Οι γυναίκες είναι βιολογικά πιο ευάλωτες στην πλαστική ρύπανση, στα λεγόμενα “μικροπλαστικά”, κάτι που ενδεχομένως οι περισσότερες από μας δεν γνωρίζαμε ως τώρα. Νέα στοιχεία όμως έρχονται να μας προειδοποιήσουν, ειδικά για τις ιδιαίτερες συνθήκες στις οποίες ζουν και δρουν οι γυναίκες.
«Το γυναικείο σώμα απορροφά τις τοξίνες από τις χημικές ουσίες του πλαστικού πιο εύκολα, επειδή το επίπεδο των οιστρογόνων και ο όγκος του λίπους είναι μεγαλύτερα στον οργανισμό των γυναικών από ότι στους άνδρες. Πράγμα που συνεπάγεται μεγαλύτερη ευαισθησία σε ορισμένους ενδοκρινικούς διαταρράκτες που υπάρχουν στα πλαστικά. Οι τοξίνες αποθηκεύονται στο λίπος (στήθος, γλουτοί, γοφοί, μηροί) και αυτό ιδιαίτερα και πιο συγκεκριμένα κατά την εφηβεία, την έμμηνο ρύση, την εγκυμοσύνη, τη γαλουχία ή την εμμηνόπαυση. Αυτό αντιστοιχεί σε περισσότερο από το ήμισυ της ζωής μιας γυναίκας», εξηγεί η Rosalie Mann, πρόεδρος της ένωσης No More Plastic.
Το θέμα μοιάζει σαν να είμαστε κάπως υπερβολικές, αλλά καθόλου έτσι δεν είναι. Δεν αρκεί απλώς να μειώσουμε τη χρήση πλαστικών, καθώς η διαδικασία παραγωγής τους μολύνει συνολικά το περιβάλλον και τους παράγοντες στους οποίους είμαστε εκτεθειμένες.
Το ένα τέταρτο των γυναικών στις βιομηχανικές χώρες χρησιμοποιεί έως και 15 διαφορετικά προϊόντα ομορφιάς κάθε μέρα. Η πλαστική συσκευασία – ακόμα κι όταν είναι κατασκευασμένη από ανακυκλωμένο πλαστικό! – μολύνει το περιεχόμενό του με μικροπλαστικά, για να μην αναφέρουμε ότι πολλές μάρκες καλλυντικών προσθέτουν οικειοθελώς μικροπλαστικά στις φόρμουλες των προϊόντων ομορφιάς ή υγιεινής.
«Σήμερα, η πλαστική ρύπανση απέχει πολύ από το να είναι ένα εξειδικευμένο θέμα ή ένα απλό ζήτημα οικολογίας. Ξεκινά μόλις δημιουργηθεί ένα πλαστικό προϊόν, τόσο πολύ πριν γίνει απόβλητο, γιατί δημιουργεί μικροπλαστικά σε όλο τον κύκλο ζωής του. Το πρόβλημα είναι ότι προς το παρόν καταναλώνουμε πάρα πολύ, έχουμε ξεπεράσει το εύλογο όριο και επομένως είμαστε περισσότερο εκτεθειμένοι στα μικροπλαστικά». Αυτό δεν είναι χωρίς συνέπειες για την υγεία μας: μελέτες έχουν αποδείξει την παρουσία μικροπλαστικών στο ανθρώπινο σώμα (ακόμη και στο αίμα ή τον πλακούντα και επομένως σε άμεση επαφή με το έμβρυο). Αν και η έρευνα βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα, «υπάρχουν αιτιώδεις δεσμοί μεταξύ των αποβλήτων πλαστικού και του ανοσοποιητικού συστήματος ή της αύξησης των χρόνιων ασθενειών, των καρδιαγγειακών παθήσεων, του καρκίνου ή ακόμη και της στειρότητας. Επομένως, το πλαστικό δεν μολύνει μόνο τον πλανήτη μας. Μολύνει το αίμα μας και δηλητηριάζει τον οργανισμό μας».
Πολύ συγκεκριμένα, αυτό έχει πλέον άμεσες επιπτώσεις στη στειρότητα, τον καρκίνο του μαστού, τον καρκίνο του παχέος εντέρου ή χρόνιες ασθένειες όπως η νόσος του Crohn ή η ενδομητρίωση για τις γυναίκες. Οι ενδοκρινικοί διαταρράκτες που υπάρχουν στο πλαστικό προάγουν την παχυσαρκία, τον διαβήτη, τις νευρολογικές παθήσεις, την πρώιμη έναρξη της εφηβείας και τις γενετικές ανωμαλίες. Για να μην αναφέρουμε ότι κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, οι συνέπειες στο έμβρυο είναι πολύ ανησυχητικές. Τα επιστημονικά δεδομένα σχετικά με αυτό το θέμα σπάνια εκτίθενται στο κοινό.
Οι γυναίκες σίγουρα επηρεάζονται περισσότερο, αλλά οι ενδοκρινικοί διαταρράκτες δεν χαρίζονται ούτε τους άνδρες. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υποπτεύεται ότι είναι η αιτία των ορμονοεξαρτώμενων μορφών καρκίνου, όπως αυτός των όρχεων, και ότι έχουν αντίκτυπο στη γονιμότητα και την ποιότητα του σπέρματος.
Οι γυναίκες είναι εντούτοις εκτεθειμένες πολλαπλά και για έναν ακόμη λόγο.
«Η κοινωνία μας ενθαρρύνει τις γυναίκες να χρησιμοποιούν όλα τα είδη προϊόντων ομορφιάς που περιέχουν πλαστικό. Κάτω από αυτή την πίεση να πρέπει να παραμείνουν όμορφες, νέες, χρησιμοποιούν κρέμες, μακιγιάζ και βερνίκι νυχιών σε καθημερινή βάση. Το ένα τέταρτο των γυναικών στις βιομηχανικές χώρες χρησιμοποιεί έως και 15 διαφορετικά προϊόντα ομορφιάς κάθε μέρα. Η πλαστική συσκευασία – ακόμα κι όταν είναι κατασκευασμένη από ανακυκλωμένο πλαστικό! – μολύνει το περιεχόμενό του με μικροπλαστικά, για να μην αναφέρουμε ότι πολλές μάρκες καλλυντικών προσθέτουν οικειοθελώς μικροπλαστικά στις φόρμουλες των προϊόντων ομορφιάς ή υγιεινής. Αυτά τα μικροπλαστικά που ονομάζονται «μικροσφαιρίδια» μπαίνουν σε απολεπιστικά προσώπου ή σώματος, στην οδοντόκρεμα, σε σαμπουάν, σε κρέμα ξυρίσματος, αλλά και σε make-up, βερνίκια νυχιών, στο αντηλιακό ή το αποσμητικό. Όταν αγοράζετε ένα προϊόν, να είστε προσεκτικές όσον αφορά τόσο το δοχείο όσο και το περιεχόμενο. Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα από το Plastic Soup Foundation, περίπου το 83% των αντηλιακών προϊόντων, το 80% των απολυμαντικών χεριών, το 71% των σαμπουάν και το 61% των κρεμών προσώπου περιέχουν μικροπλαστικά στη σύνθεσή τους, που αναγνωρίζονται με τις λέξεις “πολυαιθυλένιο, πολυπροπυλένιο ή τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο», που αναφέρεται στον κατάλογο των συστατικών τους στην συσκευασία.»
Επιπλέον, σαν να μην ήταν αρκετό τόσο κρυμμένο -κυριολεκτικά!- πλαστικό μέσα σε προϊόντα καθημερινής χρήσης, οι γυναίκες είναι εκτεθειμένες και λόγω των mainstream προϊόντων υγιεινής και περιόδου.
Τα ταμπόν περιέχουν έως και 6% πλαστικό και τα μαξιλαράκια μπορούν να είναι έως και 90% πλαστικά. Στη Γαλλία, μια γυναίκα χρησιμοποιεί κατά μέσο όρο για την περίοδο της εμμήνου ρύσεως από 12.000 έως 15.000 μονάδες από αυτά τα προϊόντα γυναικείας υγιεινής κατά τη διάρκεια της ζωής της. Υπολογίζεται, με βάση μια μελέτη του 2022, ότι κατά μέσο όρο απελευθερώνονται 9,4 δισεκατομμύρια νανοπλαστικές ίνες από ταμπόν ή κατά μέσο όρο 86 τρισεκατομμύρια ίνες κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Πώς είναι δυνατόν αυτά τα προϊόντα να περιέχουν ακόμα πλαστικό όταν γνωρίζουμε τις βλαβερές συνέπειες αυτού του υλικού στην υγεία των γυναικών; Για να μην αναφέρουμε ότι οι κοινωνικά μειονεκτούσες γυναίκες είναι επίσης πιο εκτεθειμένες και ευάλωτες σε αυτή την αόρατη πλαστική ρύπανση, επειδή δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλείς εναλλακτικές ή κοινωνικές επιλογές χωρίς πλαστικό, που εξακολουθούν να είναι πολύ ακριβές και σπάνιες στην αγορά.
Και για επιδόρπιο σας άφησα το τελευταίο. Τα ρούχα, εσώρουχα, κολάν, καλσόν που φοράμε και δεν φανταζόμαστε καν την πλαστική ρύπανση που φέρουν στο DNA τους.
Ο πολυεστέρας, το νάιλον και τα ακρυλικά είναι η δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα προϊόντων που παράγονται από ορυκτά καύσιμα. Ως καταναλώτριες, μπορούμε να επιλέξουμε να μην αγοράζουμε συνθετικά υλικά, ήδη για την υγεία μας, αλλά και για να βοηθήσουμε στη μείωση της ρύπανσης από πλαστικό. Γνωρίζουμε πλέον ότι όταν πλένονται τα ρούχα, τα συνθετικά υλικά απελευθερώνουν μικροσωματίδια ή νανοσωματίδια που στη συνέχεια ανιχνεύονται στους ωκεανούς. Αυτό όμως συμβαίνει και κατά τη χρήση ενός ενδύματος ή ενός αξεσουάρ. Η άμεση απελευθέρωση μικροϊνών από τα ρούχα στον αέρα λόγω της φθοράς είναι του ίδιου μεγέθους με τις εκλύσεις στο νερό.
Χωρίς πανικό, με ενημερωμένες επιλογές, ίσως μπορέσουμε να ζήσουμε σε έναν λιγότερο μολυσμένο πλανήτη από μικροπλαστικά και να βελτιώσουμε την υγεία μας -αν όχι να την διασφαλίσουμε εξ ολοκλήρου, πράγμα αδύνατον.
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
