Δεν μοιάζουν στ’ αλήθεια με ανθρώπους. Στην τελειοποίηση της ανθρωπινότητας τους χτυπάει το εξελικτικά θαμμένο ένστικτο του uncanny valley και καταλαβαίνουμε ότι ναι, δεν είναι ανθρώπινοι.
Είναι λίγα χρόνια που μη ανθρώπινοι χαρακτήρες με ρόλο influencers στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης άρχισαν να κατακτούν εμπορικό και διαφημιστικό χώρο. Εικονικοί influencers, ρομπότ, μποτς, φωνές χωρίς υπόστασή ή στην καλύτερη ανθρωπόμορφα ανδροειδή κάνουν την ίδια δουλειά με τους ανθρώπους.
View this post on Instagram
Αρκεί να ξέρεις λίγο από αλγοριθμική μαγεία και πολύ από προγραμματισμό, να αγοράσεις ένα καλούπι εικονικού χαρακτήρα από ένα marketplace και να αφιερωθείς στα γραφιστικά χαρακτηριστικά του και στο ψηφιακό μάρκετινγκ, κυριολεκτικά, όλης του της ύπαρξης.
Το πιο δημοφιλές παράδειγμα virtual influencer πρέπει να είναι η Lil Miquela. Είναι μια εικονική influencer που φτιάχνει μουσική, συνεργάζεται διαφημιστικά με εταιρείες όπως η Samsung και η Calvin Klein και έχει εκατομμύρια followers. Ο Laserbolt είναι ανδορειδές youtuber με καριέρα στο gaming. H Imma προτιμάει να την αποκαλούμε “εικονικό άνθρωπο” και διαφημίζει τη μόδα που η ίδια σχεδιάζει.
View this post on Instagram
H Rae από την Σιγκαπούρη ασχολείται με τέχνη και σκέιτ μπόρντ και εμφανίστηκε τον Ιανουάριο σε εξώφυλλο περιοδικού με την κινέζα ράπερ VaVa, που είναι πραγματική. Τι κοινό έχουν όλοι οι influencers πέραν του ότι δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα; Είναι πάνω-κάτω γύρω στα 25.
View this post on Instagram
Ιnfluencers ανθρώπινοι, πολλώ δε μάλλον εικονικοί, άνω των 50, άνω των 60 και άνω των 70 υπάρχουν και είναι μάλιστα ορατοί, με πολλά άρθρα να αφιερώνουν διαδικτυακό χώρο στην ανάδειξη περισσότερο του θράσους έκθεσης που συνοδεύει την ηλικία εκείνη παρά στην αυθεντική εξοικείωση με το μέλλον, αλλά η αλήθεια είναι ότι μόνο το 1% των influencers έχει φτάσει τα 50 και μόνο το 12% είναι άνω των 35. Το γήρας είναι κάτι που έχουμε την δυνατότητα να εξορίσουμε από τους εικονικούς κόσμους εκείνους επί τους οποίους ασκούμε πλήρη έλεγχο.
Μέχρι που, το καλοκαίρι του 2020, γεννιέται η Sylvia, διανοητικό παιδί του χρόνου, της σκέψης και της εικονικής πραγματικότητας με την οποία μας εξοικείωσε η πανδημία. Η εικονική αυτή influencer, το όνομα της οποίας προέρχεται από το “silver virtual influencer”, μπαίνει στο Instagram ως τριαντάχρονη γραφίστρια και αρχικά φαίνεται να μη διαφοροποιείται σε τίποτα από τα αιωνίως νέα εικονικά της αδέλφια.
View this post on Instagram
Μόνο που η Sylvia είναι προγραμματισμένη να γεράσει, και μάλιστα πολύ γρήγορα. Διανύοντας εικονικά 10 χρόνια ανά μήνα, η Sylvia έχει αυτοματοποιηθεί για να αφήσει την τελευταία της τεχνόπλαστη πνοή στα 80, μετά από 5 δεκαετίες, δηλαδή σε πραγματικό χρόνο 5 μηνών. Kαι εμείς γινόμαστε μάρτυρες κάθε ρυτίδας, κάθε αλλαγής νοοτροπίας και κάθε σωματικής ραθυμίας που συνοδεύει την ηλικία.
View this post on Instagram
H Ziv Schneider, καλλιτέχνης και γραφίστρια που εργάζεται με αναδυόμενες τεχνολογίες για την ανάδειξη αφηγηματικών ιστοριών, διερεύνησε μέσα από τη Sylvia τη διασταύρωση μεταξύ influencer και γήρατος. Η Schneider σκέφτηκε ότι η απεικονιστική εξορία του γήρατος από τις οθόνες μας είναι άδικη. Με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τη διαφήμιση και το σύνολο της κουλτούρας μας να δοξάζει έτσι κι αλλιώς την νεότητα, γιατί δημιουργούμε και εικονικούς χαρακτήρες που είναι, όχι μόνο νέοι, αλλά παγωμένοι στην χρονική καμπή της αθάνατης τελειότητας;
View this post on Instagram
Το έργο της δεν ήταν καθόλου εύκολο. Εκτός από συνεχή συνεργασία με μια σχεδιάστρια χαρακτήρων που έπρεπε να σχεδιάσει το γήρας στο πρόσωπο και στο σώμα της Sylvia ψηφιακά με χωροχρονικά δεδομένα υπερανθρώπινων ταχυτήτων, η Schneider έπρεπε να προγραμματίσει μοντέλα μηχανικής εκμάθησης για να αυτοματοποιήσει τη Sylvia γλωσσικά. Τα ποστ της, ο τρόπος ομιλίας της, οι γλωσσικοί κώδικες και η ελαστικότητα χρήσης τους αλλάζουν με την ηλικία, κι έτσι η Sylvia έπρεπε να περάσει ομαλά από την πετυχημένη 40αρα στην μεστή 70αρα που αρχίζει να βγάζει συμπεράσματα για το πώς λειτουργεί ο κόσμος μέσα σε 4 μήνες.
View this post on Instagram
Μέσα από τα ποστ της θα έπρεπε να απεικονίζεται εμφανώς το πώς αντιμετωπίζει ζητήματα προκατάληψης λόγω ηλικίας, πώς αντιμετωπίζει την περίπτωση της ανεργίας λόγω ηλικίας, πώς φτιάχνει έναν δικό της τρόπο ζωής και πώς μιλάει σε γυναίκες που διανύουν και οι ίδιες διαφορετικές δεκαετίες της ζωής τους.
Ακόμα και τα προϊόντα που διαφημίζει μέσα από τη σελίδα της αρχίζουν και αλλάζουν, ευθυγραμμισμένα εμπορικά με τις επιταχυμένες επιλογές της εικονικής επικαιροποίησης του χαρακτήρας της. Συνεργάζεται για διαφήμιση στα φαινομενικά της 70 με την CIRKEL, μια online πλατφόρμα διαγενεακής επαφής με σκοπό να ενώσει ενδιαφέροντες ανθρώπους κάθε ηλικίας για την προσωπική και επαγγελματική τους ανάπτυξη.
View this post on Instagram
Στον εικονικό κόσμο της παρατεταμένης παροντικότητας, η Sylvia γερνάει και, πράγματι, μοιάζει με οπτική παραφωνία ανάμεσα στην ινσταγκραμική θάλασσα της αιώνιας νεότητας. Για τους followers που παρακολουθούσαν τα πόστ της αυτό το 5μηνο, η απώλεια πρέπει να ήταν κάπως πιο αισθητή.
Αφήνει τον εικονικό της κόσμο, τα διακριτικά ζωγραφισμένα στοιχεία του χαρακτήρα της, ακριβώς μετά από 5 μήνες, τον Νοέμβριο του 2020. Η δημιουργός της έχει δηλώσει ότι είχε σκοπό να εστιάσει την προσοχή μας στο θάνατό της. Όχι επειδή δεν τον έχουμε συνηθίσει, αλλά επειδή έχουμε συνηθίσει πλήρως την απουσία του από την κυρίαρχη οπτικολάγνα κουλτούρα.
View this post on Instagram
Η Sylvia γερνάει και επιστρέφει ταπεινά στη σωματική εξάρτηση. Δεν το βλέπουμε ξεκάθαρα γιατί ο κόσμος της συνεχίζει να ανήκει στον ωραιοποιητικό υπερκοσμο των social media, αλλά τη φανταζόμαστε να χρειάζεται βοήθεια στα καθημερινά. Η Sylvia πεθαίνει και αυτή η συμπυκωμένη ζωή σε 10 ινσταγκραμικές αράδες μάς μαθαίνει τι σημαίνει αξιακή συνέχεια με ένα σκρολ.
Στο δώρο της σχετικότητας αυτού του αυτοματοποιημένου χρόνου, η ζωή της δεν έχει προλάβει να θαφτεί στα σημεία εκείνα της μνήμης μας που θα μας κάνανε να ξεχάσουμε την αρχή της. Η αρχή είναι εκεί, στην κάτω γραμμή.
Ο εγκέφαλός μας δεν είναι εκπαιδευμένος να διαχειρίζεται ζωογονικές αλλαγές σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα και έτσι δεν προλαβαίνουμε να κάνουμε αυτό που κάνουμε συνήθως όταν οι άνθρωποι γερνάνε: δεν προλαβαίνουμε να την αγιοποιήσουμε, να τη λυπηθούμε ή να την ξεγράψουμε. Η τεχνολογία νικά περήφανη τα πολιτισμικά αντανακλαστικά μας και μαζί και τον πανδαμάτορα. Την παρακολουθούμε με μια κατανοητική ενατένιση. Πίσω μας τα 40, μεθαύριο τα 50. Ένα αναπάντεχο μάθημα σεβασμού κάθε ηλικίας, μια άσκηση οπτικής ,κυριολεκτικά, πιο ανθρώπινη και από ανθρώπινη.
View this post on Instagram
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
Πολύ ωραίο αυτό το project. Μόνο το σώμα της δεν πέτυχαν. Μια 70αρα δεν έχει το σώμα μιας 20αρας απλά με ρυτιδιασμένο δέρμα.
Για μένα που είμαι δεινόσαυρος, αυτα τα άρθρα είναι απολαυστικά. Σε ευχαριστούμε Μιρέλα που μεγαλώνεις το οπτικό μας κάδρο.
Δεν γνώριζα καν οτι υπάρχουν virtual influencers, πόσο μάλλον ότι γερνούν και ψηφιακά. Σε κάθε περίπτωση, καλή είναι και η εκπροσώπηση του γήρατος στον ψηφιακό κόσμο.