Το πρώτο που πρέπει να πει κάποιος που θέλει να μιλήσει για τα εμβόλια είναι ο λόγος που δημιουργήθηκαν. Και ο λόγος που δημιουργήθηκαν είναι επειδή εμφανίστηκαν ασθένειες που πήραν ανεξέλεγκτες διαστάσεις και σκότωναν κόσμο. Η πρώτη ασθένεια που απασχόλησε τους επιστήμονες ήταν η ευλογιά (το 1700 περίπου), η οποία είχε εξαπλωθεί και προκάλεσε το θάνατο χιλιάδων ανθρώπων. Με την ανακάλυψη του εμβολίου της ευλογιάς η διάδοση της ασθένειας ανακόπηκε, ενώ κάποια χρόνια μετά από εντατικό εμβολιασμό του πληθυσμού,η ευλογιά εξαλείφθηκε εντελώς.
Η ανακάλυψη αυτού του εμβολίου θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της ιατρικής όλων των εποχών.Ένας πραγματικός θρίαμβος της επιστήμης.
Όπως είναι φυσικό,το ενδιαφέρον για την εξέλιξη των εμβολίων και τη χρησιμοποίησή τους και σε άλλες ασθένειες υπήρξε τεράστιο. Γιατροί, επιστήμονες, έρευνες, πειράματα και καταπληκτικά αποτελέσματα. Ο κατάλογος των ασθενειών που μπορούσαν να προληφθούν από τον εμβολιασμό ολοένα και μεγάλωνε. Ασθένειες όπως η πολιομυελίτιδα, ο τέτανος, ο κοκκύτης, η ανεμοβλογιά, η ιλαρά, που άφηναν πίσω τους αναπηρίες, χρόνια προβλήματα και θάνατο, μπορούσαν πλέον να ελεγχθούν.
Τι είναι όμως το εμβόλιο και πώς λειτουργεί;
Το εμβόλιο είναι ένα βιολογικό προϊόν, που περιέχει έναν αδρανοποιημένο νοσογόνο παράγοντα(ιό η μικρόβιο) που είναι ικανός να προκαλέσει μια ασθένεια. Με την εισαγωγή του στο ανθρώπινο σώμα σε αυτή την εξασθενημένη κατάσταση, δεν μπορεί μεν να προκαλέσει την ασθένεια, μπορεί όμως να ενεργοποιήσει το ανοσοποιητικό σύστημα του ατόμου ώστε να «ετοιμάσει τα όπλα» που θα καταστρέψουν τον ιό ή το μικρόβιο τόσο στην απενεργοποιημένη του μορφή(εμβόλιο) όσο και στην κανονική του μορφή όταν και αν έρθει κάποια στιγμή σε επαφή μαζί του. Δημιουργεί δηλαδή ανοσία απέναντι στο νοσογόνο παράγοντα.
Καθώς τα λοιμώδη μεταδοτικά νοσήματα περιορίζονται ολοένα και περισσότερο και ακούμε λιγότερα για τις σοβαρές επιπλοκές τους, χώρος δημιουργείται για να αναπτυχθεί συζήτηση σχετική με κινδύνους που αποδίδονται στον εμβολιασμό. Κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ότι ενδέχεται να παρατηρηθεί κάποια ανεπιθύμητη ενέργεια σε κάποιον από τα εκατομμύρια ανθρώπων παγκοσμίως που εμβολιάζονται. Πρέπει όμως να λάβουμε υπόψιν ότι για να πάρει έγκριση ένα εμβόλιο και να βγεί στην αγορά,απαιτούνται προ-κλινικές και κλινικές μελέτες- που μπορούν να κρατήσουν δεκαετίες- καθώς και εντατική παρατήρηση και έλεγχος για ανεπιθύμητες ενέργειες, η οποία συνεχίζεται και μετά την έγκριση κυκλοφορίας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Μέσα στα διάφορα trends που έχουν ξεμυτίσει και αφορούν το healthy living έχει αναπτυχθεί και το λεγόμενο αντιεμβολιαστικό κίνημα. Γονείς,που βασιζόμενοι σε απόψεις και φήμες και ΟΧΙ σε επιστημονικά δεδομένα,αρνούνται να εμβολιάσουν τα παιδιά τους και θεωρούν ότι με αυτό τον τρόπο τα οφελούν και τα προστατέυουν από μια τεράστια παγκόσμια συνομωσία των φαρμακευτικών.
Ας δούμε κάποιους από τους μύθους που κυκλοφορούν:
H θεωρία αυτή, αποδείχθηκε παραπλανητική και ανυπόστατη. Δημοσιεύσεις προηγούμενων ετών, μελέτες ευρείας κλίμακας που πραγματοποιήθηκαν στη συνέχεια και η μακροχρόνια παρακολούθηση των εμβολιασμένων δεν την επιβεβαιώσαν. Μάλιστα, ο γιατρός που την «επινόησε» στα τέλη του 1990 τιμωρήθηκε με διαγραφή από το Γενικό Ιατρικό Συμβούλιο του Ηνωμένου Βασιλείου.
*Τα εμβόλια περιέχουν υδράργυρο
Η «θειομερσάλη» είναι μία οργανική ουσία που περιέχει υδράργυρο και χρησιμοποιείται σε πολύ μικρή ποσότητα και σε πολύ λίγα εμβόλια, ως συντηρητικό. Στις μέρες μας υπάρχει μόνο στο πανδημικό εμβόλιο εναντίον της γρίπης. Το συγκεκριμένο εμβόλιο δεν είναι το «κοινό» ετήσιο εμβόλιο και δεν κυκλοφορεί στη χώρα μας. Δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να αποδεικνύουν ότι η ποσότητα της θειομερσάλης που περιέχεται σε εμβόλια πολλαπλών δόσεων (εμβόλιο πανδημίας γρίππης-μη διαθέσιμο στην Ελλάδα σήμερα) θέτει σε κίνδυνο την υγεία. Άλλωστε, ο υδράργυρος είναι ένα στοιχείο της φύσης που εντοπίζεται σε αέρα, νερό και έδαφος.
*Δεν πάθανε τίποτα τα παιδιά που δεν κάνανε όλα αυτά τα εμβόλια και νοσούσαν φυσικά.
Τα εμβόλια προκαλούν ανοσία στον οργανισμό παρόμοια με εκείνη που παράγεται μέσω της φυσικής νόσησης. Ωστόσο, η πρόκληση ανοσίας μετά από φυσική μόλυνση μπορεί να αποβεί επικίνδυνη, καθώς υπάρχει πιθανότητα να προκληθούν πολύ σοβαρές επιπλοκές (π.χ.διανοητική καθυστέρηση από τον Hemophilus Influenzae τύπου β, γενετικές ανωμαλίες από τον ιό της ερυθράς, καρκίνο του ήπατος από τον ιό ηπατίτιδας β, εγκεφαλίτιδα ή θάνατος από ιλαρά). Κανείς δεν γνωρίζει εκ των προτέρων πόσο σοβαρά ή όχι θα τον προσβάλλει κάθε ασθένεια.
*Τα εμβόλια αυξάνουν τον κίνδυνο αλλεργιών και αυτοάνοσων νοσημάτων.
Τα εμβόλια εκπαιδεύουν το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου πώς να αντιδράσει σε συγκεκριμένα αντιγόνα και δεν αλλάζουν τον τρόπο λειτουργίας του. Δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να αποδεικνύουν τη σύνδεση των εμβολίων με την ανάπτυξη αλλεργικών και αυτοάνοσων νοσημάτων αργότερα κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου. Το γεγονός ότι κάποια αυτοάνοσα νοσήματα καταγράφονται συχνότερα στις μέρες μας,είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της τεράστιας προόδου στο άλλο κομμάτι της ιατρικής που αφορά τις προληπτικές εξετάσεις και των νεότερων εργαλείων που έχουμε για τη διάγνωση ασθενειών (μαγνητικοί τομογράφοι και λοιπές απεικονιστικές μέθοδοι, εξετάσεις αίματος κτλ).
*Η φαρμακευτική βιομηχανία αναπτύσσει εμβόλια μόνο για το κέρδος της.
Τα εμβόλια δεν είναι τα πιο κερδοφόρα προϊόντα της φαρμακευτικής βιομηχανίας. Τα φάρμακα για χρόνιες παθήσεις θεωρούνται περισσότερο επικερδή για μία φαρμακευτική εταιρεία, σε σύγκριση με τα εμβόλια. Από στοιχεία του 2014 τo 17% περίπου της ιατροφαρμακευτικής φαρμακευτικής δαπάνης αφορούσε φάρμακα και το 0,65% κόστος εμβολίων. H ανάπτυξη και η παραγωγή εμβολίων είναι μια εξειδικευμένη και πολύπλοκη διαδικασία αυξημένου κόστους. Ο μικρός αριθμός φαρμακευτικών εταιριών που ασχολούνται με τα εμβόλια μπορεί να είναι ενδεικτικός των σχετικών δυσκολιών και προβληματισμών. Σε κάθε περίπτωση ο εμβολιασμός αποτελεί μια εξαιρετικά αποδοτική παρέμβαση καθώς μπορεί να προστατέψει το πληθυσμό από νοσήματα με σοβαρές επιπλοκές και να εξοικονομήσει πόρους για το δημόσιο σύστημα υγείας.
