“Le donne son venute in eccellenza di ciascun’arte ove hanno posto cura”, δηλαδή «oι γυναίκες έχουν επιτύχει αριστεία σε κάθε τέχνη με την οποία καταπιάστηκαν». Αυτό κατά τον ποιητή Λουντοβίκο Αριόστο του 16ου αιώνα.
Αυτό το απόφθεγμα χρησιμοποίησε και ο Τζόρτζιο Βαζάρι για να αναφερθεί στη ζωή και το έργο της γλύπτριας και ζωγράφου Properzia de’ Rossi από τη Μπολόνια, το όνομά της οποίας εντοπίζεται στο χειρόγραφο έργο του “Οι Μυθιστορηματικές ζωές των Σπουδαιότερων ζωγράφων, γλυπτών και αρχιτεκτόνων” (1568). Κατά τον Βαζάρι, η περίπτωσή της είναι ίσως η μοναδική της εποχής που θα μπορούσε να σταθεί ανάμεσα σε εκατοντάδες άντρες καλλιτέχνες και πάλι να λάμψει με τη μοναδικότητά της.
Υπάρχουν, φυσικά, ιστορικοί λόγοι για τους οποίους οι γυναίκες υποεκπροσωπούνταν στην τέχνη: αποκλείστηκαν από εργαστήρια και στούντιο ζωγραφικής, ενώ οι συζυγικές και οικογενειακές υποχρεώσεις συχνά τις εμπόδιζαν από το να ακολουθήσουν επαγγελματική σταδιοδρομία.
Και μπορεί όλοι να γνωρίζουν πια για την εξαιρετική περίπτωση της Αρτεμίζια Τζεντιλέσκι, όμως μία νέα δεκαετής έρευνα έρχεται να αποδείξει ότι ανάμεσα στα 1500 – 1800 ίσως υπήρχαν πολλές περισσότερες γυναίκες ζωγράφοι απ’ όσες μέχρι σήμερα γνωρίζουμε.
Μία νέα έκδοση με τίτλο “By Her Hand: Artemisia Gentileschi and Women Artists in Italy, 1500-1800″, με εξαιρετική εικονογράφηση που επιμελήθηκε η Eve Straussman-Pflanzer και ο Oliver Tostmann, συνοδεύει την περιοδεύουσα έκθεση στο Wadsworth Atheneum, το Hartford και το Detroit Institute of Arts, υποστηρίζοντας ακριβώς αυτόν τον ισχυρισμό. Για πρώτη φορά έρχονται στο φως γυναικεία ονόματα σπουδαίων ζωγράφων – πέρα από τη Sofonisba Anguissola, τη Lavinia Fontana ή τη Giovanna Garzoni, που ίσως γνωρίζουν οι πιο μυημένοι στις Τέχνες.
Για πρώτη φορά από τα βάθη των αιώνων έρχεται στο φως το όνομα της χαράκτη, Isabella Catanea Parasole, της Ναπολιτάνας γλύπτριας κέρινων αγαλμάτων Caterina de Julianis ή της Φλωρεντινής πορτραιτίστα, Anna Bacherini Piattoli.
Ας σημειωθεί ότι κατά καιρούς, πολλά ιστορικά βιβλία έχουν καταπιαστεί με το ζήτημα της γυναικείας Τέχνης και της αποσιώπησης των ονομάτων γυναικών καλλιτεχνών, ωστόσο το συγκεκριμένο παρουσιάζει δοκίμια και καταχωρήσεις καταλόγων από μελετητές που έχουν περάσει μεγάλο μέρος της σταδιοδρομίας τους, αναλύοντας ακριβώς αυτό το ζήτημα της αποσιώπησης.
Η Straussman-Planzer από την πλευρά της, παρέχει μια χρήσιμη ιστοριογραφία της τομής μεταξύ του φεμινισμού και της ιστορίας της τέχνης στις ΗΠΑ, παράλληλα με την ανάλυση της απροσδόκητα σύντομης ιστορίας των εκθέσεων αφιερωμένων σε πρώιμες-μοντέρνες γυναίκες καλλιτέχνες.
Το δοκίμιο του Tostmann, «The Advantages of Painting Small: Italian Women Artists and the Matter of Scale», είναι μια σημαντική εξέταση έργων μικρής κλίμακας γυναικών καλλιτεχνών, που καταρρίπτει τον μύθο της μινιατούρας ως εγγενώς κατώτερης μορφής Τέχνης.
Αντίθετα, αποδεικνύει με ντοκουμέντα το πώς οι γυναίκες χρησιμοποιούσαν τη μικρή κλίμακα για να πειραματιστούν και να καινοτομήσουν, ενώ παράλληλα ακριβώς αυτή η μικρή κλίμακα των έργων τους, τους επέτρεπε να τα κάνουν γνωστά και να τα διακινούν σε ένα ευρύτερο κοινό.
Επίσης, η έκδοση καταπιάνεται με το πώς για τις γυναίκες καλλιτέχνες τα όρια ανάμεσα στον ερασιτεχνισμό και την καριέρα ήταν απολύτως ρευστά, καθώς πολλές από αυτές δεν είχαν τη δυνατότητα να συντηρήσουν ένα εργαστήριο ή ένα στούντιο ζωγραφικής.
Κάποιες, όπως η Αρτεμίζια και η επίσης ζωγράφος Elisabetta Sirani, είχαν μεγάλα εργαστήρια. Άλλες, όπως η Plautilla Nelli και η Orsola Maddalena Caccia, ακολούθησαν μη συμβατικές πορείες καριέρας μέσα από το μοναστήρι ή όπως η Lucrezia Quistelli, ως αριστοκράτισσες που ασχολούνταν ερασιτεχνικά με τη ζωγραφική.
Σε κάθε περίπτωση, αυτή είναι η πιο ολοκληρωμένη έκδοση που αφορά τα ονόματα γυναικών αυτής της περιόδου που δεν κατάφεραν να “χωρέσουν” σε εκτενέστερα -και γεμάτα από ανδρικές υπογραφές- χρονικά Τέχνης.
ΠΗΓΗ: artnewspaper.com
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
