Αυτό το κείμενο ήρθε στο facebook μας από αθλήτρια που ζήτησε να παραμείνει ανώνυμη. Την ευχαριστούμε πολύ που αποφάσισε να μοιραστεί την εμπειρία της μαζί μας.
Χθες, κατά τη διάρκεια του οικογενειακού δείπνου, η συζήτηση έφτασε στην καταγγελία βιασμού της Σοφίας Μπεκατώρου. Με μεγάλη μου έκπληξη άκουσα τους συνδαιτυμόνες μου να κατηγορούν την ολυμπιονίκη χρησιμοποιώντας επιχειρήματα όπως “τώρα το θυμήθηκε;” “Όταν πήρε το μετάλλιο στους Ολυμπιακούς που είχε όλη την δύναμη γιατί δεν το κατήγγειλε;”, “Τώρα που είναι στην αφάνεια και δεν έχει δουλειά το θυμήθηκε;”, “Αυτή γιατί πήγε στο δωμάτιο του;”
Έχοντας βιώσει παρόμοιο συμβάν (ευτυχώς όχι μέχρι το στάδιο του βιασμού), το οποίο όμως απέκρυψα από την οικογένειά μου (όπως αναφέρει ότι έπραξε και η κα Μπεκατώρου), συνειδητοποίησα το πόσο εύκολο μπορεί να είναι για κάποιον που έχει μεγαλώσει στην ελληνική, συντηρητική κοινωνία και δεν έχει (ή έστω που νομίζει ότι δεν έχει) συμβεί στον κύκλο του κάτι τέτοιο να κατηγορήσει το θύμα και πόσο δύσκολο είναι να καταλάβει την ψυχολογία του. Έτσι, αποφάσισα να γράψω αυτό το κείμενο για να εξηγήσω πώς κάποια που έχει υποστεί σεξουαλική παρενόχληση μπορεί να αποφασίσει να σιγήσει για χρόνια, χρησιμοποιώντας τη δική μου περίπτωση.
Μερικά χρόνια πριν ο οργανισμός που υπαγόμουν στις ΗΠΑ με έστειλε για ένα project σε αραβική χώρα, όπου θα εργαζόμουν για ένα διεθνές κέντρο. Εκεί υψηλόβαθμο στέλεχος από άλλο τμήμα με το οποίο είχα μιλήσει αρκετές φορές, με προσέγγισε προτείνοντάς μου την επόμενη μέρα μετά τη δουλειά να πάω στο γραφείο του για να συζητήσουμε εκτενέστερα ένα θέμα που με ενδιέφερε επαγγελματικά. Τελικά είχε τελείως διαφορετικές διαθέσεις και θεματολογία συζήτησης.
Συγκεκριμένα, με αφορμή το άγχος για τη δουλειά και με την ιδιότητα του ψυχολόγου ξεκίνησε μια μεγάλη και “ακαδημαϊκή” συζήτηση όπου μου εξηγούσε το πώς επιδρούν και παράγονται τα αμινοξέα στον οργανισμό, συνέχισε πασπαλίζοντας τη θεωρία του με χημικές και βιολογικές ορολογίες και κατέληξε στο ότι κλειδί για το άγχος είναι ο οργασμός και ειδικά αυτός που προέρχεται από την αυτοϊκανοποίηση. Με βάση αυτό μου έκανε ερωτήσεις σχετικά με τη σεξουαλική μου ζωή και προτιμήσεις, τις οποίες απέφυγα σε μεγάλο ποσοστό με “δεν ξέρω/δεν θυμάμαι”.
Όταν κατάλαβε ότι δεν ήμουν διατεθειμένη να συμμετάσχω στη συζήτηση, αλλά παρόλα αυτά, λόγω της θέσης του, του χώρου και του γεγονότος ότι δεν ήθελα να φανώ υπερευαίσθητη ή αγενής δεν σηκώθηκα να φύγω, γύρισε τη συζήτηση στην αυτοϊκανοποίηση. Αφού μου έδωσε επιτακτικές λεπτομερέστατες οδηγίες αυτοϊκανοποίησης για το ίδιο βράδυ, με οδήγησε στην έξοδο του γραφείου του ακουμπώντας με στα οπίσθια. Βγαίνοντας από το γραφείο του μου πήρε χρόνο να συνειδητοποιήσω τι ακριβώς συνέβη και πότε η συζήτηση ξέφυγε, αφού η μετάβαση της από το άγχος της δουλειάς στις σεξουαλικές μου προτιμήσεις ήταν πολύ ομαλή και έγινε με πολύ επιδέξιο τρόπο.
Την επόμενη μέρα είδα στο διπλανό γραφείο μια συμπαθέστατη, νεαρή, σχετικά αφελή (από τις συζητήσεις μας) συνάδελφο από αραβική χώρα να εργάζεται φορώντας τη μαντίλα της. Τότε σκέφτηκα “αν δεν το κάνω εγώ, τότε ποιός θα το κάνει; Η κοπέλα με τη μαντίλα που μου μιλάει και τρέμει;”. Πήγα στη μάνατζερ μου, κατήγγειλα το περιστατικό και κίνησα όλες τις διαδικασίες, τόσο εντός του κέντρου, όσο και με τον οργανισμό στις ΗΠΑ*. Με εξαίρεση αυτές τις ενδοεταιρικές καταγγελίες, δεν προχώρησα περαιτέρω, είτε δημοσιοποιώντας το γεγονός, είτε νομικά για τους εξής λόγους:
1) Πόνος: Είναι επώδυνο να το διηγείσαι, να το συζητάς και να το αναλύεις, όσος καιρός
και εάν έχει περάσει
2) Προκατάληψη: Πάντα θα υπάρξουν ερωτήσεις που θα σε κάνουν να νιώθεις ότι εσύ
έφταιγες για αυτό, είτε υπονοώντας ότι εσύ το προκάλεσες, είτε ότι δεν προστάτευσες
αρκετά τον εαυτό σου. Και όσο και εάν είναι ξεκάθαρο ότι αυτό δεν ισχύει αναλύοντας
την εκάστοτε περίπτωση, η κοινωνία έχει εμφυσήσει την ενοχή στις γυναίκες σε τέτοιες
περιπτώσεις, κάνοντάς μας να αισθανόμαστε υπαίτιες, ακόμη και όταν αυτό δεν ισχύει…
3) Ατελεσφορία: Παρά το ότι ο θύτης ομολόγησε την πράξη και ο οργανισμος στις ΗΠΑ είχε εξαιρετικά αυστηρό code of conduct (στα χαρτιά τουλάχιστον), μετά από 5 μήνες που κυνήγησα την υπόθεση, δεν πήρα ούτε μία συγγνώμη… Η τελική ετυμηγορία που έλαβα ήταν “Arab politics…” . Το μόνο που κατάφερα ήταν να αλλάξει θέση ο θύτης, να χάσω πάρα πολλές ώρες προσπαθώντας να υπάρξει κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα που να αποτρέψει τον θύτη από το να το ξανά κάνει, να χαλάσω τη σχέση μου με άτομα στον οργανισμό που άνηκα και να βρεθώ στην πολύ δύσκολη θέση να μιλάω για τη σεξουαλική μου ζωή και προτιμήσεις σε επιτροπές που αποτελούνταν από στελέχη,
κυρίως άντρες άνω των 60 χρόνων.
4) Ρετσινιά: Το να μιλήσω ανοιχτά σε όλους σχετικά με το περιστατικό, πιθανώς θα οδηγούσε σε παραφιλολογία και κουτσομπολιό. Δεν ήμουν και δεν είμαι διατεθειμένη να δώσω το όνομα μου βορά για κοινωνικό σχολιασμό σε μια κοινωνία που έχει γαλουχηθεί να κατηγορεί το θύμα σε αυτές τις περιπτώσεις, αλλά ούτε θέλω να βρεθώ να δέχομαι επιτηδευμένα βλέμματα και δηλώσεις συμπόνιας και λύπης…
5) Αγάπη: Ωστόσο, ο κυριότερος λόγος που δεν προέβει σε δημοσιοποίηση του γεγονότος
στη δική μου περίπτωση ήταν ότι δεν ήθελα να στεναχωρήσω τους δικούς μου ανθρώπους. Αν μάθαιναν το περιστατικό και ό,τι ακολούθησε θα τους γέμιζα αρνητικά συναισθήματα, χωρίς ωστόσο να μπορούν να βοηθήσουν κάπου. Για αυτό αποφάσισα να μην δημοσιοποιήσω το γεγονός στις ΗΠΑ, να μην κινηθώ νομικά, να γράψω αυτό το άρθρο ανώνυμα και να μην μιλήσω όσο κατά τη διάρκεια του δείπνου οι δικοί μου άνθρωποι κατηγορούσαν την ολυμπιονίκη για αναζήτηση δημοσιότητας…
Εγώ δεν μίλησα παρότι η δική μου περίπτωση ήταν πολύ πιο εύκολη από της Σοφίας: ήμουν λίγο μεγαλύτερη σε ηλικία, ο θύτης παραδέχτηκε την πράξη του*, είχα έναν οργανισμό να με στηρίζει (τουλάχιστον θεωρητικά), η καταγγελία δεν έθετε σε κίνδυνο την καριέρα και τη ζωή μου, ζούσα τέλη της δεκαετίας του 2010 στις ΗΠΑ, όχι τέλη του 20ου αιώνα στην Ελλάδα… Ακόμη και έτσι όμως, οι παραπάνω 5 λόγοι με έκαναν να μη μιλήσω ποτέ δημόσια για αυτό και να μην κινηθώ νομικά. Ίσως να μιλήσω λεπτομερώς κάποια στιγμή στο μέλλον, όταν εγώ θα μπορώ να το διαχειριστώ καλύτερα και ίσως η κοινωνία να μπορεί να το δεχτεί περισσότερο.
Μπορεί αυτό να σκεφτόταν και η Σοφία….
Πράγματι, για κάποιον που δεν έχει στον κύκλο του παρόμοιο περιστατικό είναι δύσκολο να καταλάβει το τι κάνει ένα θύμα να μη μιλήσει και γιατί μπορεί να το κάνει μετά από 10, 22, 30 χρόνια ή και ποτέ…
Για την ώρα πάντως, κάπως έτσι και εγώ το “ξεχνάω” και ελπίζω να το “θυμηθώ” έστω και μετά από 22 χρόνια…
*Υπάρχει σχετική ηλεκτρονική αλληλογραφία
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
Είναι τραγικό , είναι απάνθρωπο, που δεν κάθονται καν να ακούσουν σχετικά με την ψυχολογία του θύματος. Άσε το πρόβλημα με την “απλή σεξουαλική παρενόχληση”. Οι περισσότεροι θα πουν “σιγά μωρέ τι σου έκανε ο άνθρωπος’ ή πολύ μυγιάγγιχτη είσαι, που συνοδεύεται και από το τιμωρητικό έτσι πως πας δεν θα βρεις κανέναν. Πως να εξηγήσεις ότι τα επίμονα βλέμματα , οι ερωτήσεις σεξουαλικού περιεχομένου, το άγγιγμα που δεν γουστάρεις ούτε στον ώμο ούτε στη μέση ούτε πουθενά, τα στριμώγματα , συνιστούν προσβολή της γενετήσιας ελευθερίας; Όταν έχουμε μάθει οι ίδιες οι γυναίκες να κάνουμε τα στραβά μάτια σε τέτοιες… Διαβάστε περισσότερα »
Αχ ακουω και το άλλο σημερα όλη μέρα και δαιμονίζομαι: “εβαλε την καριερα της πανω απο την ψυχική της υγεια και την δικαιοσύνη”. Δηλαδή πέρα από τη βια που υπεστη μια γυναίκα πρέπει ταυτόχρονα να θυσιασει την επαγγελματική της εξέλιξη, να υποστεί κακόβουλα σχόλια, ατελειωτο victim blaming και όλα αυτα για μια αβεβαιη ποινή στον θύτη. Δεν αντέχω- ξερναω! Αν πήρε τόσα χρόνια στην Μπεκατώρου που ειναι καταξιωμένη και ευηπόληπτη και είχε αυτην την αντιμετώπιση απο μεγάλη μερίδα του πληθυσμου, μπορούμε να φανταστούμε τι αντιμετωπιση θα είχε μια γυναίκα της διπλανης πόρτας η μια άλλη που δεν τικάρει τα κουτάκια… Διαβάστε περισσότερα »
Άσε είναι τρέλα. Τι θα κάνουμε; Ώρες ώρες απελπίζομαι
Απλα απαραδεκτοι και δεν καταλαβαινουν πως λειτουργει (δυστυχως) ο κοσμος.
Ο φόβος της απόρριψης έχει τρομερά βαθιές ρίζες μέσα μας. Κάποτε στο αεροδρόμιο ένας μου πιασε κουβέντα περί μουσικής. Μια χαρά συζήτηση αρχικά. Κάποια στιγμή άρχισα να βαριέμαι/ενοχλούμαι και η διαφοροποίηση στη στάση μου μάλλον του έγινε αντιληπτή. Αντί να φύγω έμεινα από ευγένεια. Σημειώνω ότι μου είχε συστηθεί ως γιατρός. Εκεί αυτός άρχισε να μπαίνει σε πιο επιθετικά θέματα συζήτησης. Αφού έκανε ένα πέρασμα από τις σχέσεις άρχισε να μου λέει για την ανατομία του κόλπου και τη σημασία της σωστής λίπανσης πριν την επαφή. Όσο πήγαινε διάνθιζε την αφήγηση με πιο γλαφυρή ορολογία και περιγραφές για σωματικά υγρά… Διαβάστε περισσότερα »
Συμφωνώ με ολα. Ακομη κι αν δεν πρόκειται για επαγγελματικο αλλα φιλικο περιβαλλον παλι δυσκολο ειναι. Στη δικη μου περιπτωση στα 15-16 ειχε προσφερθει να με γυρισει σπιτι μου διαζευγμενος πατερας φιλης μου στις 12 το βραδυ και αφησε τη φιλη μου να επιστρέψει μονη της στο σπιτι που εμενε με τη μητερα της. Ποιος πατερας το κανει αυτο? Ακολουθησε χουφτωμα και ευτυχως οχι κατι χειροτερο αλλα ειχα το θαρρος να το πω στον πατερα μου οταν εφτασα σπιτι και το θεμα…τακτοποιηθηκε. Δεν ειπα τπτ σε εκεινη την παρεα ουτε και σε κανενα αλλο αλλα απομακρυνθηκα απο την κοπέλα. Το… Διαβάστε περισσότερα »
Αναρωτιεμαι ποιο ειναι το προφιλ των γυναικων που κατηγορουν με τα ιδια επιχειρηματα την Μπεκατωρου.
Δεδομενου πως λεμε συχνα πως σχεδον καθε γυναικα εχει βιωσει καποιου ειδους παρενοχληση.
Ακριβώς Φωτεινή. Η απόρριψη, η επίκριση, η μετάθεση της ευθύνης στο θύμα καραδοκούν και κάνουν την απόφαση για δημοσιοποίηση ακόμα πιο δύσκολη από ότι είναι. Και ισχύει απόλυτα αυτό που περιγράφει η γυναίκα που μοιράστηκε την ιστορία της. Αν δεν συμβεί στους ίδιους ή σε πρόσωπα που αγαπάνε, οι περισσότεροι έτσι αντιδρούν. Βλέπεις γονείς, θείους κι αδέρφια εκεί που σχολιάζουν την επικαιρότητα ρεμβάζοντας στο οικογενειακό τραπέζι να μειώνουν με σοκαριστική φυσικότητα αυτά τα περιστατικά. Γιατί αυτό είναι πιο εύκολο. Το “τώρα της ήρθε;” δεν κοστίζει τίποτα. Δύσκολα έρχεται κάποιος στη θέση του άλλου αν δεν έχει λόγο. (Το να συμβεί… Διαβάστε περισσότερα »