Τα σκήπτρα της μεγαλύτερης queer αντιπροσώπευσης σε ταινίες κινουμένων σχεδίων κρατάει σήμερα η Disney, με τους περισσότερους από τους κακούς της να έχουν εμφανώς queer χαρακτηριστικά, από το γνωστότερο παράδειγμα του χαρακτήρα της Ούρσουλα, μέχρι τον Τζαφάρ του Αλαντίν, τον Άδη του Ηρακλή, τον Σκαρ ή τον Governor Radcliffe της Ποκαχόντας. Ξεφεύγοντας από το animation, σε πολλές παλιές ταινίες του Χόλυγουντ οι κακοί χαρακτήρες περιγράφονται κινηματογραφικά με στοιχεία αντισυμβατικής σεξουαλικότητας και σε πολλές σύγχρονες ταινίες θα παρατηρήσουμε τον συνδυασμό γυναικείας ευφυΐας και δυναμικότητας με μια προσωπικότητα που εκτός από queer μοιάζει και πολύ διαταραγμένη.
Το queer-coding, όπως ονομάζεται, είναι πολιτισμικά μια πολύ ισχυρή τάση στο χώρο του θεάματος που έχει κατακριθεί και έχει επικροτηθεί εξίσου. Το κακό που αισθητικοποιείται με τέτοια ένταση, μπορεί πράγματι να είναι εργαλείο ενδυνάμωσης, διαμόρφωσης κοινής γλώσσας και κώδικα επικοινωνίας. Μπορεί, όμως, να είναι και το ακριβώς αντίθετο αφού με αυτόν τον τρόπο το queer ανάγεται σε παράσταση, υπέρλαμπρη και παρούσα μόνο στο προσκήνιο και κάτω από δυνατά σκηνικά φώτα.
Τα queer άτομα δε θέλουν πάντα να είναι κάτι παραπάνω από το άθροισμα των στοιχείων τους. Δε θέλουν να είναι πάντα δείγμα προς μίμηση ή αποφυγή, σύμβολα ή υπερφορτωμένα με σεξουαλική ενέργεια εργαλεία, αινίγματα προς λύση ή φιγούρες προς επίδειξη της ανεκτικότητάς μας στο διαφορετικό. Τα queer άτομα μπορεί να θέλουν απλώς να είναι κανονικά, δηλαδή, σαν όλους τους άλλους. Και μόνο η αποδοχή της κανονικότητας θα φέρει και την τελική αποδοχή της διαφορετικότητας.
Μέρος της κανονικότητας αυτής είναι και η παραδοχή ότι μια ανθρώπινη φύση μπορεί να είναι μια σύνθεση, ακόμα και κάπως προβληματική. Η τάση αναπαράστασης queer ατόμων ως φυσικών ενσαρκώσεων της ευφυίας που γεννιέται ταυτόχρονα με το χάρισμα της κακίας δεν είναι μια σύγχρονη ωδή στους αντιήρωες που όλοι κουβαλάμε μέσα μας, όσο μια ακόμα παθολογικοποίηση της σεξουαλικότητάς τους. Περισσότερο από ύμνο στο αντισυμβατικό, η πονηριά, η κακία, η επιτυχία επί πτωμάτων και η πίκρα των villains της ποπ κουλτούρας είναι το τίμημα που πληρώνουν όσοι δεν είναι στρέιτ για τις σεξουαλικές τους προτιμήσεις και ακόμα και αν έχει σκοπό την ενδυνάμωση μέσω της εξοικείωσης με την έννοια της φορτισμένης διεκδίκησης, αυτή δεν επιτυγχάνεται αφού αυτού του είδους η ενδυνάμωση αποτυγχάνει να γίνει επικοινωνιακά αντιληπτή από άτομα που δεν ανήκουν στην queer κοινότητα και δεν διακατέχονται από παρόμοια δίψα διεκδικήσεων με κάθε κόστος.
Περισσότερο από συμφιλίωση με τις αντιδημοφιλείς πλευρές του εαυτού μας, η κακία που συμπορεύεται με την αποκλίνουσα σεξουαλικότητα συντηρεί το στερεότυπο του διαταραγμένου και εκδικητικού queer χαρακτήρα που χάνει το στοιχείο εκείνο που θα μπορούσε να του χαρίσει την πραγματική αποδοχή : το δικαίωμα στην κοινοτοπία.
Βλέποντας την ίδια προβληματική από την άλλη πλευρά : Οι αντιδημοφιλείς πλευρές των στρέιτ γυναικών σπάνια ωραιοποιούνται σε σύμβολα και ακόμα και αν συνοδεύονται από την έννοια της ευφυίας που δεν μπορεί να ελέγξει τον εαυτό της, παίρνουν τον δρόμο της υστερίας, της τρέλας και εν τέλει της τραγικότητας. Μια στρέιτ γυναίκα δύσκολα θα γίνει σύμβολο εμπνευσμένης πρωτοπορίας και η ταχύτητα του μυαλού της έχει περισσότερες πιθανότητες να χαρακτηριστεί ως κοστοβόρα εμμονή παρά ως γοητευτικό φλερτ με την έννοια της μεγαλοφυίας.
Αν και ιστορικά έχουν υπάρξει γυναίκες που έχουν αυτοπροσδιοριστεί ως ετεροφυλόφιλες και έχουν καταφέρει να γράψουν ιστορία στον τομέα τους, το αντίστοιχο αμφίδρομο δεν συμβαίνει συχνά. Πάντα θα υπάρχει μια κρυφή queer αφήγηση πίσω από εκείνες που έγραψαν ιστορία, μια κλασική πολιτισμική παραδοχή ότι η γυναίκα που τολμά να αναλάβει τα ηνία της ζωής της πρέπει να διακατέχεται και από μια αντισυμβατική σεξουαλική επιθυμία, η οποία και πάλι εργαλειοποιείται για να στηρίξει το τόσο ανεξήγητο μιας γυναικείας διαυγέστατης διάνοιας.
Εν τέλει, όχι μόνο οι queer χαρακτήρες δεν αναγιγνώσκονται με την κανονικότητα που τους αξίζει, αλλά και πολλές φορές οι γυναικείοι δυναμικοί χαρακτήρες αναγιγνώσκονται με το queer στοιχείο για να δικαιολογηθεί η αντισυμβατική πορεία της ζωής τους.
Έχοντας περάσει αρκετά χρόνια ως ενσαρκώσεις του κακού λόγω της λογοκρισίας του κώδικα Hays και του Χόλυγουντ, το queer στον κινηματογράφο δεν χρειάζεται να είναι πλέον αποτέλεσμα νοσηρότητας. Οι queer χαρακτήρες μπορεί να είναι τρομακτικά κανονικοί, χωρίς να χρειάζεται να είναι (αυτό)βλαπτικοί για να είναι άξιοι, και οι γυναικείοι χαρακτήρες έχουν την αξίωση να είναι δυναμικοί και ευφυείς, επαναπροσδιορίζοντας τις συνθήκες της ζωής τους χωρίς να χρειάζεται να μην είναι γυναίκες ή στρέιτ για να τα καταφέρουν.
Δεν χρειάζεται να είμαστε κακοί ή δαιμονικοί για να είμαστε queer και δεν χρειάζεται να είμαστε queer για να θέλουμε να αφιερωθούμε στην καριέρα και στους εαυτούς μας. Χρειάζεται να είμαστε απλά κανονικοί.
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
Εξαιρετική ανάλυση για άλλη μια φορά Μιρέλα. Σ’ευχαριστώ γιατί μου έλυσες το τι με ξένιζε στο Killing Eve. Όταν αποκαλύφθηκε ότι είναι queer, η τότε κοπέλα μου ξετρελάθηκε, και ακόμα διαβάζω ποστ στη λεζ διαδικτυακή κοινότητα που είμαι μέλος, για το πόσο gay icon είναι, υπάρχει μια γενικότερη τρέλα. Εμένα όμως δεν μου άρεσε αυτή η αυθόρμητη αντίδραση μου ‘ε μα βέβαια, φυσικά μια τέτοια περσόνα είναι queer, εννοείται’ και αντί το δίπολο μεταξύ αυτής και της Sandra Oh να βασίζεται στην πολύ υψηλή ευφυία των δύο γυναικών και να ευχαριστηθούμε αυτό το νοητικό σκάκι μεταξύ τους, τελικά υπεισέρχεται το… Διαβάστε περισσότερα »
Όχι ότι ο κινηματογράφος δεν διακατέχεται από τρομακτικά στερεότυπα, ο κακός θα έχει και κάποια σεξουαλική “διαστροφή”, ο κατάσκοπος θα είναι πάντα Ρώσος, ο εγκληματίας πάντα από την Αν. Ευρώπη ή τη Λατινική Αμερική, η υπηρέτρια επίσης θα είναι Λατίνα, όπως επίσης δεν είναι ότι η Ντίσνεϋ είναι άμοιρη ευθυνών για τη διαιώνιση στερεοτύπων (η πριγκίπισσα περίμενε τον πρίγκιπα να τη σώσει), αλλά ειλικρινά 30 χρόνια δεν είχα σκεφτεί ποτέ, ποτέ όμως, ότι υπάρχει στις παιδικές ταινίες πάντα, στερεοτυπική απεικόνιση των γκέϋ ανθρώπων. Αντίθετα θα έλεγα ότι δυστυχώς δεν υπάρχει καμία απολύτως εκπροσώπηση τους στις ταινίες. Δεν ξέρω, μπορεί να… Διαβάστε περισσότερα »