Με αφορμή το Big Brother και όσα διαβάζουμε και παρακολουθούμε αυτές τις μέρες, αποφάσισα να μοιραστώ και εγώ κάποιες σκέψεις αναφορικά με την καλλιέργεια της κουλτούρας του βιασμού και τη στάση μας απέναντι της.
Όταν ήμουν στο Λύκειο, μια φίλη μου βίωσε το εξής περιστατικό, το οποίο ακόμα και σήμερα επανέρχεται σποραδικά σε συζητήσεις μας. Περπατούσε στο δρόμο, όχι βράδυ, (λογικά γυρνούσε σπίτι από το φροντιστήριο) όταν ένα μικρό αγόρι (δεν ήταν πάνω από 12 ετών), πέρασε με το ποδήλατο και τη χούφτωσε. Η φίλη μου άρχισε να φωνάζει και να βρίζει, ενώ το παιδί απομακρύνθηκε γρήγορα με το ποδήλατο. Λίγο πιο πίσω, ήταν ένας συμμαθητής μας, ο οποίος είχε πέσει κάτω από τα γέλια.
Το περιστατικό αυτό μας το διηγήθηκε η φίλη μας την επόμενη μέρα και το έχουμε αναφέρει από τότε πολλές φορές. Από εκείνη την πρώτη φορά που το άκουσα, κάτι μου «κλωτσούσε», κάτι δε μου άρεσε. Καταλάβαινα ότι αυτό το κάτι δεν ήταν η πράξη του παιδιού ούτε το πόσο γελάσαμε όλοι με την αντίδραση της φίλης μας, η οποία είχε τη φήμη της «υστερικής» και γενικότερα των έντονων αντιδράσεων. Ναι, και εγώ γέλασα τότε, παρά την ενόχληση μου. Σταμάτησα να γελάω μετά από χρόνια, όταν κατάλαβα τι ακριβώς σημαίνει σεξουαλική παρενόχληση, όταν τη βίωσα και εγώ και όταν συνειδητοποίησα ότι όλες οι γυναίκες την έχουν βιώσει σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό.
Ωστόσο, μόλις πρόσφατα κατάλαβα τι «κλωτσούσε» μέσα μου τόσα χρόνια. Με αφορμή το περιστατικό στο big brother όπου δύο παίκτες έμειναν αμέτοχοι και σιωπηλοί ακούγοντας το συμπαίκτη τους να μιλάει για βιασμό, και με αφορμή κάποια σχόλια που διάβασα στα social media, επιτέλους κατάλαβα. Ήταν η αντίδραση του συμμαθητή μας, το γέλιο του, αυτό που μου «κλωτσούσε». Και αυτό γιατί, σε συνδυασμό με τα μετέπειτα γέλια όλων μας, συμβάλλει στην ανάπτυξη και διάδοση της κουλτούρας του βιασμού. Η πράξη αυτή θεωρήθηκε φυσιολογική και αστεία, χωρίς κανείς να σκεφτεί το πως ένιωσε η φίλη μας, κυρίως ο συμμαθητής που ήταν και αυτόπτης μάρτυρας. Τα γέλια αυτά δίνουν πάτημα σε κάθε 12χρόνο αγόρι να δικαιολογήσει παρόμοια συμπεριφορά, ή ακόμα χειρότερα, να προβεί σε κάποια πιο επικίνδυνη. Δίνει πάτημα στο να το απωθούμε στη σκέψη μας ως κάτι φυσιολογικό ή υπερβολικό, γιατί «έλα μωρέ, παιδάκι ήταν». Και ακριβώς εκεί εντοπίζεται το πρόβλημα: δε φταίει το ίδιο το παιδί, φταίει η κοινωνία στην οποία μεγάλωσε, τα πρότυπα που δέχεται και φυσικά η οικογένεια. Αν όλοι οι παραπάνω φορείς διδάξουν στα παιδία την έννοια του σεβασμού, της συναίνεσης, της ισότητας, αν τα κάνουν να καταλάβουν από μικρή ηλικία τι εστί βιασμός και σεξουαλική παρενόχληση και ότι αυτές οι πράξεις δε δέχονται καμία δικαιολογία, κανένα γέλιο, καμία σιωπή, τότε και μόνο τότε θα υπάρχει ελπίδα για πραγματική αλλαγή.
Κλείνοντας, ίσως αναρωτηθείτε γιατί επέλεξα να αναφέρω αυτό το περιστατικό, αντί για κάποιο προσωπικό βίωμα ή ακόμα και πιο σοβαρό βίωμα φίληςγνωστής. Η απάντηση είναι πως, όσο απλό και να μοιάζει, κρύβει, κατ’ εμέ, όλη την ουσία και τα θεμέλια της κουλτούρας του βιασμού: την ανοχή σε τέτοιου είδους πράξεις και την προσπάθεια κανονικοποίησης ή δικαιολόγησης τους. Μακάρι, λοιπόν, να μάθουμε να μιλάμε και να μάθουμε στα παιδιά μας να μιλάνε ώστε να πολεμήσουμε τη βάση του κακού.