Καλησπέρα σας!
Με αφορμή τις παρενοχλήσεις, και κυρίως τις σεξουαλικές, για τις οποίες τους τελευταίους μήνες έχει γίνει τόσος λόγος, θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας και με τους αναγνώστες σας κάποιες σκέψεις μου:
Στοχασμοί…
Τον τελευταίο καιρό, με απέχθεια, γίναμε γνώστες των παρενοχλήσεων και δη των σεξουαλικών, που κατά καιρούς έχουν λάβει χώρα σε διάφορα εργασιακά περιβάλλοντα.
Αυτού του είδους οι συμπεριφορές κινητοποίησαν μέσα μου μία πλειάδα ερωτήσεων:
Άραγε τι είναι αυτό που ωθεί τους ανθρώπους να συμπεριφέρονται αναλόγως;
Η εξουσία που κατέχουν; Κι αν ναι, γιατί;
Θα προέβαιναν σε τέτοιες ενέργειες αν δεν είχαν αυτή την εξουσία;
Από πού πηγάζει αυτή η αλαζονεία που τους ωθεί, αυθαίρετα, να παίρνουν το δικαίωμα να ασκούν βία πάνω στους άλλους;
Είναι ψυχολογικά τα αίτια;
Προέρχονται από το οικογενειακό περιβάλλον;
Αυτού του είδους οι συμπεριφορές κινητοποίησαν μέσα μου μία πλειάδα ερωτήσεων:
Άραγε τι είναι αυτό που ωθεί τους ανθρώπους να συμπεριφέρονται αναλόγως;
Η εξουσία που κατέχουν; Κι αν ναι, γιατί;
Θα προέβαιναν σε τέτοιες ενέργειες αν δεν είχαν αυτή την εξουσία;
Από πού πηγάζει αυτή η αλαζονεία που τους ωθεί, αυθαίρετα, να παίρνουν το δικαίωμα να ασκούν βία πάνω στους άλλους;
Είναι ψυχολογικά τα αίτια;
Προέρχονται από το οικογενειακό περιβάλλον;
Έχουν κληρονομικό υπόβαθρο;
Είναι θέμα διαπαιδαγώγησης;
Δεν έχω απαντήσεις σε κανένα από αυτά…
Είναι θέμα διαπαιδαγώγησης;
Δεν έχω απαντήσεις σε κανένα από αυτά…
Σκέφτομαι μόνο τον μύθο, « το δαχτυλίδι του Γύγη», στην Πολιτεία του Πλάτωνα που αποκαλύπτει παραστατικά κάποια στοιχεία της ανθρώπινης φύσης και μια ροπή προς την αδικία, όταν της δίνεται η δυνατότητα. Περιληπτικά ο μύθος έχει ως εξής: ένας φτωχός βοσκός βρίσκει ένα μαγικό δαχτυλίδι που τον κάνει αόρατο, άρα του δίνει μία δύναμη να κάνει όποια αδικία θέλει, ακόμη και έγκλημα, χωρίς να γίνεται αντιληπτός, επομένως μένει ατιμώρητος. Ποια στάση ζωής επιλέγει; Αυτή της αδικίας, γιατί η ατιμωρησία τον ωθεί στην επιδίωξη δόξας και πλούτου ακόμη και με αθέμιτα μέσα. Δυστυχώς, ο μύθος μάς διδάσκει πόσο εύκολα ένας απλός άνθρωπος διαφθείρεται και κάνει κατάχρηση της δύναμης που κατέχει, όταν του δίνεται η ευκαιρία.
Συνειρμικά, μου φέρνει στον νου το δοκίμιο του Παπανούτσου «Το δίκαιο της πυγμής» όπου ο συγγραφέας τονίζει ακριβώς το αντίθετο: ότι το «φυσικό» δεν είναι κατ’ ανάγκη και «αξιόπρακτο». Δηλαδή, αυτό που αποτελεί φυσική ροπή δεν σημαίνει ότι αξίζει και πρέπει να γίνεται. Διαφορετικά θα έπρεπε να αφήνουμε ανεξέλεγκτο όποιον έχει την τάση να κλέβει ή να σκοτώνει, για να μην καταπιέσει τη φύση του. Ευτυχώς, επισημαίνει ο συγγραφέας, έχει μεσολαβήσει ο πολιτισμός και η διαπαιδαγώγηση που έχουν βοηθήσει τον άνθρωπο να καταλάβει ότι δεν τον συμφέρει η αδικία και η βία για την επίτευξη των στόχων του.
Και θυμάμαι, στο δοκίμιο του Παπανούτσου, τα λόγια του Σωκράτη που έλεγε: «αν ήταν αναγκαίο να αδικηθώ ή να αδικήσω, θα προτιμούσα να αδικηθώ παρά να αδικήσω». Άρα μιλάμε για δύο διαφορετικές φιλοσοφίες ζωής και οπωσδήποτε η επιλογή της δεύτερης είναι υπόθεση ωριμότητας και ηθικής καλλιέργειας. Επομένως, μπορεί η φύση μας, όταν έχουμε τη δύναμη, να μας ωθεί σε τέτοιου είδους συμπεριφορές, χρειάζεται όμως υπέρβαση αυτής της φυσικής τάσης, η οποία καλλιεργείται μέσω της διαπαιδαγώγησης.
Θα αναρωτηθεί ίσως κανείς: και γιατί να το κάνω αυτό όταν έχω τη δύναμη; Γιατί να απεμπολήσω τη δύναμή μου; Οι άλλοι θα έκαναν το ίδιο αν βρίσκονταν σε θέση ισχύος;
Η απάντηση δεν είναι εύκολη, εντούτοις υπάρχει.
Πρώτον, κανένας δεν εγγυάται ότι αυτή η δύναμη θα μας συνοδεύει για πάντα. Κι αν ξαφνικά από θέση ισχύος βρεθούμε σε θέση αδυναμίας; Τότε θα ζητάμε έλεος; Δεν πρέπει να προϋπάρχει ένα κοινωνικό συμβόλαιο που να διασφαλίζει μία ισορροπία για όλους; Η ίδια η ιστορία διδάσκει ότι τα δεδομένα ανατρέπονται, οι ισχυροί πέφτουν από το βάθρο τους και η πτώση τους είναι ηχηρή, συνθλίβονται. Αυτή η κατάρρευση είναι νομοτελειακή, αποτελεί φυσικό νόμο.
Δεύτερον, όταν αφήνουμε το δίκαιο του ισχυρότερου να κυριαρχήσει τότε ποιο είναι το νόημα του σεβασμού προς το συνάνθρωπο, της αγάπης, της καλοσύνης; Τι δηλαδή; Καλός πρέπει να είναι μόνο ο αδύναμος, ενώ ο δυνατός πρέπει να αδικεί επειδή έχει την ισχύ και έτσι την πεποίθηση ότι κανένας δεν θα του εναντιωθεί;
Τρίτον, ποιος ο λόγος να υπάρχουν οργανωμένες κοινωνίες και νόμοι; Για να εξυπηρετούν τα συμφέροντα των ισχυρών; Μα ακριβώς για τον αντίθετο λόγο! Να τιθασεύουν την αχαλίνωτη ροπή προς την αδικία των κατεχόντων δύναμη κι όχι να χρησιμοποιούνται έντεχνα, καλυμμένοι πίσω από ένα προσωπείο κοινωνικής δικαιοσύνης, όπως δυστυχώς παρατηρούμε πολλές φορές να συμβαίνει .
Άρα, καιρός είναι να καταλάβουμε ότι η επιβολή της δύναμης του ισχυρότερου δεν ωφελεί κανέναν. Το μόνο που αποδεικνύει είναι πόσο κοντόφθαλμοι είναι οι ισχυροί, γιατί με αυτή την τακτική δεν γίνονται ισχυρότεροι, αλλά άπληστοι και τότε η συντριβή είναι αναπόδραστη. Η ιστορία διδάσκει του λόγου το αληθές, αλλά το μεθύσι από τον πλούτο και την εξουσία θολώνει τόσο την καρδιά και τον μυαλό, ώστε δεν μπορούν να διακρίνουν τη μοιραία πτώση.
Με εκτίμηση
Αλεξάνδρα
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
Ακριβώς όπως τα λες.. Κι ακόμα χειρότερα.. Ενας Λατίνο Αμερικανός δε θυμάμαι τώρα τι.. πολιτικός, συγγραφέας, δεν έχει σημασία, είπε ότι “πολιτισμός είναι να γίνεται χρηση βίας, στο ελάχιστο δυνατό επίπεδο ως έσχατο μέσο”.. Εκεί, εδώ δηλ. βρισκόμαστε ακόμα.. Στο πως θα ελαχιστοποιήσουμε τις εκδηλώσεις βίας στις κοινωνίες μας.. Από το μπούλινγκ στα σχολεία και στις πλατείες, μέχρι τους πολιτικούς τραμπουκισμούς και τους πολέμους.. Και γι’αυτο θεωρώ ότι όροι τύπου “γυναικοκτονιες” ή “εμφυλη βία” είναι τελείως παραπλανητικοί.. Το μεγαλύτερο ποσοστό βίας, συνεχίζει να ασκείται από άντρες προς άντρες κάθε ηλικίας.. Και ναι έχει απόλυτο δίκιο ο Πλάτωνας κι ο Παπανούτσος… Διαβάστε περισσότερα »