Πως μπορώ να βοηθήσω κάποιον με τάσεις αυτοκτονίας;

Έχω μια φίλη με κατάθλιψη. Παίρνει φάρμακα, πηγαίνει σε ειδικό, έχει γεμάτη ζωή, πολλή δουλειά, πολλά χόμπι, φίλους, σύζυγο και κάποιοι από τον κοντινό περίγυρό της γνωρίζουν για το θέμα, οπότε αν θέλει να πει κάτι σχετικό, μπορεί. Ακόμα και με όλα αυτά, που κάνει δηλαδή ό,τι θα μπορούσε να κάνει κανείς για να έχει μια όμορφη ζωή και την κατάθλιψη υπό έλεγχο, υπάρχουν ακόμα κάποιες φορές που σκέφτεται να αυτοκτονήσει. Από όσο καταλαβαίνω, δεν είναι στο χέρι της να το ελέγξει αυτό. Και νομίζω ότι το αν τελικά θα αποφασίσει να το κάνει ή όχι δεν είναι στο χέρι μου. Δε μιλάμε πολύ συχνά. Πλέον μένουμε σε διαφορετικές χώρες, οπότε από κοντά θα βρεθούμε πολύ μετρημένες φορές μέσα στο χρόνο. Skype επίσης σπάνια, αλλά κάνουμε λίγο σύντομο chatting πού και πού. Για τις σκέψεις τις αυτές μου μίλησε σχετικά πρόσφατα. Μου τις είχε αναφέρει μεν και στο παρελθόν, αλλά από ότι είχα καταλάβει τότε, ως κάτι που της συνέβαινε παλιότερα, όχι πλέον. Ίσως έτσι να ήταν, ίσως λάθος κατάλαβα, όπως και να έχει, όταν μου το ανέφερε πρόσφατα μου ήρθε λίγο ξαφνικό. Και συνειδητοποίησα ότι δεν έχω ιδέα πώς να το χειριστώ. Να της πω ότι θα στενοχωρηθούμε οι γύρω της αν το κάνει; Το ξέρει. Φοβάμαι μήπως κάτι που θα πω ερμηνευτεί σαν “άδεια” και βοηθήσει σαν επιχείρημα να το κάνει. Να προσπαθήσω να μιλάμε πολύ πιο συχνά; Θα βοηθήσει; Να ρωτάω κάθε φορά πώς είναι σε σχέση με αυτό το θέμα; Υποθέτω η ερώτηση είναι τι μπορώ εγώ να κάνω γενικά για να είναι η φίλη μου καλά πώς να χειρίζομαι συζητήσεις άμεσα σχετικές με την κατάθλιψη και τις τάσεις αυτοκτονίας.

Λυπάμαι πολύ που η φίλη σου βιώνει αυτή την κατάσταση. Σύμφωνα με τα στοιχεία από τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας, κοντά στα 800 χιλιάδες άτομα τον χρόνο δίνουν τέλος στη ζωή τους. Είναι πολύ σημαντικό να σταματήσει η αυτοκτονία να είναι θέμα ταμπού, γιατί το να μπορεί κάποιος να μιλάει ελεύθερα για αυτές του τις σκέψεις, μπορεί να είναι τρομερά βοηθητικό. Για μένα πιο σημαντικό, εξ αφορμής της ερώτησης σου, είναι το τι να μην πεις σε ένα άτομο που έχει αυτοκτονικό ιδεασμό, και θα μιλήσω πρώτα επιγραμματικά για αυτό.

Τι να μην πεις λοιπόν σε έναν άνθρωπο που σου εκφράζει σκέψεις αυτοχειρίας:

1. 1. Μην εκφράσεις δυσαρέσκια και απορία για τις σκέψεις του. “Μα θα είσαι χαζός να το κάνεις αυτό, η ζωή σου είναι μια χαρά!”, “Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί θες να αυτοκτονήσεις”. Είναι πολύ σημαντικό για αυτόν που εκφράζει τις σκέψεις αυτές να νιώσει αποδοχή και κατανόηση.
   2. Μην τον κάνεις να αισθανθεί επιπλέον τύψεις με το πόσο θα πληγωθείς αν πεθάνει. Πιθανά να νιώθει ήδη τρομερά ένοχος. Μην του καταδείξεις πόσο εγωιστική πράξη είναι η αυτοκτονία, γενικά προσπάθησε να ανακουφίσεις όποιες ενοχές έχει, παρά να του φορτώσεις επιπλέον.
   3. Στο ίδιο σκεπτικό με το παραπάνω, μην εκφράσεις την άποψη πως η αυτοκτονία είναι πράξη δειλίας, ότι ξεφεύγει από τα προβλήματα αντί να τα αντιμετωπίσει.
   4. Μην εκφράσεις δυσπιστία για τις προθέσεις του και μην υποτιμήσεις αυτό που σου λέει. Συχνά από τον φόβο και τη λύπη μας, θέλουμε να πούμε στους ανθρώπους μας που εκφράζουν αυτές τις σκέψεις πως δεν το εννοούν ή πως υπερβάλλουν ή πως γίνονται μελοδραματικοί χωρίς λόγο.
   5. Μην του πεις πως δεν περνάει δα και τίποτα σημαντικό, πως άλλοι ζουν πολύ χειρότερα και δεν θέλουν να αυτοκτονήσουν. Το γνωρίζει και αισθάνεται ενοχές, αλλά αυτό δεν αλλάζει τα συναισθήματα του.
   6. Μην φέρεις τη θρησκεία στην κουβέντα. Ακόμα και αν πιστεύει στον θεό, η σκέψη πως η αυτοκτονία είναι αμαρτία, δεν αρκεί για να τον αποτρέψει και σίγουρα με κανένα τρόπο δεν τον ανακουφίζει.

Ο φόβος, η λύπη, η απόγνωση ότι δεν μπορούμε να βοηθήσουμε, συχνά μας κάνουν να φερθούμε μη βοηθητικά. Στη θέση σου δεν θα φοβόμουν να μιλήσω για το επίμαχο θέμα, όχι δεν θα φανεί σαν της δίνεις άδεια να το κάνει. Σίγουρα το να μιλάτε πιο συχνά, αν το θέλει και η ίδια, θα ήταν βοηθητικό. Αν θέλεις μπορείς να τη ρωτήσεις για το πως αισθάνεται, ποιες σκέψεις κάνει, γιατί κάνει αυτές τις σκέψεις, αρκεί να μην την κρίνεις, να την ακούς με σεβασμό και κατανόηση. Λες πως ήδη κάνει ό,τι χρειάζεται για την ψυχική της υγεία, και αυτό είναι ενθαρρυντικό, ωστόσο υπάρχει και η γραμμή 1018 . Το σάιτ τους περιλαμβάνει πολλά στοιχεία για την αυτοκτονία, μύθους και αλήθειες, και τρόπους να βοηθήσεις έναν αυτοκτονικό άνθρωπο.

Τέλος, είναι σημαντικό να μην ξεχνάμε πως επειδή ο αυτοκτονικός ιδεασμός είναι απόρροια όχι μόνο περιβαλλοντικών καταστάσεων, αλλά και γενετικών επιδράσεων, που έχουν σχέση με τα επίπεδα των νευροδιαβιβαστών σεροτονίκη και ντοπαμίνη στον εγκέφαλο, συχνά ακόμα και οι καλύτερες προθέσεις και προσπάθειες από το περιβάλλον του ατόμου, αλλά και από το ίδιο το άτομο, πέφτουν στο κενό. Πρέπει να είμαστε πάντοτε προετοιμασμένοι για αυτό το ενδεχόμενο.

Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News