Pick Me: Τι κάνουμε, λοιπόν, με όσες νομίζουν ότι “δεν είναι σαν τις άλλες”;

Από τα θέματα – νάρκες της σύγχρονης φεμινιστικής συζήτησης είναι οι pick me. Μία αναζήτηση μερικών λεπτών στα social media και το διαδίκτυο και γίνεται αντιληπτή η δικαιολογημένη οργή και οι αφοριστικές προσεγγίσεις, καθώς και τα εκατοντάδες χλευαστικά βίντεο σε Instagram και Tik-Tok με το hashtag #PickMe, φυσικά.

Κατ’ αρχάς, τι είναι μια “pick me”; [Ας σημειωθεί ότι στο παρόν γίνεται χρήση του προβληματικού όρου για λόγους συνεννόησης].

Ο όρος χρησιμοποιείται ευρέως στο εξωτερικό για να περιγράψει τη γυναίκα που υποστηρίζει ότι “δεν είναι σαν τις άλλες” και που προτίθεται να κάνει οτιδήποτε, προκειμένου να κερδίσει την αποδοχή των αντρών, ακόμα και να φέρει σε δύσκολη θέση, να χλευάσει, να κατηγορήσει ή να προχωρήσει σε victim blaming μιας άλλης γυναίκας.

Οι πιο ακριβείς ερμηνείες περιγράφουν κάποιαν που εκδηλώνει σκοπίμως συμπεριφορά κατευναστική / επιβεβαιωτική προς το αντίθετο φύλο, προκειμένου να γίνει αποδεκτή και να επιλεχθεί ως “ξεχωριστή”, εν συγκρίσει με άλλες γυναίκες. Οι πιο αφοριστικές ερμηνείες επιμένουν ότι οι pick me έχουν οφέλη από τα πατριαρχικά περιβάλλοντα και συμφέροντα να διατηρήσουν, ωστόσο αυτή η εκδοχή εκτός από εσφαλμένη είναι και κάπως αστεία. Η πατριαρχία -στο τέλος- δεν κάνει εξαιρέσεις.

Μία pick me εμφανίζεται με διάφορες μορφές μέσα στις πατριαρχικές κοινωνίες. Το στερεότυπο τη θέλει καλό και ήσυχο κορίτσι που δεν ασχολείται “μ’ αυτά τα φεμινιστικά”, ωστόσο μπορεί να είναι και ένα tomboy που χλευάζει τη θηλυκότητα των άλλων γυναικών, το βαρύ make-up και το υπερθηλυκοποιημένο ντύσιμο. Ή ακόμη και μία υπερθηλυκοποιημένη γυναίκα που ειρωνεύεται τα tomboys.

Μπέρδεμα, ε; Καθόλου. Σε όλες τις περιπτώσεις, ο όρος περιγράφει τη γυναίκα που θέλει να ξεχωρίσει από τις ομόφυλές της, υποβιβάζοντας εκείνες και επιχειρώντας να εξυψώσει τον εαυτό της ενώπιον αποκλειστικά του ανδρόκοσμου. Το θέμα είναι “γιατί” και μ’ αυτό το “γιατί” ξεκινούν μία σειρά από ενδιαφέροντα ερωτήματα (και συμπεράσματα).

#1

Είναι οι “pick me” επικίνδυνες για τον φεμινισμό και το #MeToo;

Σίγουρα δεν είναι asset για τους αγώνες του #MeToo, ειδικά αν μιλάμε για το εργαλειακό / ψηφοθηρικό pick me της Αφροδίτης Λατινοπούλου. Επίσης, όταν μία γυναίκα στέκεται “απέναντι” από γυναίκες που έχουν βιαστεί / κακοποιηθεί / παρενοχληθεί, κάνοντας σχόλια τύπου “εμένα δεν μου συνέβη ποτέ κάτι τέτοιο, γιατί δεν κουνιόμουν” (σ.σ.: χρησιμοποιείται εδώ ακραίο σχόλιο, παραλλαγή του οποίου κυκλοφορεί ευρέως όχι μόνο στα social media, αλλά και ως δήλωση απ’ τα χείλη αρκετά γνωστών γυναικών στα media), είναι προφανές ότι ακυρώνει βίαια τις προσπάθειες των θυμάτων για δικαίωση. Εδώ ακριβώς είναι που “μιλάει” η χειρότερη μορφή εσωτερικευμένου μισογυνισμού, ένα από τα βασικά οχυρά της πατριαρχίας.

#2

Τι κάνουμε, λοιπόν, μ’ αυτό;  

Κατ’ αρχάς, ξεκινάμε με μία παραδοχή – ταμπού, ειδικά σε ό,τι αφορά το ελληνικό έδαφος: Δεν υπάρχει γυναίκα που να γεννήθηκε στην Ελλάδα από το ’60 και μετά και να μη χρειάστηκε να καταβάλλει σκληρή προσπάθεια, ώστε να αποβάλλει από την κουλτούρα και τη συμπεριφορά της -δημόσια και ιδιωτική- κάθε αποτύπωμα εσωτερικευμένου μισογυνισμού ή έστω κάποιο ψήγμα. Ενδεχομένως, κάποιες στάθηκαν τυχερές, λόγω του openminded οικογενειακού περιβάλλοντος, των σπουδών, της δυνατότητας να ταξιδέψουν στο εξωτερικό, της πρόσβασης σε σχετικά αναγνώσματα και της πρόσληψης περισσότερων παραστάσεων του κόσμου. Κατά τα λοιπά, η αποβολή του εσωτερικευμένου μισογυνισμού είναι μια δουλειά διαρκής και αναδιπλούμενη, μία κοπιώδης εργασία αυτοκριτικής και αναστοχασμού, η οποία ξεβολεύει, αναστατώνει και πολλές φορές στενοχωρεί, ακριβώς εξαιτίας του συγκρουσιακού χαρακτήρα της με το πατριαρχικό κατεστημένο. Είναι μία διαρκής άσκηση, ας πούμε ένα “χειρουργείο” που πρέπει να γίνει, και δυστυχώς, είναι απείρως πιο δύσκολο για γυναίκες που εγκόλπωσαν την πατριαρχία στις δεκαετίες του ’50, του ’60 και του ’70.

#3

Είμαι πολιτικώς ορθή, χλευάζοντας μία pick me, που αποδεδειγμένα κάνει κακό στην προσπάθεια που περιγράφεται παραπάνω;

Και τώρα, ας πιάσουμε με προσοχή το κολόμβιο αυγό του φεμινισμού: γνωρίζοντας ότι μία pick me είναι κάποια που ανατράφηκε και εσωτερίκευσε όλες τις λάθος θεάσεις του κόσμου, θεάσεις της πατριαρχίας αποκλειστικώς, έχει γίνει ήδη το πρώτο βήμα για να απαντηθεί το ερώτημα. Έχει αναγνωριστεί το εχθρικό έδαφος πάνω στο οποίο πατά μια τέτοια γυναίκα και έχει εντοπιστεί ο πραγματικός αντίπαλος, αλλά και το δεκανίκι του. Οι επιθέσεις και η χλεύη σε ομόφυλες αμφισβητούν βασικές αρχές του φεμινισμού, μεταξύ των οποίων η αλληλοϋποστήριξη, η ενδυνάμωση και η αλληλεγγύη μεταξύ γυναικών. Χλευάζοντας και γελοιοποιώντας τις pick me, εξυπηρετείται το πατριαρχικό ζητούμενο που τροφοδοτεί το μίσος μεταξύ γυναικών (εδώ, αξίζει μια ματιά στις σπουδαίες επισημάνσεις του UMKC Women’s Center, για το πώς μοιάζει ο εσωτερικευμένος μισογυνισμός, αλλά και ένα άρθρο για το πώς δηλητηριάζει ύπουλα την καθημερινότητα των γυναικών σε όλα τα πεδία της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής).

Η προσέγγιση της στοχοποίησης είναι αντιφεμινιστική. Το στοίχημα είναι το να εξηγηθεί το υλικό των pick me και κατόπιν η “επανεγγραφή”, η επαναδιδασκαλία και ο αναστοχασμός. Και ο όρος “pick me” είναι απλώς σπίρτο στη βενζίνη και οπισθοδρόμηση.

#4

Οπότε, ο φεμινισμός μας λέει ότι συμπαθούμε όλες τις γυναίκες, ακόμα και αυτές; 

Όχι, δα! Η αλληλοϋποστήριξη και η αλληλεγγύη δεν έχει να κάνει με τις διαπροσωπικές σχέσεις. Αφορά την ενότητα ομόφυλων ανθρώπων απέναντι στα κοινά προβλήματα, εμπόδια και αναχώματα που θέτει το πατριαρχικό σύστημα σε όλη τη σφαίρα -δημόσια και ιδιωτική- της γυναικείας ζωής.

#5

Αδυνατώ να συμφωνήσω και να στηρίξω γυναίκες που πάνε κόντρα σε όλα τα παραπάνω. Κρύβω κάποιου είδους εσωτερικευμένο μισογυνισμό;

Το ένα δεν αναιρεί το άλλο. Πολύ πιθανόν. Και δεν είναι περίεργο από τη στιγμή που μεγαλώσαμε / ενηλικιωθήκαμε / δραστηριοποιούμαστε σε περιβάλλοντα πατριαρχικής δόμησης. Ωστόσο, το ότι αναρωτιόμαστε για το παραπάνω, είναι από μόνο του σπουδαίο. Αν αναρωτιόμαστε, θα ψαχτούμε. Κι όποιος ψάχνει, βρίσκει. Κι όταν εντοπίζεται το λάθος, μετά η διόρθωση είναι μονόδρομος.

Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News