα ήθελε να πει ο άθρωπος εγώ καταλαβαίνω ότι εσύ είχες την ετοιμότητα να καταλάβεις νωρίς πού πήγαινε η κουβέντα και να φύγεις. Είμαι μαζί σου.”

Θέλω να πω κι ένα ευχαριστώ στη γυναίκα που έγινε το δικό μου παράδειγμα. Ήμουν έφηβη και περπάταγα σε μια πλατεία. Βρήκα ένα πεζούλι κι έκατσα να πάρω μια ανάσα γιατί ήταν καλοκαίρι. Απέναντί μου ήταν δυο κοπέλες πιο μικρές από μένα, κάτω από 12 χρονών. Έρχεται ένας και τους πιάνει την κουβέντα και τις ενοχλεί. Τους κάνει σχόλια για το σώμα τους και τις ρωτάει αν θέλει να του πάρουνε μια πίπα. Εκεί έρχεται η Ηρωίδα. Μια γυναίκα 40-45 χρονών, τον σπρώχνει, τον χτυπάει με τις σακούλες της και ουρλιάζει ν’ακούσουν όλοι “τι λες ρε μαλάκα γλίτσα στα κορίτσια, άστις ήσυχες”. Αυτός γίνεται επιθετικός, λέει “τι σε νοιάζει εσένα μωρή γριά” και λέει αυτή “ρε άσε τα κορίτσια γιατί θα καλέσω την αστυνομία”. Δεν είχα ξαναδεί γυναίκα ν’αντιστέκεται. Δεν ήξερα ότι γίνεται. Νόμιζα ότι πρέπει να τα τρώμε και να κουνάμε το κεφάλι και να λέμε ευχαριστώ αν δεν μας τρίψουν το πουλί τους. Χάρη σ’αυτή τη γυναίκα έμαθα ότι μπορώ ν’αντιδράω, το ζύγισα και αποφάσισα να το κάνω.

Εσύ μπορεί να το ζυγίσεις και να μην μπορείς ή να μην μπορείς ακόμη. Αυτό που έχει σημασία δεν είναι τόσο η εξωτερική ενέργεια αλλά η εσωτερική. Να μάθεις να σου δίνεις δίκιο. Να μάθεις να λες “ναι, αυτό που με κάνει να θέλω να φύγω είναι σωστό και θα το εμπιστευτώ και θα φύγω”. Μπορεί να το νιώσεις με το καλό παιδί που έχεις βγει ραντεβού κι έχει στρωμένη δουλειά και όνομα. Μπορεί να το νιώσεις μ’έναν καλοντυμένο και ωραίο άντρα που έρχεται να σου μιλήσει στο μπαρ. Μπορεί να το νιώσεις με κάποιον απ’το τίντερ που φέρεται καλά και είναι γοητευτικός και όμορφος. Αν κάτι σου πάει στραβά, αν έχεις μια ακίδα στη συνείδηση, αν έχεις ένα σκουπιδάκι στο στομάχι, κάτι λέει αυτό. Κάτι έχεις δει αλλά δεν μπορείς να το πεις με λέξεις. Αυτό είναι ένστικτο. Σου λέει να φύγεις. Κι εγώ σου λέω ότι όσο πιο πολύ το ακούς, τόσο πιο εντάξει υπάρχει περίπτωση να είσαι.

Εγώ έχω γλιτώσει πολλές φορές. Έχω γλιτώσει από άντρες που έμαθα αργότερα, συχνά χρόνια μετά, ότι έκαναν κακό σε άλλες γυναίκες.

Πολλές φορές δεν μπορείς να υπολογίσεις ή να ελέγξεις το κακό. Μερικές φορές στη ζωή, μπορείς ν’ακούσεις όμως το ένστικτό σου και να το αποφύγεις.

Ελπίζω να μην ακούγομαι ότι κουνάω το δάχτυλο γιατί έτσι φοβάμαι ότι ακούγομαι. Θα ήθελα πάρα πολύ όσες ακούτε το ένστικτό σας να το γράψετε για να το δουν κι άλλες που είναι μικρούλες, να δουν ότι είναι εντάξει.

Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News