Ένα διαφορετικό Φεστιβάλ που μιλάει ανοιχτά για την σεξουαλικότητα και το φύλο

Η Αφροδίτη* είναι ένα «μίνι φεστιβάλ» μέσα στο Φεστιβάλ Αθηνών που πήρε το όνομα της από τον ομώνυμο κινηματογράφο στην περιοχή του Ρουφ. Πρόκειται για ένα τετραήμερο πρόγραμμα που περιλαμβάνει ταινίες, βίντεο-περφόρμανς, ντοκιμαντέρ, εργαστήρια και συζητήσεις. Στη σύγχρονη θεωρία του φύλου, ο αστερίσκος υποδηλώνει τη διεύρυνση των ταυτοτήτων του φύλου.

Στόχος του εγχειρήματος είναι η ενδυνάμωση του λόγου των φεμινιστικών και κουήρ πρακτικών στην Αθήνα, μέσα από δράσεις και συζητήσεις που αποτυπώνουν τη σχέση σύγχρονης τέχνης και «επιτελεστικότητας του φύλου», εκφράζοντας παράλληλα τις διαφορετικές γνώμες και φωνές που συνυπάρχουν σε αυτές τις ομάδες.

Το πρόγραμμα διαρθρώνεται σε επιμέρους θεματικές όπως η καλλιτεχνική και η πολιτική διάσταση του σώματος, η πολιτικοποίηση των έμφυλων σωμάτων και ταυτοτήτων, ο κοινωνικός και πολιτισμικός ακτιβισμός καθώς και οι και οι αρχειακές πρακτικές των φεμινιστικών και ΛΟΑΤΚΙ+ συλλογικοτήτων.

Οι επιμελήτριες του προγράμματος Αφροδίτη*, Σοφία Μπέμπεζα ,(εικαστικός και θεωρητικός της τέχνης με έδρα τη Ζυρίχη), Σοφία Ντώνα (αρχιτέκτονας και εικαστικός, μέλος της αρχιτεκτονικής ομάδας hiboux και της εικαστικής ομάδας Errands και επιστημονική συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου) και Βασιλεία Στυλιανίδου, (εικαστικός και ιδρύτρια του ανεξάρτητου συνεργατικού πρότζεκτ STUDIOvisits Berlin), απαντούν σε κάποια ερωτήματα και μας εξηγούν τι θα δούμε στο διαφορετικό φετινό φεστιβάλ Αφροδίτη*:

Πώς προέκυψε η ιδέα του «μίνι- φεστιβάλ» Αφροδίτη* στα πλαίσια του φετινού φεστιβάλ Αθηνών;

Τι προσδοκάτε από το εγχείρημα αυτό;

Η ιδέα του Αφροδίτη* έχει ως αφετηρία το θερινό κινηματογράφο cine ΑΦΡΟΔΙΤΗ, που βρίσκεται στην περιοχή του Ρουφ και τις ομάδες και τους κοινωνικούς χώρους που δραστηριοποιούνται σε αυτή. Το εγχείρημα Αφροδίτη* αποτελεί μια συνεργασία ομάδων και ατόμων (από την Αθήνα, το Λονδίνο, το Βερολίνο, τη Ζυρίχη και την ‘Αγκυρα) που δραστηριοποιούνται καλλιτεχνικά, ακτιβιστικά και θεωρητικά με τα ζητήματα των έμφυλων ταυτοτήτων και ιδιαίτερα με τις κουήρ και φεμινιστικές πρακτικές. Επιχειρούμε το ξεκίνημα μιας τοπικής και διεθνούς συνάντησης, με στόχο την ενδυνάμωση των διαφορετικών λόγων και φωνών, αλλά και την ορατότητα των έργων και των δραστηριοτήτων των κουήρ και φεμινιστικών κοινοτήτων. Μας ενδιαφέρει να συζητήσουμε τη σύνθετη σχέση μεταξύ φεμινισμού και κουήρ πολιτικών εντός του ελληνικού παραδείγματος αλλά και να ενισχύσουμε ενυπάρχοντα ή καινούργια δίκτυα συνεργασίας με κουήρ φεμινιστικές κοινότητες που δρουν σε άλλες χώρες.

Με ποιό τρόπο μπορεί να συμμετέχει ο επισκέπτης στα εργαστήρια και τις συζητήσεις που θα διεξαχθούν;

Οι δύο απογευματινές συζητήσεις στον κινηματογράφο ΛΑΪΣ, με τίτλο “Γράφοντας τη δική μας ιστορία. Αρχειακές πρακτικές μεταξύ αυτο-οργάνωσης και θεσμικού πλαισίου” και “Koυίρ φεμινιστικές αντι/θέσεις. Κουίρς και κουίρ φεμινισμός στην Ελλάδα.” είναι ανοιχτές με ελεύθερη είσοδο για το ενδιαφερόμενο κοινό. Κατά τη διάρκεια των συζητήσεων, μετά τις σύντομες τοποθετήσεις των ομιλητριών και ομιλητών, θα υπάρχει αρκετός χρόνος συζήτησης με το κοινό.

Πώς αποτυπώνεται στην ταινία ή το ντοκιμαντέρ η φεμινιστική και κουήρ αφήγηση καθώς και η έννοια της «επιτελεστικότητας του φύλου»; Μπορείτε να μας αναφέρεται κάποιες highlight σκηνές;

Το βιολογικό και το κοινωνικό φύλο επιτελούνται κάθε στιγμή. Οι φεμινιστικές και κουήρ αφηγήσεις μέσω ταινιών, βίντεο ή ντοκιμαντέρ εστιάζουν στις ιστορίες ζωής και στις βιογραφικές εμπειρίες, καθώς και στις κοινωνικές, οικονομικές και ιστορικές συνθήκες και τους πολιτικούς/κινηματικούς χώρους, εν μέσω των οποίων δρουν τα έμφυλα υποκείμενα. Για παράδειγμα η ταινία ΑUDRE LORDE – THE BERLIN YEARS 1984. TO 1992 διαπραγματεύεται την ανάπτυξη του αφρο-γερμανικού κινήματος και την προέλευση του αντιρατσιστικού κινήματος πριν και μετά τη γερμανική επανένωση. To Becoming Irfan του Eshan Rafi διερευνά την ιστορία μιας ανδρικής ταυτότητας μέσα από ένα non-passing, non-binary κουήρ σώμα. Το φιλμ Nitrate Kisses της Barbara Hammer, εστιάζει στην περιθωριοποίηση της λεσβιακής και ομοφυλοφιλικής σεξουαλικότητας στον εικοστό αιώνα, ενώ η Παόλα Ρεβενιώτη καταγράφει με τα «Καλλιαρντά» την ιστορία της ομότιτλης γλώσσας αλλά και την εξέλιξη της ζωής των ομοφυλόφιλων στα μεταπολεμικά χρόνια.

Εσάς ποια είναι η θέση σας σχετικά με τα ζητήματα ταυτότητας, σεξουαλικότητας και κοινωνικού φύλου;

Η οπτική μας έχει ως αφετηρία διαφορετικές κουήρ και φεμινιστικές πρακτικές. Δεδομένου ότι οι έμφυλες σχέσεις είναι αποτέλεσμα μιας σειράς ιστορικών και πολιτισμικών εξελίξεων αλλά και κοινωνικών και πολιτικών αγώνων, το Αφροδίτη* αποτελεί έναυσμα για τη διακύβευση της κοινωνικής νόρμας και της πολιτισμικής διάστασης των έμφυλων ταυτοτήτων. Υποστηρίζουμε κουήρ και φεμινιστικές πρακτικές οι οποίες συμπεριλαμβάνουν τις τρανς*/ inter*/non-binary ταυτότητες καθώς και τις ακτιβιστικές πολιτικές του σεξ και τη θετική αντιμετώπιση όλων των σωμάτων πέρα από τις ετεροκανονικές κοινωνικές νόρμες (body positivity).

Κατά πόσο και με ποιό τρόπο μπορεί η σύγχρονη τέχνη να εξοικειώσει το κοινωνικό υποκείμενο με την νέα έννοια της «επιτελεστικότητας του φύλου»;

Η ενασχόληση με την έννοια του φύλου στις τέχνες συνάδει με την εξέλιξη των φεμινιστικών και κουίρ θεωρίων και την ανάδειξη του σύνθετου δεσμού μεταξύ φύλου και σεξουαλικότητας. Ιδιαίτερα η έννοια της επιτελεστικότητας του φύλου (gender performativity) είναι κοντά, δίχως να ταυτίζεται, με την έννοια της επιτέλεσης ως καλλιτεχνικό μέσο (performance). Ως εκ τούτου πολλά έργα σύχρονης τέχνης (είτε ως ζωντανή επιτέλεση, είτε ως οπτική καταγραφή μέσω της κινούμενης εικόνας, είτε ως επεξεργασμένα βιογραφικά αφηγήματα κλπ.) λειτουργούν σε έναν βαθμό επιτελεστικά. Καλλιτεχνικά έργα που διαχειρίζονται την έννοια της κατασκευής και της επιτελεστικότητας του φύλου επιδιώκουν την αποδέσμευση των ταυτοτήτων του φύλου και της σεξουαλικότητας από ουσιοκρατικές αντιλήψεις (essentialism). Tο φύλο αποτελεί ένα „script“ το οποίο κάθε υποκείμενο μπορεί να επαναγράψει μαζί και για την*/τον* άλλη/άλλον. Η επαναγραφή του φύλου γίνεται συλλογικά εντός ενός κοινωνικού περίγυρου και δεν έχει έναν*/μια* συγγραφέα ( „Undoing Gender“, Judith Butler, 2004). Αυτές οι διαδικασίες συλλογικής επαναγραφής του φύλου γίνονται συχνά δυνατές εντός των καλλιτεχνικών πρακτικών.

Το φεστιβάλ Αφροδίτη* θα διεξαχθεί από τις 14-17 Ιουνίου και η είσοδος είναι ελεύθερη

Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News