Τυρί: Μια εφεύρεση 7.500 χρόνων

Το τυρί παρουσιάζει ασυναγώνιστη ευελιξία και καλύπτει όλα τα γούστα, κάθε παραλλαγή του έχει και τους φανατικούς της οπαδούς. Αλλά αν το σκεφτεί κανείς, πρόκειται για πολύ περίεργο κατασκεύασμα: ποιός σκέφτηκε πρώτος ότι θα ήταν καλή ιδέα να πήξει γάλα που κολυμπάει σε βακτήρια, για να φτιάξει κάτι τόσο δύσοσμο;

Όπως φαίνεται, οι προϊστορικοί μας πρόγονοι. Μια μελέτη σε αγγεία 7.500 ετών που βρέθηκαν στην περιοχή Kuyavia της Πολωνίας έδωσαν αρκετά πειστικά στοιχεία οργανωμένης τυροκομίας. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ στη Βρετανία ανέλυσαν τα λιπαρά οξέα που είχαν ενσωματωθεί στις γωνίες και σχισμές των κεραμικών (τα οποία έφεραν μια εντυπωσιακή ομοιότητα με τα σύγχρονα φίλτρα που χρησιμοποιούνται στην τυροκομία) και διαπίστωσαν ότι είχαν χρησιμοποιηθεί για το διαχωρισμό του γάλακτος σε τυρόπηγμα και ορό γάλακτος- το θολό, πλούσιο σε λακτόζη υγρό που προκύπτει.

Αλλά πώς ξεκίνησε ο άνθρωπος να φτιάχνει τυρί;

Σύμφωνα με τον Paul Kindstedt, συγγραφέα του βιβλίου «Cheese and Culture: A History of Cheese and Its Place in Western Civilization», το τυρί αποτελεί μια πλούσια πηγή πρωτεϊνών, η οποία αποθηκεύεται και μεταφέρεται πιο εύκολα από το γάλα. Επιπλέον το τυρί επέτρεψε στους ανθρώπους να αποφύγουν την σφαγή πολύτιμων ζώων για τροφή.

Ένα άλλο πλεονέκτημα του τυριού ήταν ότι είναι πιο εύκολο να χωνευτεί από τους ενήλικες προγόνους μας, οι οποίοι πιθανότατα είχαν δυσανεξία στη λακτόζη.

Το προϊόν που προκύπτει όταν διαχωριστεί η λακτόζη, η οποία βρίσκεται στον ορό γάλακτος, ήταν πιο εύκολο να χωνευτεί σε μέτριες ποσότητες και κατά πάσα πιθανότητα οι πρόγονοί μας το κατάλαβαν πολύ γρήγορα. Αυτό επέτρεψε στους ενήλικες της εποχής εκείνης να απολαύσουν γάλα πλούσιο σε πρωτεΐνες για πρώτη φορά και σε εμάς σήμερα να φάμε πίτσες και τυροκαυτερή.

Όσο για το ποιός πραγματικά ανακάλυψε το τυρί είναι δυστυχώς κάτι που θα μείνει για πάντα ένα μυστήριο, αν και υπάρχουν διάφορες εικασίες. Ίσως κάποιος ταξιδιώτης της παλιάς εποχής μετέφερε γάλα μέσα σε ασκί από στομάχι προβάτου για να ανακαλύψει στο τέλος της ζεστής εκείνης ημέρας ότι το γάλα είχε «κόψει» και παρόλ’ αυτά να τόλμησε να το δοκιμάσει, για να ανακαλύψει ότι δεν ήταν καθόλου άσχημο.

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία οι Θεοί του Ολύμπου αποφάσισαν να κάνουν στους θνητούς ένα δώρο με παντοτινή αξία:την τυροκομία. Από τον Όμηρο είναι γνωστό ότι όταν ο Οδυσσέας μπήκε στη σπηλιά του Κύκλωπα Πολύφημου είδε δοχεία με γάλα, ράφια γεμάτα τυριά, σκάφες και κουβάδες πλημμυρισμένους από ορό. Όταν ο Κύκλωπας επέστρεψε στη σπηλιά με το κοπάδι του, έκλεισε την είσοδο με έναν μεγάλο βράχο και ξεκίνησε να αρμέγει τις κατσίκες και τις προβατίνες. Κατόπιν έπηξε το μισό «αστραφτερό από λευκότητα» γάλα, κράτησε το άλλο μισό για να το πιει την ώρα του φαγητού και έβαλε το τυρόπηγμα σε πλεκτά καλάθια. Είναι πολύ πιθανό να είναι η φέτα, ή μια μορφή της φέτας, το αρχαιότερο τυρί.

Δε χρειάζεται συνταγή με φέτα: ο κάθε Έλληνας έχει το δικό του τρόπο για να την τρώει. Γι’ αυτό θα σας δώσω μια συνταγή του Nigel Slater, για ένα συνδυασμό που δε συνηθίζουμε:

• Λινγκουίνι με σάλτσα φέτα/φινόκιο
• 200γρ λινγκουίνι
• 1 φινόκιο
• 1 μικρό κρεμμύδι
• Ελαιόλαδο
• Φρέσκος βασιλικός
• 100γρ φέτα

Κόψτε το κρεμμύδι και το φινόκιο σε λεπτές φέτες και σοτάρετε σε λάδι μέχρι να μαλακώσουν, αυτό σημαίνει μέτρια φωτιά και ανακάτεμα.

Προσθέστε τον βασιλικό κομμένο σε κομμάτια, στο τέλος τη φέτα κομμένη σε κομμάτια. Παράλληλα βράστε τα λινγκουίνι σύμφωνα με τις οδηγίες.

Ένα λεπτό πριν γίνουν σβήστε το μάτι, στραγγίξτε, κρατήστε λίγο από το νερό και ανακατέψτε τα μαζί με τη σάλτσα και το νερό που κρατήσατε για ένα λεπτό πάνω στο ζεστό ακόμα μάτι.

Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News