Μαθήματα αυτοάμυνας για γυναίκες, τρία φεμινιστικά κύματα και άλλα τόσα στα σκαριά, ελευθερία λόγου, απόκτηση κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων, ενεργή συμμετοχή στην αγορά εργασίας, σεξουαλική απελευθέρωση και συνέδρια για τα γυναικεία δικαιώματα, ποσοστά γυναικείας συμμετοχής στα δυτικά κοινοβούλια και στα νοούμενα ως «κέντρα εξουσίας» αυξάνονται με σχεδόν εκθετικούς ρυθμούς. Γυναίκες ως αρχηγοί κρατών και σε υψηλόβαθμες επιχειρησιακές θέσεις. Ο κόσμος φαίνεται φωτεινός και αισιόδοξος να κινείται ανοδικά. Είναι, όμως, στ’ αλήθεια έτσι; Η κοινή λέξη σε όλες τις παραπάνω περιγραφόμενες καταστάσεις είναι μια: Γυναίκες.
Γυναίκες διεκδικούν δικαιώματα, γυναίκες αντιδρούν στην καταπίεση, γυναίκες παλεύουν για ισότητα, γυναίκες ανεβαίνουν στο επίπεδο των ανδρών. Όσο υποσχόμενη και αισιόδοξη κι αν ακούγεται η προσπάθεια για ισότητα, είναι ακόμα μια περίπτωση στην οποία το ίδιο το άλλοτε θύμα διεκδικεί από τον θύτη αυτά που δικαιωματικά του ανήκουν. Είναι ακόμα μια υπόρρητη περίπτωση μεταβολής του βάρους ευθύνης στο θύμα ή τον εκάστοτε καταπιεζόμενο ,ο οποίος οφείλει να αντιδράσει στον εξουσιαστή του και να ανέβει μεθοδικά και κοπιωδώς την στερεοτυπική σκάλα της ανισότητας για να τον φτάσει. Αποτέλεσμα: «Συμβιβαστική ισότητα». Γιατί ο εξουσιαστής θα συνεχίσει να ανεβαίνει και ο καταπιεζόμενος θα συνεχίσει να τον κυνηγά. Γιατί επικεντρωνόμαστε στο πώς να ανέβουμε τη σκάλα και όχι στο πώς να εξαλείψουμε την ίδια την έννοια της καταπίεσης, γκρεμίζοντας την εκ βάθρων σκαλί σκαλί, φέρνοντας μια για πάντα στο ίδιο επίπεδο εξουσιάζοντες και υποτασσόμενους, προσδίδοντας στην ισότητα την εννοιολόγηση που θα έπρεπε να έχει. Το ότι δεν κατεβαίνουμε σκαλιά, δεν σημαίνει υποχρεωτικά ότι κινούμαστε ανοδικά, όσο και αν είναι αυτή η ψευδαίσθηση.
Η συμβιβαστική αυτή ισότητα εκφράζεται σε όλες της εκφάνσεις της γυναικείας απελευθέρωσης. Δεν φτάνει παρά να κοιτάξει κανείς βαθύτερα για να το συνειδητοποιήσει. Ακόμα και τα προοδευτικά ρεύματα σκέψης διατηρούν ιεραρχημένες απεικονίσεις των φύλων εξαιτίας του διεισδυτικού ριζώματος στη νόηση της σχέσης εξουσίας άνδρας-γυναίκα. Και εφόσον εξουσία σημαίνει άνδρας, γυναικεία εξουσία σημαίνει μίμηση ανδρικών ιδιωμάτων. Οι γυναικείες φωνές που επιβάλλονται και καταφέρνουν να ξεχωρίσουν είναι «ανδρόγυνες», η λύση φαίνεται να βρίσκεται στην προσαρμογή στην ανδρική συμπεριφορά, σε επίκτηση όλων των νοουμένων ως «ανδρικών» χαρακτηριστικών, γιατί ο ίδιος ο αγώνας απευθύνεται πρωταρχικά στους άνδρες και όχι σε ένα κοινωνικό σύστημα που εδράζεται σε κάποιο θέσφατο δίκαιο φυσικής κατωτερότητας των γυναικών. Το να παριστάνουν οι γυναίκες τους άνδρες μπορεί να δώσει μια προσωρινή και συμβιβαστική λύση, αλλά σίγουρα δεν οδηγεί στην καρδιά του προβλήματος και στην απόλυτη έννοια της ισότητας των φύλων. Η σύγχρονη «απελευθερωμένη» γυναίκα εμφανίζεται με περίφημη ανδρική περιβολή , καταπνίγοντας την θηλυκότητα της, γνωρίζοντας ότι αυτή παραμένει συστηματικά δεμένη με μια «κατώτερη» βιολογική σύσταση. Δεν ακούμε γυναικείες φωνές. Ακούμε μιμήσεις ανδρικών.
Η αντίδραση του θύματος ή του εκάστοτε καταπιεζόμενου ανοίγει δρόμους προοδευτικής ανάσας στην αποπνικτική ανισότητα, είναι η πιο λειτουργική λύση, είναι ρεαλιστική γιατί ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, στην πρακτική ανάγκη προστασίας και στη βούληση για πανανθρώπινη ισότητα, μα εφόσον δεν συνοδεύεται από βαθιά αλλαγή νοοτροπιών εκ μέρους του θύτη-καταπιεστή, τότε δεν είναι παρά μια προσπάθεια να θεμελιώσουμε ορατές ευθύνες μονομερώς και ένας συμβιβασμός με την εγγύτερη έννοια της ισότητας: τη μίμηση. Η νοοτροπία ευθύνης του θύματος, τόσο ως ενεργητική-ως προκαλούσα την καταπίεση- όσο και ως παθητική- ως προσμονή αντίδρασης- θα αποτελεί πάντα έναν υψηλό φραγμό στις προϋποθέσεις μιας ιδανικής, απόλυτης ,στηριζόμενης στον σεβασμό της διαφορετικότητας και όχι σε πολλαπλά είδωλα ενός καθρέφτη, ισότητας.
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
Το κείμενο θέτει πολύ ενδιαφέροντες προβληματισμούς. Ωστόσο αναρωτιέμαι το εξής: “Η σύγχρονη «απελευθερωμένη» γυναίκα εμφανίζεται με περίφημη ανδρική περιβολή , καταπνίγοντας την θηλυκότητα της, γνωρίζοντας ότι αυτή παραμένει συστηματικά δεμένη με μια «κατώτερη» βιολογική σύσταση. Δεν ακούμε γυναικείες φωνές. Ακούμε μιμήσεις ανδρικών.” Από τη μία πιθανότατα έχει δίκιο, γιατί σίγουρα υπάρχουν φορές που γυναίκες καταπιέζονται για να “μοιάσουν” σε αυτό που αντιλαμβάνονται ως αντρικό πρότυπο. Από την άλλη: Το να λέμε ότι μια γυναίκα φέρεται όπως άλλοι στο χώρο της, και άρα καταπνίγει τη θηλυκότητά της, δε σημαίνει ότι όντως υπάρχουν αντρικοί και γυναικείοι τρόποι συμπεριφοράς; Από τη μία σωστό… Διαβάστε περισσότερα »
Ναι αυτό με τη θηλυκότητα κι εμένα κάπως μου χτύπησε. Κι εκεί που ετοιμαζόμουν να πω για τη φίλη μου που είναι μεγαλοστέλεχος πολυεθνικής και πιο-θηλυκή-πεθαίνεις, σκέφτηκα τα περί προτύπων και καταπίεσης κλπ. και λέω άσε θα μπλέξουμε.
Οπότε τι γίνεται τελικά; Κλαίμε για τη χαμένη θηλυκότητα ή προσπαθούμε να αποτινάξουμε τα πρότυπα που την επέβαλαν; Μπερδεύτηκα.
Ο δυναμισμός,αν είναι ένα απ’αυτά που απαιτούνται για να διαπρέψει κάποιος,θεωρώ ότι είναι ανθρώπινο χαρακτηριστικό και όχι ανδρικό.Πιστεύω ότι είναι παγίδα να συνδέονται χαρακτηριστικά της προσωπικότητας σε συγκεκριμένο φύλο,κάτι το οποίο ουσιαστικά συνεχίζει τη λαθεμένη θεώρηση ότι με κάποιο μαγικό τρόπο ο άνδρας είναι ανώτερος απ’τη γυναίκα.
Για να πω την αλήθεια,δεν είμαι σίγουρος για το σκοπό αυτού του άρθρου.Ότι δηλαδή,καλοί οι αγώνες,αλλά κι εσύ βρε καταπιεστή μας πρέπει ν’αλλάξεις μυαλά.Yeah,no shit.
Δεν ξέρω,πάντα πίστευα ότι τα δικαιώματα κερδίζονται,πολλές φορές δια της βίας,γίνονται κεκτημένα και πηγαίνεις επίπονα,εκατοστό εκατοστό προς το ν’αλλάξεις τη συνείδηση της κοινωνίας.Όπως πάντα βεβαίως,μπορεί να κάνω λάθος.
Τα στερεοτυπικά θεωρούμενα ως ”ανδρικά” χαρακτηριστικά (εν προκειμένω δυναμισμός, ηγετικοί ρόλοι κλπ) είναι στην πραγματικότητα φυλετικώς ουδέτερα και ανθρώπινα ,τα οποία περισσότερο συνδέονται με άνδρες λόγω βιολογικών χαρακτηριστικών, παρά με γυναίκες , χωρίς να αποκλείεται η μη ύπαρξη τους στους μεν και η ύπαρξή τους στις δε. Η υιοθέτηση τους δεν είναι ποτέ απόλυτη, όμως οι παραλλαγές τους συναρτήσει προσαρμοστικότητας και ατομικότητας κάθε προσώπου δεν αίρουν τον ίδιο τον πυρήνα της υιοθέτησης. Παρά την ύπαρξή τους και στα δύο φύλα, ποσοστιαία και όχι απόλυτα είναι κοινωνικώς αναμενόμενα περισσότερο στους άνδρες, εξ’ ου και χαρακτηρίζονται και ως ”ανδρικά”, διαιωνίζοντας την -σαφώς… Διαβάστε περισσότερα »
Ευχαριστώ για την απάντηση mirela. Καταρχάς να εξηγήσω ότι δεν είχα σε καμία περίπτωση χλευαστική διάθεση,παρόλο που μπορεί να φαίνεται έτσι.Έγραψα παρορμητικά,όπως συνήθως και μάλλον ενοχλήθηκα κάπως απ’αυτά που διάβασα. Ένα δυο σχόλια θέλω μόνο να κάνω.Πιστεύω πως ορισμένες συμπεριφορές θα εκλείψουν με την περαιτέρω πρόοδο του είδους μας,όπως έχει ήδη συμβεί μέχρι σήμερα.Άλλες με περισσότερο κυνηγητό και θυσίες κι άλλες με λιγότερο. Είναι όμως και κάποιες συμπεριφορές οι οποίες πηγάζουν από ένα μέρος του ανθρώπινου μυαλού που δε νομίζω ότι θα βρεθεί ποτέ.Είναι σα να ψάχνεις την ίδια την πηγή του κακού. Τι θέλω να πω,θεωρητικά θα μπορούσαμε να… Διαβάστε περισσότερα »
(…γιατι το μετρο του σεβασμου να ειναι οι αντρες;…) συννεφακι σκεψης
Mε αυτό το άρθρο θυμήθηκα -και συγχίστηκα- την υποχρεωτική ποσόστωση στα ψηφοδέλτια των κομμάτων. Θυμάμαι γνωστό μου που ανακατεύονταν με αυτά σε μικρό κόμμα κι έψαχνε αποκλειστικά γυναίκα -οποιαδήποτε γυναίκα- για να κλείσει το ψηφοδέλτιο. Αν υπήρχε κάποιος άνδρας, κι ας ήταν με καλύτερο βιογραφικό και προσόντα, θα προτιμούνταν η γυναίκα με μοναδικό προσόν το φύλο της. Φέτος, ο ΠΘ, ανακοίνωσε πως από το 1/3 η ποσόστωση θα πάει στο 40%. Τέτοιες πρακτικές αποδεικνύουν ότι οι γυναίκες δε θεωρούνται καθόλου ισότιμοι πολίτες αλλά πρέπει να παίρνουν ένα μπόνους, λες και το φύλο τους είναι κάποια αναπηρία που πρέπει να αποζημιωθούν… Διαβάστε περισσότερα »
Δεν είναι μόνο στην Ελλάδα δυστυχώς. Το ίδιο ισχύει κ στη Σουηδία για θέσεις ακαδημαϊκών, σε μια απέλπιδα προσπάθεια να «εκβιάσουν» την ισότητα.
Κ μπορώ να αναφερθώ σε πάμπολλα ακόμα παραδείγματα σωστής κ ισοτιμης συμπεριφοράς μόνο στην επιφάνεια, που υποβιβάζει κ υποτιμάει ακόμα περισσότερο τις καταπιεσμένες ομάδες (γυναικες, μετανάστες κλπ) στην καθημερινότητα. Αναφέρω αυτό ως χαρακτηριστικό παράδειγμα.
Δηλαδή το θέμα δεν είναι απλώς να πάρουν περισσότερες γυναίκες ανδρικές θέσεις και ρόλους, αλλά να αλλάξουμε το όλο πλέγμα δυνάμεων που διέπουν τους κλασικούς ρόλους. Όχι οι κάτω να πάνε πάνω, αλλά να αλλάξουμε τη λογική που διέπει το πάνω κάτω στα φύλα. Και μέσα μας και έξω μας. Τεράστια δουλειά. Και εμείς και οι άλλοι. Δεν είναι το θέμα δηλαδή απλώς ποιά επαγγέλματα είναι ανδρικά ή γυναικεία, αλλά οι εσωτερικευμένς και οι εξωτερικές σχέσεις εξουσίας. Επίσης όσον αφορά τα ποσοστά που έχουν εισαχθεί για παράδειγμα σε ακαδημαϊκές θέσεις σε διάφορες χώρες, όπως στη Γερμανία, είναι μόνο μια μικρή… Διαβάστε περισσότερα »
Αυτό που λέω για το ποσοστά, ότι δηλαδή πολύ λίγο βοηθάει και στην πράξη συχνά δυστυχώς παρακάμπτεται, ισχύει μόνο για τις υψηλές θέσεις. Στον ακαδημαϊκό χώρο δηλαδή ισχύει για τις καθηγητικές έδρες. Γιατί στις χαμηλές θέσεις παίρνουν ευχαρίστως γυναίκες, εννοείται.
Άμά θελαμε καμμενα σουτιέν θα πηγαιναμε στα καμμενα σουτιεν.
Δεν το λέει υποτιμητικά. Το λέει με την έννοια ότι κάθε ιστοσελίδα έχει τη δική της μοναδική ταυτότητα, ώστε να ξεχωρίζει και να δημιουργεί το κοινό της.
Δηλαδή σε μια μητριαρχικη κοινωνία οι ηγετιδες δε θα είχαν αναπτύξει (εντός πολλών εισαγωγικών) “αρρενωπα” χαρακτηριστικά;
Το να λέμε ότι οι γυναίκες πρέπει να γίνουν πιο αρρενωπες ώστε να ανταγωνιστουν τους άνδρες προϋποθέτει ότι όλοι οι άνδρες συμπεριφερονται το ίδιο. Υπάρχει βέβαια και ένα άλλο ενδεχόμενο: ασχέτως φύλου, να υπάρχουν λίγοι καλοί τρόποι να επιβληθεί κάποιος. Άρα δεν ειναι απαραίτητα θέμα αρσενικού/θηλυκού αλλά κυριαρχου/υποτακτικου.
Επιπλέον το πρότυπο του ηγέτη δεν είναι μόνο ο ασημόραχος γοριλας που μαμει και δέρνει μέσα στο χαρέμι του αλλά υπάρχουν πολλά άλλα στυλ, ίσως πολύ πιο αποτελεσματικα, τα οποία εφαρμόζονται ευρυτατα από ανθρώπους αμφοτερων φύλων.
Ελπίζω να κάλυψα κάποια θέματα περί στερεοτυπικών χαρακτηριστικών με το σχόλιο πιο πάνω.