Όταν πήγαινα σχολείο δεν τολμούσα καν να το ξεστομίσω. Οι Θρακιώτες στην Αθήνα δεν είναι πολλοί, σπάνια θα βρεις κάποιον με καταγωγή πάνω από τη Θεσσαλονίκη, μετά πήγαμε και στη Γερμανία, άστα να πάνε. Στην ερώτηση «τι τρώτε τα Χριστούγεννα» με έπιανε τρομερή αμηχανία, πώς να πεις τη λέξη, και πώς να εξηγήσεις και τι είναι, το σύνολο δεν είναι καθόλου σικ.
Τώρα, ίσως είναι που μεγάλωσα, παραλίγο γέρασα, ίσως είναι που οι Έλληνες ξεπέρασαν το αμόκ της κρέμας γάλακτος και εκτιμούν και πάλι τα παραδοσιακά φαγητά, όταν με ρωτάνε τι τρώμε τα Χριστούγεννα, ξεκινάω μακροσκελή ανάλυση. Τρώμε Μπάμπω. Και το γράφω με κεφαλαία, γιατί είναι σπουδαίο φαγητό. Η Μπάμπω είναι Χριστούγεννα, και μόνο οι γονείς μου ξέρουν να το φτιάχνουν.
«Μπάμπω» είναι η γιαγιά ή η μαμή, πρόσωπο με μεγάλο κύρος. Στις 8 Ιανουαρίου οι γυναίκες τιμούσαν τη μαμή του χωριού σε μία γιορτή που έχει αρχαίες ρίζες, από τότε που οι άνθρωποι γιόρταζαν τις γονιμοποιές δυνάμεις της φύσης. Εκείνη την ημέρα οι γυναίκες που είχαν αποκτήσει παιδιά πήγαιναν δώρο στη μαμή κάτι που ήταν χρήσιμο στη δουλειά της, όπως παπούτσια, για να πηγαίνει γρήγορα, ή πετσέτες ή σαπούνι, μαζί με μεζέδες κι ένα δώρο για την ίδια. Το γλέντι συνεχιζόταν στο καφενείο, αλλά χωρίς τους άντρες, με τη μπάμπω να σέρνει το χορό.
Το πώς συνδέεται αυτή η λέξη με αυτό χριστουγεννιάτικο φαγητό δεν έχω καταλάβει ακόμα, όσο κι αν έχω ρωτήσει, και αν υπάρχει αναγνώστης από τη Θράκη τον παρακαλώ να μας διαφωτίσει. Γεγονός είναι ότι ετοιμάζεται από την προηγούμενη ημέρα γιατί είναι μπελαλίδικο και θέλει μεγάλη τέχνη. Κάθε χρόνο πριν τα Χριστούγεννα οι οικογένειες έσφαζαν το γουρούνι τους, το οποίο το έτρωγαν με διάφορους τρόπους, αλλά τα εντόσθια γινόταν Μπάμπω.
Η Μπάμπω είναι ένα λουκάνικο που φτιάχνεται από το έντερο και γεμίζεται παραδοσιακά με τα εντόσθια μαζί με μπαχαρικά και πλιγούρι. Εμείς πλέον στο σπίτι μας τρώμε μια πιο εξευγενισμένη υποθέτω εκδοχή, με συκώτι αλλά και κρέας χοιρινό και μοσχαρίσιο, με ρύζι και πράσα. Τα μπαχαρικά είναι πολύ σημαντικά, αλλιώς δεν είναι Μπάμπω, αλλά πρόκειται για μυστικό που κατέχει αποκλειστικά ο πατέρας μου. Δεν πρόκειται να σας αποκαλύψω τη συνταγή εδώ, γιατί απευθύνεται μόνο σε μάγειρες με σοβαρό σκοπό: αν σας ενδιαφέρει, στείλτε μου mail. Θα σας δώσω όμως τη συνταγή της Στέλλας Σπανού, για να πάρετε μια ιδέα:
Υλικά για 4 άτομα:
½ κιλό έντερο χοιρινό,
300 γραμμάρια χοιρινό συκώτι,
1 μέτριο κρεμμύδι,
αλατοπίπερο,
κόκκινο πιπέρι,
1 πράσο,
1 φλιτζανάκι ξύδι,
χυμός ενός λεμονιού,
ελαιόλαδο
ρίγανη,
σάλτσα ντομάτας,
χοντρό αλάτι
• Πλένετε πολύ καλά με κρύο νερό το έντερο πρώτα από έξω και εν συνεχεία με ένα ξυλάκι το γυρνάτε και το πλένετε και από μέσα, το τρίβετε με το χοντρό αλάτι.
• Ξεπλένετε και το τοποθετείτε για μερικές ώρες μέσα σε νερό χυμό του λεμονιού, το ξεπλένετε ξανά πολύ καλά και το βάζετε σε ένα τρυπητήρι για να στραγγίσει και το περιχύνετε με λίγο ξύδι
• Ζεματάτε το συκώτι και το κόβετε σε μικρά κυβάκια.
• Σοτάρετε το ψιλοκομμένο κρεμμύδια και πράσο , προσθέτετε τα μπαχαρικά και στη συνέχεια το συκώτι και κατόπιν το πλιγούρι με λίγο νερό.
• Αφού έχουμε σοτάρει όλα σας τα υλικά δένετε το έντερο από την μία του άκρη με κλωστή και από την άλλη τοποθετείτε ένα χωνί και με την βοήθεια ενός κουταλιού γεμίζετε το εντεράκι σας
• Προσέξετε να μην γεμίσετε πολύ το έντερο γιατί μπορεί να σπάσει όταν το πλιγούρι στο ψήσιμο θα απορροφήσει νερό
• Το τοποθετείτε σε ένα ταψί, η σε κατσαρόλα , το τρυπάτε με μια οδοντογλυφίδα και ρίχνετε μέχρι την μέση περίπου με νερό, προσθέτετε την σάλτσα ντομάτας, τη ρίγανη, αλατοπίπερο και το ψήνετε στους 180C για δύο ώρες περίπου
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
Κόρη Κορνοφωλιώτη εδώ! Χριστούγεννα χωρίς μπάμπου (έστω κ στην Αθήνα) δεν ήταν Χριστούγεννα! Προχθές ανέβασε ο πατέρας μου μια φωτογραφία στα social που γεμίζαμε την Μπάμπου με το χνούδ(ι) – για τους μη μυημένους το χωνούδι, δηλαδή το χωνί (ειδικά κατασκευασμένο γι αυτή τη δουλειά) και συγκινήθηκα… Εγώ δημοτικό, εκείνος άγριο νιάτο και η μαμά μου κούκλα κι ακμαία (σήμερα πολύ άρρωστη). Και θυμάμαι κάθε φορά (λίγες φορές ευτυχώς) που έσπαγε το έντερο από το χνουδ “άγια γαμωσταυρίδια” να πέφτουν βροχή.. Λοιπόν η εκδοχή που ξέρω εγώ είναι ότι μετά από 40 μέρες νηστεία για τα Χριστούγεννα το πρωί της… Διαβάστε περισσότερα »
Έχουμε και εμείς στην Ήπειρο, τα μπομπαρια !
Αχ, πατριωτακι! Χωρίς μπάμπω, δεν είναι Χριστούγεννα.. κι ας έχω να τη φάω από το δημοτικό. Η γεύση της είναι ακόμη στο στόμα μου..
Αιτωλοακαρνανία το λέμε “ματιά” ή “οματιά”. Δεν παίζεται!
Πολύ παρόμοια συνταγή υπάρχει και στη Φθιώτιδα και λέγεται μπομπάρι.
Καλή χρονιά!
Ειναι αυτο που λεμε εμεις στον Βολο “μπουμπαρι” “μπομπαρι”??
Στην κεντρική Ελλάδα λέγεται μπομπάρι 🙂 αγαπημένο!
Μου θυμίζει το λουκανικο που εχουμε στην Κρητη! Ειναι εντερο χοιρινο γεμιστο με κομματακια χοιρινο κρεας με πολλα μπαχαρικα και ξυδι (ειναι εντονη η γευση του ξιδιου για την ακριβεια), το οποίο το καπνιζουν και όταν θελεις να το φας απλως το ζεσταινεις σ ενα τηγανακι. Ειναι κλασσικος και αγαπημενος χειμερινός μεζες των Κρητικων! Οταν παιρνω δεμα εδω στο μυστηριωδη ελληνικό Βορρά σίγουρα εχει μεσα και λουκανικο! 😀 Λένα καταλαβαινω απολυτα το συναισθημα τρυφεροτητας και υπερηφανιας που βγαινει απο το κειμενο σου!!
Καλη χρονια σε ολους τους συντελεστες, σχολιαστες και απλους αναγνωστες της στηλης με υγεια!! 😀
Τι ωραία πληροφορία, καλή χρονιά και σε σένα!
Χρόνια πολλά κι από εμένα! Η γιαγιά μου (θρακιώτισσα στην καταγωγή – Ανατολική Ρωμυλία) τη λέει “καρβαβίτσα” .
Καρβαβίτσα λοιπόν! Καλή χρονιά!