Ο Νίτσε είχε πει: ” Χωρίς τη μουσική, η ζωή θα ήταν ένα λάθος”. Πρωτοέμαθα την Ευτυχία σε μια συναυλία που μετέδιδε τηλεοπτικά η ΕΡΤ, όπου τραγουδούσε παρέα με τον Δημήτρη Ζερβουδάκη το τραγούδι “βόρειος καημός”. Όταν άκουσα την φωνή της, σκέφτηκα πως πρέπει να μάθω ποια είναι! Η Ευτυχία Μητρίτσα κατάγεται από την Καρδίτσα (κάνει και ρίμα), είναι ερμηνεύτρια, συνθέτις και δασκάλα πιάνου. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το άλμπουμ της “Το πρώτο βλέμμα”, σε μουσική της ίδιας και στίχους της Νάντιας Δουλαβέρα. Στο άλμπουμ, οχτώ γυναίκες από την ιστορία και την παράδοση-Η Εύα, η Ελένη, η Μαγδαληνή, η Ισμήνη, η Ηλέκτρα, η Περσεφόνη, η Χτισμένη (η γυναίκα του Πρωτομάστορα) και η Πηνελόπη- αφηγούνται την ιστορία τους. Την καλωσορίζουμε.
Πώς ανακάλυψες ότι αυτό που θες να κάνεις είναι να ασχοληθείς με τη μουσική;
Δεν ήταν κάτι που προέκυψε μέσα από πολλή σκέψη. Με τη μουσική μεγάλωσα. ‘Hταν ένα καταφύγιο κι ένας τρόπος να επικοινωνώ με τους άλλους και να ανακαλύπτω τον εαυτό μου. Ήμουν λίγο πιο κλειστή στα παιδικά μου χρόνια και πάντα επιζητούσα μέσα από τις παρέες να δημιουργηθεί αυτή η ωραία συνθήκη, που ξαφνικά θα πάρουμε τις κιθάρες, ή κάπου θα υπάρχει ένα ακορντεόν, ένα πιάνο και θα μπορέσουμε να τραγουδήσουμε. Όταν κάνεις κάτι που σε ευχαριστεί, δεν το πολυσκέφτεσαι, απλώς το κάνεις ενστικτωδώς. Η επαφή μου με το τραγούδι ήταν το πιο βιωματικό κομμάτι της σχέσης μου με τη μουσική. Παράλληλα έχω κάνει και σπουδές πιάνου και έχω τελειώσει το τμήμα Μουσικών Σπουδών της Αθήνας. Όλα αυτά τα χρόνια είμαι και δασκάλα μουσικής, εκτός από τραγουδίστρια.
Επομένως βοηθά η μουσική κι εν γένει η τέχνη, ένα πιο κλειστό παιδί να εκφραστεί, σωστά;
Γενικά κάθε άνθρωπο τον βοηθά και ως ακροατή και ως μουσικό. Η τέχνη μας ξεκλειδώνει και μας απελευθερώνει συναισθηματικά . Είναι πολύ δυνατό μέσο έκφρασης κι επικοινωνίας.
Όλα έχουν γίνει στην τέχνη: το παρελθόν , το παρόν, το μέλλον συνυπάρχουν, απλώς γυρίζουμε γύρω από τα ίδια θέματα και ο κάθε καλλιτέχνης, η κάθε εποχή τα φωτίζει ξανά.
Το καινούργιο σου άλμπουμ τιτλοφορείται “Το πρώτο βλέμμα”. Πώς θα το περιέγραφες;
Είναι ένα άλμπουμ θεματικό.Το κίνητρο, η έμπνευση μου δόθηκαν από τους στίχους της Νάντιας Δουλαβέρα. Αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με αυτό το θέμα των “γυναικείων πορτρέτων” μέσα σε μια συγκυρία ιδιαίτερη για μένα, μετά τον πρόωρο χαμό της μητέρας μου. Το πρώτο τραγούδι – έναυσμα γι’ αυτή τη δουλειά, ήταν η “Ηλέκτρα” που αφορούσε τη σχέση μάνας-κόρης κι έτσι αρχίσαμε να ξεδιπλώνουμε ένα νήμα, να ξανανακαλύπτουμε αυτές τις οχτώ γυναίκες. Όλες έχουν πολύ εντυπωσιακές και συγκινητικές ιστορίες να αφηγηθούν, που πάνω – κάτω τις γνωρίζουμε. Με τη γλώσσα που υιοθετεί η Νάντια καταφέρνει, νομίζω, να τις φέρει στο σήμερα, ώστε να τις αισθανθούμε οικείες και να καταλάβουμε πως όλο αυτό το φορτίο που κουβαλούν μπορεί να αφορά μια σημερινή γυναίκα, έναν σημερινό άνθρωπο εν γένει. Δεν έχει να κάνει μόνο με το γυναικείο φύλο, πιστεύω πως τα αρχέτυπα αφορούν το DNA και τον ψυχισμό του ανθρώπου απ’αρχής του κόσμου. Δουλέψαμε ομαδικά και προχωρήσαμε βήμα-βήμα με την Νάντια. Αυτή η δουλειά, είναι δουλειά αναφοράς για μένα.Επιλέξαμε έναν προς έναν τους συνεργάτες που έπαιξαν στο δίσκο και φυσικά τον Γιώργο Καγιαλίκο που ενορχήστρωσε τα τραγούδια. Γίναμε μια ωραία ομάδα ανθρώπων και συμπράξαμε όλοι με την ψυχή μας, με ωραία ενέργεια.
Είναι πολύ ιδιαίτερη η θεματολογία, προσωπικά με τράβηξε το γεγονός ότι έχετε δώσει “φωνή” σε γυναίκες από την ιστορία και τη μυθολογία. Πιστεύεις πως είναι σημαντικό να ανατρέχουμε στο παρελθόν;
Προσπαθήσαμε να ξεκλειδώσουμε αυτό τον κόσμο, ο οποίος έχει δύναμη και διαχρονικότητα. Αν δει κανείς την παγκόσμια δημιουργία, είναι πρόσωπα που έχουν απασχολήσει πολύ την καλλιτεχνική έκφραση. Εξάλλου, όλα έχουν γίνει στην τέχνη: το παρελθόν , το παρόν, το μέλλον συνυπάρχουν, απλώς γυρίζουμε γύρω από τα ίδια θέματα και ο κάθε καλλιτέχνης, η κάθε εποχή τα φωτίζει ξανά . Νομίζω ότι το ενδιαφέρον κάθε φορά, είναι η οπτική που μπορεί κάθε άνθρωπος να αναδείξει σε ένα θέμα, το οποίο έτσι κι αλλιώς είναι πανανθρώπινο.
Το άλμπουμ έχει έντονη γυναικεία υπόσταση, παρότι απευθύνεται σε όλους. Ποια είναι η γνώμη σου για τον φεμινισμό; Πώς τον αντιλαμβάνεσαι;
Υπάρχουν πολλά άλυτα ζητήματα ως προς την επίτευξη της ισονομίας και της ισότητας ανάμεσα στα μέλη της κοινωνίας και όχι μόνο ανάμεσα στον άντρα και τη γυναίκα, αλλά και ανάμεσα σε πολλές υποομάδες. Τελευταία έχει αναδειχθεί έντονα το ζήτημα της γυναικοκτονίας και περιστατικά για τα οποία αναρωτιέται κανείς, πώς είναι δυνατόν στο 2020 να υφίστανται. Το ίδιο συνέβη και με την μαύρη κοινότητα, με τις διαδηλώσεις και την απίστευτη κινητοποίηση που ξέσπασε σε παγκόσμιο επίπεδο , ύστερα από την δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ. Πιστεύω ότι χρειαζόμαστε χρόνο ακόμη ως κοινωνία προκειμένου να πετύχουμε την καλύτερη δυνατή ισότητα και ισονομία, γι’ αυτό χρειάζεται να μην επαναπαυόμαστε. Είναι εύκολο κι εμείς οι ίδιοι, ασυναίσθητα, να πέφτουμε σε παγίδες διατυπώσεων που φέρουν τη χροιά όλων αυτών των κλισέ.
Η φαντασία είναι απαραίτητη, δημιουργεί πολλούς παράλληλους κόσμους, η εμπειρία όμως μας κάνει μινιμαλιστές. Είναι σαν να κρατάμε το απόσταγμα αυτών που έχουμε φανταστεί και να το μεταφράζουμε σε κάτι πιο γήινο και ουσιαστικό.
Στο τραγούδι “Εύα” , υπάρχουν οι στίχοι “τη ρετσινιά που μου βγαλαν να μην την συνηθίσω” ..και “ κάπου αλλού ήταν η ζωή κι άλλοι μου τη ζούσαν” . Αγγίζουν οι στίχοι αυτά τα ζητήματα, κολλάμε ταμπέλες στους άλλους δίχως να τους γνωρίζουμε ή να συλλογιζόμαστε τι μπορεί να υφίσταται ένας άνθρωπος που φέρει μια τέτοια ταμπέλα.
Όλα θέλουν φιλτράρισμα, ακόμη κι εμείς που υποστηρίζουμε τα ίσα δικαιώματα των ανθρώπων, εύκολα μπορούμε να πέσουμε στην παγίδα μιας λανθασμένης διατύπωσης. Υπάρχουν πολλές επιστρώσεις ανισότητας και ρατσισμού στην καθημερινή ζωή. Οι διαφημίσεις, για παράδειγμα, αναπαράγουν στερεότυπα σε κραυγαλέο βαθμό.
Μίλησε μας για τη συνεργασία σου με τη Νάντια Δουλαβέρα, συνδημιουργό αυτού του άλμπουμ.
Με τη Νάντια έχουμε αναπτύξει μια σχέση αγάπης, σεβασμού και θαυμασμού. Χαίρομαι πολύ που οι δρόμοι μας συναντήθηκαν, η συνεργασία μας εξελίχθηκε σε σχέση φιλική, σχέση ζωής. Θεωρώ ότι είναι ένα πολύ ταλαντούχο πλάσμα. Έχουμε αρκετές κοινές αναφορές, παιδιά της επαρχίας κι οι δυο, γι’ αυτό καταφέραμε κι οι δυο να συναντηθούμε σε μια κοινή γλώσσα. Η μητέρα μου ήταν φιλόλογος , όπως κι ο πατέρας της, ο οποίος έχει κάνει και μια μελέτη για τα μοιρολόγια της Πελοποννήσου. Είναι εργάτρια στο πως χειρίζεται τις λέξεις, αναδεικνύει δεύτερα και τρίτα νοήματα, χρησιμοποιώντας μια γλώσσα πολύ οικεία ταυτόχρονα. Μου ξεκλειδώνει συναισθήματα πίσω από τις λέξεις.
Γράφεις κι εσύ, στίχους και μουσική. Ο συνθέτης, ο ερμηνευτής πρέπει να έχουν εμπειρίες ή αρκεί η φαντασία για να παραγάγουν έργο;
Οι εμπειρίες είναι πολύ χρήσιμες και είναι σημαντικό ο καλλιτέχνης να βρίσκεται μέσα στον κόσμο, στη ζωή, για να μεταφέρει και να ανακατευθύνει το βίωμα στους ακροατές μέσα από το δικό του φίλτρο. Η φαντασία φυσικά είναι απαραίτητη, δημιουργεί πολλούς παράλληλους κόσμους, η εμπειρία όμως μας κάνει μινιμαλιστές. Είναι σαν να κρατάμε το απόσταγμα αυτών που έχουμε φανταστεί και να το μεταφράζουμε σε κάτι πιο γήινο και ουσιαστικό.
Πότε νιώθεις μεγαλύτερη ανάγκη να συνθέσεις; Σε τυραννάει το τραγούδι πριν γραφτεί ή είναι πηγαίο;
Με τυραννάει,όμως προσπαθώ να είμαι σε εγρήγορση. δεν μπορώ να περιμένω συνεχώς την έμπνευση. “Τρώγοντας έρχεται η όρεξη”, που λέμε! Μια αφορμή εξωτερική μπορεί να λειτουργήσει ως έναυσμα, για παράδειγμα ένας έρωτας, ένας ωραίος στίχος, ένα περιστατικό που σου έχει διηγηθεί κάποιος..
Χρειάζεται πειθαρχία;
Βέβαια. Πολλές φορές όταν βρίσκομαι σε κατάσταση έντονης δουλειάς μου προκύπτουν νέες εμπνεύσεις,νιώθω δημιουργικότητα και έχω κίνητρο να κάνω νέα πράγματα. Η εγκεφαλική και συναισθηματική λειτουργία μου είναι σε εγρήγορση. Βέβαια, κάποιες φορές χρειάζεται κανείς να αποφορτιστεί και να αποστασιοποιηθεί. Είναι κι αυτό χρήσιμο. Πιστεύω πολύ ανάμεσα στην ισορροπία ανάμεσα στην ησυχία και την ένταση της δημιουργίας.
Ποιο συναίσθημα πυροδοτεί περισσότερο την έμπνευσή σου;
Όλα τα συναισθήματα, απλώς δεν γράφω συνήθως εν θερμώ. Κάθε συναίσθημα μπορεί να με ενεργοποιήσει, αλλά όταν περικλείομαι από αυτό, περιμένω να περάσει χρόνος για να μπορέσω να το αποτυπώσω. Για παράδειγμα, όταν είμαι ερωτευμένη, προτεραιότητα έχει να ζήσω τον έρωτα μου! (Γέλια).
Είναι ένας τρόπος αυτός, να καταλαβαίνουμε ότι είσαι ερωτευμένη. Αν περνάει ένα διάστημα χωρίς να γράψεις και μετά γράφεις χαρούμενα, θα ξέρουμε! Αλήθεια τι σε κάνει χαρούμενη;
Η παρέα! Όταν συμβαίνει μια επικοινωνία χωρίς προσπάθεια , χωρίς να χρειάζεται να εξηγείς πράγματα. Τότε νομίζω νιώθουμε πως εισπράττουμε αποδοχή γι’ αυτό που κάνουμε, γι’ αυτό που είμαστε.Η συνάφεια, μας κάνει να νιώθουμε πως δεν είμαστε μόνοι μας στον κόσμο. Αυτό είναι και η ομορφιά της ζωής.
Η τέχνη είναι ένα μέσο που μας φέρνει πιο κοντά.
Ναι! Όταν θα φλερτάρεις, δε θα ρωτήσεις τον άλλο τι μουσική ακούει;
Βέβαια! Νομίζω είναι από τα πρώτα θέματα. Είναι λόγος χωρισμού, νομίζω, η έντονη σύγκρουση ανάμεσα στα μουσικά γούστα!(γέλια) Εσύ τι μουσική ακούς; Τι είναι καλό τραγούδι για σένα;
Ακούω πολλή ελληνική μουσική και νέες κυκλοφορίες και δουλειές φίλων , αλλά ανατρέχω και σε παλιότερα ακούσματα. Ένα ρεπερτόριο που με ενδιαφέρει πολύ έχει να κάνει με το λαϊκό, το ρεμπέτικο, το σμυρνέικο τραγούδι, που είναι ατελείωτος χώρος για μελέτη. Έγραφαν πολύ τολμηρά τότε. Είναι εντυπωσιακό να βλέπεις το πόσο προοδευτικοί ήταν ως προς τα κοινωνικά θέματα, τη γλώσσα τους, τον τρόπο που εξέφραζαν τον έρωτα. Μου αρέσουν επίσης συνθέτες και τραγουδοποιοί από Αμερική και Αγγλία, προσπαθώ να ανοίγω τα αυτιά μου και να μην εστιάζω μόνο σε αυτά που αφορούν τη δική μου δημιουργία ή τον δικό μου ήχο.
Υπάρχει συχνά ένας διαχωρισμός, στα βιβλία, στα τραγούδια. Τα ποιοτικά και τα μη ποιοτικά, τα “βαριά” βιβλία, τα “φτηνά ρομάντζα”. Αντίστοιχα στο τραγούδι υπάρχουν έντεχνα, μη έντεχνα. Σίγουρα υπάρχουν αισθητικά κριτήρια, όμως θεωρώ πώς όλα τα δημιουργήματα έχουν το χώρο, την ώρα και το κοινό τους. Συχνά, μπορεί να μας αγγίξει διαφορετικά ένα έργο, όταν το συναντήσουμε σε άλλη χρονική στιγμή.
Η στιγμή που θα έρθεις σε επαφή με μια εικόνα, ένα τραγούδι, ένα κείμενο, είναι πολύ σημαντική. Μου έχει τύχει συχνά να ακούσω στο ραδιόφωνο κάτι που ήδη ξέρω, αλλά τη στιγμή που το ξανακούω, να το εκτιμήσω διαφορετικά. Όταν καταφέρεις να μεταφράσεις ένα ερέθισμα, συνδέοντάς το με κάτι δικό σου βιωματικό, συμβαίνει η μεγάλη έκρηξη. Είναι η στιγμή που επιζητούμε όλοι, δημιουργοί και κοινό.
Μιλώντας για συγχρονισμό, πιστεύεις ότι μεγαλύτερο ρόλο στην πορεία ζωής ενός ανθρώπου παίζουν οι συγκυρίες ή οι επιλογές; Σε φοβίζει το βάρος της επιλογής;
Και τα δυο. Νομίζω το ένα επικοινωνεί με το άλλο, κάποιες φορές είναι σαν να προκαλούμε αυτά που θα μας συμβούν. Κάποιες φορές μπορεί να αγωνιούμε να μας έρθει κάτι κι εν τέλει συμβαίνει μόνο του, όταν ηρεμήσουμε. Δεν φοβάμαι τις επιλογές, πιστεύω στον πειραματισμό και στην ελευθερία να δοκιμάζουμε πράγματα, αρκεί να συντονιζόμαστε με την βαθύτερή μας επιθυμία. Φυσικά επωμιζόμαστε την ίδια ώρα την ευθύνη και το βάρος των επιλογών μας.
Οι επιλογές σου πατούν σε γνώριμα ή νέα μονοπάτια; Σου αρέσει να δοκιμάζεσαι;
Και τα δυο νομίζω. Δοκιμάζομαι. Μου αρέσει να συνομιλώ με άλλους καλλιτέχνες, γι’ αυτό έχω κάνει και πολλές συνεργασίες. Τα πρώτα χρόνια απολάμβανα πολύ να είμαι μέλος ενός σχήματος. Το πιάνο που παίζω από μικρή, είναι πολύ μοναχικό, γι’ αυτό πάντα είχα μεγάλη λαχτάρα να είμαι μέλος ενός γκρουπ. Η χαρά μου ήταν και είναι να βρισκόμαστε στην πρόβα όλοι παρέα!
Φαντάζομαι πόσα θα συμβαίνουν στις πρόβες και τα χάνουμε εμείς οι ακροατές!
Ναι, ισχύει!
Φοβάσαι κάτι καλλιτεχνικά; Να συμβεί ή να μη συμβεί;
Όχι, δε φοβάμαι. Η αφετηρία μου είναι η λαχτάρα, όχι ο φόβος.Έχω περάσει, ίσως, κι από αυτή τη φάση, αλλά όχι πλέον. Νομίζω πως όταν αγαπάς αυτό που κάνεις και δίνεις όλη την ενέργειά σου, τότε ό,τι είναι να έρθει, θα έρθει. Δεν μπορείς να εκβιάζεις πράγματα, ούτε την επιτυχία, ούτε την αποδοχή. Το σημαντικότερο είναι να είσαι ευχαριστημένος με την προσπάθεια που έχεις εσύ καταβάλει. Τα υπόλοιπα είναι εξωτερικοί παράγοντες κι αστάθμητοι.
Οι στόχοι σου καλλιτεχνικά αφορούν κυρίως το να νιώθεις εσύ καλά με αυτό που κάνεις;
Ναι, γιατί τελικά μόνο εσύ έχεις την ευθύνη αυτού που κάνεις. Γόνιμος βέβαια μπορεί να είναι κι ο διάλογος,μέσα σε ένα κοινό πλαίσιο, όμως. Μπορεί να παρασυρθείς άσκοπα, αν ακούς άκριτα τρίτους κι ίσως κάνεις πράγματα που δεν ξεκινούν από σενα. Στο τέλος όμως, την επιτυχία ή την αποτυχία, οφείλεις να την χρεωθείς εσύ. Είναι ένα ταξίδι αυτογνωσίας..
Θα σε ρωτήσω κάτι τετριμμένο αλλά , κατ’ εμέ, ενδιαφέρον: Φοβάσαι την μοναξιά; Είναι συστατικό της καλλιτεχνικής δημιουργίας;
Την μοναχικότητα την απολαμβάνω, την μοναξιά δεν θέλω. Δηλαδή το να είναι επιβεβλημένη, λόγω συνθηκών. Θέλω να έχω δυνατότητα επιλογής. Όποτε θέλω να αποσύρομαι και όποτε θέλω να επικοινωνώ, να παίρνω και να δίνω αγάπη. Όσον αφορά την καλλιτεχνική δημιουργία, αυτή απαιτεί συνθήκες στοιχειώδους απομόνωσης. Τότε συμβαίνει επιθυμητά. Είναι μια διαδικασία που δεν γίνεται να μην την περάσεις, τουλάχιστον όπως λειτουργώ εγώ. Αλλά έχει ομορφιά αυτή η απομόνωση.
Επιβεβλημένη μοναξιά ήταν αυτή που είχαμε τώρα λόγω καραντίνας.
(Γέλια και από τις δύο τις μεριές)
Εσύ πώς ένιωσες;
Ταυτίστηκα με αυτό που είπες. Γιατί και εγώ είμαι άνθρωπος που μ’ αρέσει να μένω μόνη μου, όπως είπες και εσύ όταν έχω επιλογή. Όταν έγινε όλο αυτό, σοκαρίστηκα!
Όντως. Και μένα με σόκαρε. Το πιο σοκαριστικό συναίσθημα είναι η έλλειψη προοπτικής, να μην ξέρεις τι θα συμβεί, μέχρι πότε.
Η ζωή και η τέχνη είναι στοιχεία αλληλένδετα. Δεν υπάρχει τέχνη χωρίς την ζωή και ζωή χωρίς την τέχνη.
Και μένα η ανασφάλεια. Και εγώ επειδή ήμουν μόνη μου φοβόμουν. Δεν ήξερα τι θα συμβεί και πόσο θα κρατήσει αυτό. Μετά αναρωτιόμουν, ποιες επιπτώσεις θα έχει στην παγκόσμια υγεία. Άμα έχεις κάποιον, μπορείς να μοιράζεσαι αυτούς τους φόβους και τις δυσκολίες. Το επάγγελμά σου, έχει δυσκολίες;
Πάρα πολλές πια.(Γέλια) Η μεγαλύτερη δυσκολία είναι πως, έτσι όπως είναι πια διαμορφωμένη η μουσική παραγωγή, πρέπει ο ίδιος ο καλλιτέχνης να τα κάνει όλα μόνος του. Δεν γίνεται να εστιάζει μόνο στο δημιουργικό κομμάτι. Χρειάζεται να βρίσκει χρηματοδότηση, να κάνει την οργάνωση παραγωγής, να προωθήσει το υλικό του. Είναι πάρα πολλά τα επαγγέλματα τα οποία, λόγω της κρίσης, έχουν λίγο υποβαθμιστεί και αναγκάζεται να τα συγκεντρώσει ο ίδιος ο δημιουργός στο πρόσωπό του. Αυτό θεωρώ πως είναι μια δυσκολία. Χρειάζεται να υπάρχει μια βοήθεια οικονομική προκειμένου να μπορέσει να υλοποιηθεί, γιατί είναι πολλές οι ώρες εργασίας και για τους μουσικούς που συμμετέχουν.
Όπως είδαμε και μετά την καραντίνα, -έχεις μιλήσει και σε άλλη συνέντευξη για αυτό το θέμα- η τέχνη είναι ο πιο αδικημένος τομέας αναφορικά με την χρηματοδοτική προστασία από το κράτος.
Υπάρχει ακόμα μια συγκεχυμένη αίσθηση μέσα στην κοινωνία, για το ποια είναι η επαγγελματική φύση-ιδιότητα του καλλιτέχνη. Σου λένε ” εσύ κάνεις το κέφι σου”. Υπάρχουν πάρα πολλά επαγγέλματα όμως, τα οποία είναι απολύτως απαραίτητα, προκειμένου να παράγεται και να επικοινωνείται η τέχνη προς τα έξω, τα οποία ο κόσμος δεν γνωρίζει. Είναι κρίμα που στην Ελλάδα ακόμα μιλάμε για αυτά τα ζητήματα, τα οποία είναι λυμένα πλέον παγκοσμίως. Σίγουρα η απουσία της λέξης “πολιτισμός” από τις πρώτες εξαγγελίες της κυβέρνησης ήταν κάτι που προξένησε ανασφάλεια. Ευτυχώς η αντίδραση όλων μας, ήταν συντονισμένη και μέσα από τα συλλογικά όργανα έδωσε καρπούς. Έχουμε ακόμα μέλλον, όμως πολλές φορές θέλεις και η πολιτεία να σου δώσει μια ώθηση. Να πεις,” να! το σκέφτηκε πριν από μένα”. Άλλωστε αυτός είναι και ο ρόλος τους κράτους, να σε εξυπηρετεί, όχι να σε ταλαιπωρεί, ούτε να σε κάνει να προσπαθείς να αποδείξεις τα αυτονόητα.
Νομίζω ότι το πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος της τέχνης και πόσο χρειάζεται να βοηθάται από το κράτος και από τους άλλους , μπορεί πολύ εύκολα να απαντηθεί, αν κάποιος προσπαθήσει να σκεφτεί την ζωή του χωρίς μουσική. Η μουσική είναι παρηγοριά. Δεν μπορώ να φανταστώ πως μπορεί να ζήσει κάποιος χωρίς να έχει μουσικά ακούσματα. Απόδειξη είναι πως σε όλη την καραντίνα αυτό κάναμε, ακούγαμε μουσική. Οι καλλιτέχνες κάνατε live, προσπαθούσατε να βοηθήσετε την κατάσταση. Πως θα ήταν αυτή η κατάσταση χωρίς την συμβολή των καλλιτεχνών;
Η ζωή και η τέχνη είναι στοιχεία αλληλένδετα. Δεν υπάρχει τέχνη χωρίς την ζωή και ζωή χωρίς την τέχνη.
Συμφωνώ απόλυτα. Εκπορεύεται το ένα από το άλλο. Είμαστε στεναχωρημένοι, ακούμε ένα τραγούδι. Είμαστε χαρούμενοι, βάζουμε ένα τραγούδι για να χορέψουμε. Η μουσική συνοδεύει την ζωή μας ουσιαστικά. Δεν μπορώ να φανταστώ πως κάποιος θα πει ότι ένας καλλιτέχνης το κάνει αυτό για χόμπι, από την στιγμή που είναι ένα επάγγελμα και τόσο επισφαλές στην Ελλάδα και χρειάζεται τόση προσπάθεια για να αφήσεις το καλλιτεχνικό σου αποτύπωμα και να βγάλεις χρήματα από αυτό κάνοντάς το συνειδητά.
Ας πούμε πως είναι, ίσως, μια ευκαιρία να μπουν κάποιες στέρεες βάσεις πια, για την καταγραφή όλου του χώρου και των επαγγελμάτων και των ιδιοτήτων των ανθρώπων που βιοπορίζονται από αυτό και έχουν ενεργή παρουσία παράγοντας έργο. Να ανοίξει όλος αυτός ο διάλογος για τις ανάγκες κάθε εργασιακού χώρου. Να οργανωθούμε περισσότερο, γιατί πολλά ζητήματα έχουν ανακύψει εδώ και αρκετά χρόνια και όσον αφορά την πνευματική δημιουργία και την απόδοση των δικαιωμάτων. Ας πούμε πως είναι μια αφορμή να μπουν τα πράγματα σε μια σειρά και στην βάση που πρέπει και που τους αξίζει.
Ως δασκάλα πιάνου, τι προσπαθείς να διδάξεις στους μαθητές σου πέρα από τη μουσική; Τους μιλάς και για τις δυσκολίες;
Προσπαθώ να τους εμπνεύσω, να αγαπήσουν τη μουσική και να την δουν ως προέκταση του εαυτού τους. Μεγαλώνοντας, με την ενασχόληση και την τριβή, ο καθένας ανακαλύπτει και τις δυσκολίες του επαγγέλματος, όμως πιστεύω πως με πείσμα και τόλμη μπορεί αν θέλει να βρίσκει και τους τρόπους ν’ αντεπεξέλθει. Σ’ αυτή την ηλικία για μένα έχει σημασία να πυροδοτήσω στα παιδιά την αγάπη τους για τη μουσική. Να τη δουν ως κάτι για το οποίο ,χρειάζεται μεν να κοπιάσουν, αλλά το κίνητρο να είναι η προσωπική τους ευχαρίστηση κι η επικοινωνία με τους συμμαθητές τους και τον έξω κόσμο.
Τι σου αρέσει και τι δεν σου αρέσει στην εποχή μας;
Όλα τα πράγματα έχουν διττή διάσταση. Δηλαδή μου αρέσει η φοβερή ελευθερία που έχουμε και η φοβερή ανελευθερία που έχουμε! (γέλια) Εξαρτάται από το σημείο του πλανήτη που έχεις γεννηθεί, πόσο προνομιούχος ή όχι είσαι.. Ζούμε σε εποχή μεγάλων αντιφάσεων. Λόγω της πανδημίας είδαμε ότι τίποτα πια δεν είναι δεδομένο και κάτι που συμβαίνει στην Κίνα, για παράδειγμα, μπορεί να αφορά και εμάς άμεσα. Δυστυχώς, δεν αισθάνομαι πως το αντιμετωπίζουμε ως κάτι πολύ σοβαρό, σαν να μην σκάβουμε αρκετά βαθιά, ώστε να δούμε τα πραγματικά αίτια της κρίσης. Η επιστροφή στην κανονικότητα με βρίσκει αντίθετη ως όρος που χρησιμοποιείται κατά κόρον, γιατί δεν μπορούμε να γυρίσουμε πίσω. Η ζωή πάει μπροστά. Πρέπει να δούμε τα δεδομένα και να τα αξιολογήσουμε κατάλληλα. Να κάνουμε κάτι επιτέλους, για τον πλανήτη και για τη θέση του ανθρώπου μέσα στην κοινωνία. Υπερεκμεταλλευόμαστε τα ζώα και τη φύση και αν δεν επαναπροσδιορίσουμε τις αξίες της ζωής μας, δε θα προχωρήσουμε. Θα γυρίζουμε γύρω από τα ίδια δεδομένα, τις ίδιες αδικίες, τα ίδια προβλήματα.
Πράγματι, ανέπνευσε ο πλανήτης όταν κλειστήκαμε στην καραντίνα.
Εδώ τα πουλιά κελαηδούσαν πρωί, μεσημέρι, βράδυ! Γινόταν συναυλία! Σκοτωμός!
Νομίζω εμείς είμαστε ο κορωνοϊός του πλανήτη! Αισθάνθηκα πολύ άσχημα για το ανθρώπινο είδος, όταν κλειστήκαμε μέσα!
Πολύ αληθινό.. Είδες τα άγρια ζώα που έβγαιναν ανενόχλητα στους δρόμους και περπατούσαν; Η αρκούδα με τα αρκουδάκια της στο δρόμο!
Εμένα ένα στοιχείο που δεν μου αρέσει στην εποχή μας είναι η έντονη επίκριση και η λεκτική βία στο ίντερνετ. Ό,τι ειπωθεί μπορεί εύκολα να κριθεί και μάλιστα από άτομα που κρύβονται πίσω από ένα πληκτρολόγιο και βγάζουν μίσος.
Μπορώ να το παρομοιάσω με ένα βίντεο που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο. Είναι δυο σκυλιά που τα χωρίζει μια κυλιόμενη πόρτα και τσακώνονται! Ένα σκυλί βρίσκεται μέσα, ένα έξω. Κακός χαμός! Μόλις ανοίγει η πόρτα, εξαφανίζονται! Αλλάζουν δρόμο! (Γέλια) Είναι αυτό, ακριβώς.
Συμφωνώ! Ευτυχία, σ’ ευχαριστώ θερμά για την κουβέντα μας! Εύχομαι να σε δούμε σύντομα σε κάποιο live.
Κι εγώ! Ανυπομονώ να έρθει η στιγμή που θα ξαναπαίξουμε ζωντανά μουσική. Είχαμε οργανώσει παραστάσεις για την παρουσίαση του δίσκου, οι οποίες ακυρώθηκαν, αλλά ελπίζω να γίνουν του χρόνου. Ξέρεις, συνέβη ένα σκηνικό που με ταρακούνησε κάπως τις μέρες της καραντίνας. Τις Παρασκευές έρχεται συνήθως μια κοπέλα με μπουζούκι και παίζει Χατζηδάκι, νέο κύμα, ρεμπέτικα στην πλατεία που μένω. Είναι σήμα κατατεθέν της περιοχής, αλλά είχε εξαφανιστεί πολύ καιρό λόγω των μέτρων. Λίγο πριν λήξει η καραντίνα, εμφανίστηκε η κοπέλα στο συνηθισμένο της μέρος, την άκουσα από τα ανοιχτά παράθυρα και με έπιασε συγκίνηση! Σκέφτηκα, μουσική έξω στο δρόμο, ξανά! Είναι φοβερό πως κάποια πράγματα που θεωρείς αυτονόητα, αν σου λείψουν, τους αποδίδεις άλλη βαρύτητα..Κι εγώ σ’ ευχαριστώ, Ελένη!
Info: Το “Πρώτο βλέμμα” κυκλοφορεί σε ψηφιακή μορφή σε όλες τις επίσημες πλατφόρμες και σε Cd σε όλα τα καταστήματα (και κατόπιν παραγγελίας) από τις εκδόσεις Μετρονόμος.
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
