Αγαπητή “Α, μπα” και λοιπή παρέα, καλησπέρα. Πληροφορήθηκα την ύπαρξη της στήλης πριν από τρεις μήνες περίπου, διάβασα αρκετά από τα κείμενά της και αποφάσισα να στείλω κι εγώ τη δική μου πρόσφατη ιστορία- ερώτηση. Ζω σε μεγάλη πόλη (έφυγα για σπουδές πριν 15 χρόνια και δεν ξαναγύρισα) αλλά κατάγομαι από επαρχία. Πριν από λίγο καιρό βρέθηκα ξανά στο πατρικό μου και με αφορμή ένα ρεπορτάζ σε δελτίο ειδήσεων άναψε συζήτηση γύρω από το θέμα της συναίνεσης και την κουλτούρα βιασμού. Το τι άκουσα δεν περιγράφεται. Κάποια στιγμή αναφέρθηκε από τον πατέρα μου ως παράδειγμα η υπόθεση της Ελένης Τοπαλούδη και τον άκουσα να λέει (με τη μητέρα μου να συμφωνεί): “κι αυτό το κορίτσι πια ντιπ χαζό, αφού βιάστηκε μία φορά, τι ήθελε και έβγαινε μ’ αυτούς; Τόσο πολύ καιγόταν να βρει γκόμενο; Αλλά τέτοιο ήταν κι αυτό!” (εννοούσε γυναίκα “ελαφρών ηθών”, που κάνει εφήμερες σχέσεις). Εκείνη τη στιγμή πάγωσα, γιατί ανακάλυψα πως στα 33 μου δεν ήξερα καθόλου καλά τους γονείς μου. Είχα καταλάβει εδώ και κάποια χρόνια πως διατηρούν τις παρωχημένες αντιλήψεις τους για τους έμφυλους ρόλους αλλά ποτέ δεν φανταζόμουν ότι θα μιλούσαν τόσο χυδαία για έναν νέο άνθρωπο που έφυγε από τη ζωή τόσο άδικα. Με δυσκολία συγκράτησα την ψυχραιμία μου (για να μην αρχίσω να ωρύομαι και με αποκαλέσουν υστερική ή ανισόρροπη) κι άρχισα να τους εξηγώ με πολύ απλό και εύληπτο τρόπο τι είναι λάθος στην αντίληψη αυτή, τι είναι κουλτούρα βιασμού και πώς μέσω αυτής οι ίδιοι — και η κοινωνία εν γένει– χορηγεί άφεση στον δράστη και ενοχοποιεί το θύμα. Αυτοί άρχισαν να ουρλιάζουν (δεν το’ χουν με τον ήρεμο διάλογο, εκρήγνυνται εύκολα), ισχυριζόμενοι πως δεν επικροτούν επ’ ουδενί την πράξη των δραστών αλλά ” κι αυτή όφειλε να φυλάγεται”. Μετά από τη συζήτηση αυτή πάγωσα. Έχω αρχίσει πια να αποφεύγω τον διάλογο μαζί τους (βοηθά και η απόσταση) και να μην θέλω πολλά- πολλά. Δεν είναι εύκολη η ζωή μου μαζί τους τα τελευταία έξι χρόνια, καθώς από τα 27 μου δέχομαι συνεχώς πιέσεις για γάμο, διαπληκτιζόμαστε συχνά για το θέμα αυτό και την άρνησή μου να ευθυγραμμιστώ με τις προσδοκίες τους, είναι αναμενόμενο δηλαδή να μην υπάρχει σύγκλιση απόψεων μεταξύ μας, καθώς ανήκουμε σε άλλη γενιά και έχουμε διαφορετικό μορφωτικό επίπεδο και προσλαμβάνουσες παραστάσεις (εκείνοι απόφοιτοι μέσης εκπαίδευσης, ηλικίας 50- 60, πέρασαν όλη τη ζωή τους στην επαρχία, εγώ κάτοχος διδακτορικού, ζω μόνη σε μεγάλη πόλη, ενημερώνομαι και λόγω των αναγνωσμάτων μου απέκτησα αυξημένη ευαισθησία σε αυτά τα θέματα). Δεν θυμάμαι ποτέ να έχουμε μιλήσει γι’ αυτά, στην εφηβεία μου δεν υπήρξε η παραμικρή σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, μου απαγόρευαν απλώς τα φλερτ και τις σχέσεις με τα αγόρια, γιατί “θα βρεις κανέναν άχρηστο που θα σε εκμεταλλευτεί και θα σε πετάξει” ή “τι θα πει ο κόσμος αν γυρνάς με τον έναν και με τον άλλον”. Το ερώτημά μου είναι το εξής: να συνεχίσω να κάνω ανάλογες συζητήσεις μαζί τους, όσο είναι εφικτό και όσο πιο πολιτισμένα γίνεται, μήπως καταφέρω και αγγίξω κάποια ευαίσθητη χορδή; Ρωτώ γιατί έχω αρχίσει να φοβάμαι και να υποψιάζομαι πως, αν ποτέ μου συμβεί κάτι (παρενόχληση, επίθεση κλπ), δεν θα με στηρίξουν και θα μου επιρρίψουν ευθύνες. Ευτυχώς κάνω τέτοιες συζητήσεις με τον κατά πέντε χρόνια νεότερο αδελφό μου, διαπιστώνω πως ανταποκρίνεται θετικά και κάπου εκεί νιώθω πως υπάρχει μια χαραμάδα ελπίδας.
– Κόρη σε απόγνωση
Δεν μπορείς να βασίζεσαι πάνω τους, όχι μόνο επειδή διαφέρετε τόσο πολύ, αλλά επειδή είσαι 33. Αν σου συμβεί ποτέ κάτι, που απεύχομαι με όλη μου τη δύναμη, θα απευθυνθείς σε επαγγελματίες, στους φίλους σου, στη σχέση σου. Εφόσον μένεις μακριά τους και είσαι οικονομικά ανεξάρτητη, το τι θα κάνεις είναι καθαρά θέμα δυνάμεων, γιατί είναι πολύ απίθανο να καταφέρεις κάτι. Η συζήτηση με τον αδερφό σου είναι πολύ πιο χρήσιμη και ουσιαστική για την βελτίωση της κοινωνίας μας.
Αυτό που σε σοκάρει περισσότερο από όλα, νομίζω, είναι η συνειδητοποίηση ότι είσαι μόνη σου και αν και κόρη γονιών, δεν έχεις κάποιον προστάτη. Σε μια άλλη χώρα θα το είχες καταλάβει πολύ πριν τα 33, αλλά έτσι όπως μεγάλωσες, κάλλιο αργά παρά ποτέ. Έχεις διδακτορικό, οπότε μπορείς να εκλογικεύσεις και αυτή την πληροφορία, ώστε να κόψεις οριστικά τον ομφάλιο λώρο. Οι γονείς σου είναι αυτοί που είναι, και έκαναν ό,τι τους είχαν μάθει να κάνουν, επαναλαμβάνοντας αυτά που άκουγαν. Εσύ είχες την ευκαιρία να διαβάσεις, να δεις και να ζήσεις πολλά περισσότερα. Δεν μπορούν να σε φτάσουν, κι εσύ δεν μπορείς να απαιτείς να ήταν κάποιοι άλλοι. Θα φτιάξεις την δική σου οικογένεια, με τη μορφή που θέλεις, όποτε νιώσεις έτοιμη. Η πατρική σου πλέον υπάρχει μόνο ως αφετηρία, όχι ως προορισμός.