Ακόμη και πριν ο ρωσικός στρατός εξαπολύσει τα πρώτα του πυρά στην Ουκρανία, υπήρχαν ενδείξεις ότι αυτή η σύγκρουση, όπως σε όλους τους πολέμους, θα ανέτρεπε τις σχέσεις και τις ταυτότητες ανδρών, γυναικών, αλλά και τρανς ατόμων και θα τους προξενούσε τεράστιο τραύμα και μάλιστα με πολύ συγκεκριμένους τιμωρητικούς τρόπους.
Γράφοντας για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ρωσίδα συγγραφέας Σβετλάνα Αλεξίεβιτς είχε συμπεράνει ότι , «ο γυναικείος πόλεμος έχει τα δικά του χρώματα, τις δικές του μυρωδιές, το δικό του ‘φωτισμό’ και τη δική του γκάμα συναισθημάτων. Τα δικά του λόγια. Δεν υπάρχουν ήρωες και απίστευτα κατορθώματα, υπάρχουν απλώς άνθρωποι που είναι απασχολημένοι με τα απάνθρωπα της ανθρώπινης φύσης».
Με τις μαρτυρίες για βιασμούς και θηριωδίες εναντίον γυναικών που βρίσκονται ακόμα και σε προχωρημένη εγκυμοσύνη να καταφτάνουν η μία μετά την άλλη, καθίσταται όλο και πιο δύσκολο για δυνάμεις όπως οι ΗΠΑ, αλλά και για σχηματισμούς όπως το ΝΑΤΟ ή την Ευρωπαϊκή Ένωση, να πείσουν ότι η ασφάλεια των γυναικών διαμορφώνει το ποιοτικό πλαίσιο των χαρακτηριστικών μίας εμπόλεμης κατάστασης.
Σύμφωνα με ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αυτός ο πόλεμος εδραίωσε γρήγορα τους παλιούς έμφυλους ρόλους, προξενώντας ανήκεστες βλάβες σε όλα τα φύλα κατά τη διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων. Η αναγκαστική καθολική επιστράτευση ανδρών στην Ουκρανία και τις αποσχισμένες περιοχές της Ντόνετσκ και Λουγκάνσκ, “ανέστησε” τους δυαδικούς ρόλους με τους άντρες να βαφτίζονται εν μία νυκτί υπερασπιστές-πολεμιστές και τις γυναίκες εύθραυστες και τρόπαια σ’ αυτή την εμπόλεμη διαδικασία.
Ταυτόχρονα, όπως επισημαίνουν οι ίδιοι, το γεγονός ότι δεκάδες Ουκρανές πήραν τα όπλα, έβαλε φωτιά σε ένα παράξενο, οριακά σεξιστικό αφήγημα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που βλέπει με λαγνεία όλες αυτές τις όμορφες στρατιώτες και φυσικά καθιστά ανέφικτο το να μιλήσει κανείς με ψυχραιμία και σοβαρότητα για τον ρόλο του φύλου σ’ αυτόν τον πόλεμο.
Στην παρούσα φάση, η Ουκρανία παλεύει με τις εντάσεις μιας αντρικής αφήγησης που παίζει τα χαρτιά της συνοριακής πολιτικής και των γενναίων Ουκρανών πολεμιστών που ξεσηκώνονται για να απωθήσουν τον εχθρό που προχωρά. Το πιο ζοφερό από όλα είναι οι εικόνες των παιδιών που στο ένα χέρι κρατούν παιχνίδια και στο άλλο όπλα: πολλές από αυτές τις φωτογραφίες κάνουν τον γύρο του διαδικτύου, αποτελώντας μία πραγματική πρόκληση, ειδικά όταν καλούμαστε να προσεγγίσουμε με σοβαρότατο και αληθινή ευαισθησία το φύλο σε αυτόν τον πόλεμο. Όπως γίνεται αντιληπτό, εδώ το χάος προκαλείται από την αναδυόμενη και πλέον κυρίαρχη εικόνα που εξυμνεί τη στρατιωτικοποίηση μιας ολόκληρης κοινωνίας.
Την ίδια στιγμή, παρά την καθολική αναγκαστική στράτευση, πολλοί άνδρες δεν επιθυμούν να πολεμήσουν. Οι άνδρες που προσπαθούν να φύγουν από τη χώρα χλευάζονται από τα πλήθη: να κάτι που αντιμετωπίζουν κυρίως οι τρανς γυναίκες που αναγνωρίζονται ως άντρες στα χαρτιά τους και εξαναγκάζονται σε οπισθοχώρηση, αλλά και σε ντροπιαστικούς ελέγχους από άντρες στρατιώτες, κάποτε και σε βασανιστήρια.
Όπως επισημαίνεται, οι άντρες και ειδικά τα έφηβα αγόρια, σε αυτή τη συγκυρία καλούνται περισσότερο από ποτέ -και στον βωμό της υπεράσπισης της οικογένειας και των οικείων- να υπηρετήσουν τον έμφυλο ρόλο τους και να ξεχάσουν οποιοδήποτε άλλο συναίσθημα, πέρα από την οργή. Μόνο τους όπλο σε αυτή την τρυφερή ηλικία είναι η βία, κάτι που η Ουκρανία θα πρέπει να αντιμετωπίσει, ακριβώς τη μέρα που θα σημάνει την κατάπαυση του πυρός στη χώρα.
Στον αντίποδα, όσες γυναίκες δεν μπορούν, δεν θέλουν ή δεν ξέρουν πώς να καταταγούν μετατρέπονται σε απόλυτα τρόπαια των εισβολέων. Η είδηση για τα κορίτσια που κόβουν τα μαλλιά τους, προκειμένου όχι απλώς να μην είναι ελκυστικά προς τους εισβολείς, για να γλιτώσουν τον βιασμό τους, αλλά και για να μην υπάρχει τρόπος να τις αρπάξει κάποιος από το κεφάλι, “εξηγεί” ότι αυτή η σύγκρουση θα πολώσει και τις απόψεις για τα δύο φύλα και τις στερεοτυπικές λειτουργίες τους.
Το παραπάνω πλαίσιο καλεί σε επαγρύπνηση τις χώρες που διαθέτουν ισχυρή φεμινιστική εξωτερική πολιτική. Περισσότερο από ποτέ κρίνεται αναγκαία η βοήθεια σε επίπεδο ειδικών, εμπειρογνωμώνων και κυρίως ορατότητας των πολλαπλών εγκλημάτων πολέμου που συντελούνται τώρα στην Ουκρανία.
Η καταδίκη των αμέτρητων περιστατικών βιασμού, των φρικαλεοτήτων σε βάρος αμάχων και των τιμωρητικών πρακτικών εναντίον μειονοτήτων της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας δεν αρκεί. Απαιτείται καταγραφή, ταξινόμηση και αποτελεσματική βοήθεια στους δοκιμαζόμενους πληθυσμούς, καταλήγουν ακτιβίστριες και οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα που παρακολουθούν τα όσα τεκταίνονται αυτή την περίοδο στην Ουκρανία.
Με στοιχεία από το Al Jazeera
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
