Μια από τις μεγάλες χαρές που έχουμε οι εκπαιδευτικοί είναι ότι κάθε χρόνο συναντάμε πολλά και διαφορετικά παιδιά. Κάθε παιδί είναι μια νέα πρόκληση και πρόσκληση για να γίνουμε καλύτεροι δάσκαλοι. Τι ωραιότερο από αυτό;
Πολύ συχνά, το παιδί έχει ιδιαίτερες εκπαιδευτικές ανάγκες. Όταν υπάρχει διάγνωση από τους αρμόδιους φορείς όλα καλά. Αν είμαστε στον δημόσιο τομέα, συνήθως υπάρχουν ειδικοί παιδαγωγοί που βοηθούν. Αν είμαστε του ιδιωτικού τομέα, τους παραπέμπουμε σε συναδέλφους ειδικούς παιδαγωγούς και η ιστορία τελειώνει. Αμ δε!
Είναι δεκάδες οι φορές που κάποιος γονιός μου είπε ότι το παιδί του έχει «μαθησιακές δυσκολίες», χωρίς να υπάρχει επίσημη διάγνωση. Αν δεν έχεις διάγνωση, αν δεν θέλεις διάγνωση, αν δεν σε πολυνοιάζει βρε αδερφέ να καταλάβεις, αλλά κάτι πρέπει να πεις η φράση κλειδί είναι μια: «το παιδί έχει μαθησιακές δυσκολίες». Τι είδους; Τι βαθμού σοβαρότητας; Ποια προσέγγιση είναι η ενδεδειγμένη; Κανείς δεν ξέρει αλλά περιμένει από εσένα να ξέρεις τι πρέπει να κάνεις.
Από την άλλη, είναι μεγάλος ο αριθμός των γονιών που κάνουν «διάγνωση» στα παιδιά από μόνοι τους και ταυτόχρονα αρνούνται την θεραπεία. Είναι ακόμα μεγαλύτερος ο αριθμός των γονιών που δεν δέχεται να ακούσει ούτε σαν υπονοούμενο ότι το παιδί του έχει εξειδικευμένες μαθησιακές ανάγκες. Μην αναφερθώ καν σε αυτούς που έχουν την διάγνωση αλλά αρνούνται να δεχτούν θεραπεία για «να μην νιώθει διαφορετικό το παιδί». Αυτή η τελευταία κατηγορία γονιών αναζητά παιδαγωγούς γενικής αγωγής για ιδιαίτερα και επιμένει να ανέβουν οι βαθμοί πάση θυσία. Θεωρούν ότι το παιδί τους είναι λίγο αργό, μπορεί και λίγο τεμπελάκι, αλλά έλα μωρέ με βοήθεια στο σπίτι θα τα καταφέρει, όπως τόσα και τόσα παιδιά. Αρνούνται να δεχτούν οτι το παιδί έχει κάποιους περιορισμούς οι οποίοι δεν θα αρθούν με μαγικό τρόπο αλλά μόνο με συγκεκριμένη βοήθεια από εξειδικευμένους ανθρώπους.
Γιατί το κάνουν αυτό; Γιατί δυστυχώς βλέπουν τα παιδιά τους ως προέκταση του εαυτού τους και θεωρούν ότι αν αποδεχθούν το πρόβλημα, είναι σαν παραδοχή προσωπικής τους αποτυχίας. Νιώθουν οτι δεν έκαναν ό,τι μπορούσαν ή ότι φταίνε αυτοί με κάποιον τρόπο και έτσι παραδομένοι στην άρνηση τους αρνούνται να ζητήσουν βοήθεια και τότε πράγματι, δεν κάνουν όσα θα μπορούσαν.
Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι ένας γενικός όρος που αναφέρεται σε μια ανομοιογενή ομάδα διαταραχών οι οποίες εκδηλώνονται με σημαντικές δυσκολίες στην πρόσκτηση και χρήση ικανοτήτων ακρόασης, ομιλίας, ανάγνωσης, γραφής, συλλογισμού ή μαθηματικής ικανότητας. Οι διαταραχές αυτές είναι εγγενείς στο άτομο και μπορεί να συνυπάρχουν με προβλήματα συμπεριφοράς, κοινωνικής αλληλεπίδρασης ή σοβαρότερες καταστάσεις μειονεξίας οπως αισθητηριακή βλάβη, νοητική καθυστέρηση και συναισθηματικές διαταραχές. Όπως καταλαβαίνετε, είναι πολύ δύσκολο όχι μόνο να αντιληφθείς ότι κάτι συμβαίνει, αλλά ακόμα και να βρεις τους σωστούς ειδικούς ή να κατανοήσεις επακριβώς την διάγνωση.
Οι γονείς συχνά αισθάνονται θυμό και απογοήτευση όταν ανακαλύπτουν ότι το παιδί τους έχει κάποια δυσκολία. Οι άνθρωποι αποκτούν παιδιά γεμάτοι όνειρα και προσδοκίες, οπότε δεν είναι εύκολη η συνειδητοποίηση ότι το παιδί τους δεν είναι όπως όλα τα υπόλοιπα. Οι αντιδράσεις των γονιών συχνά είναι δυσανάλογες της διάγνωσης και ο βασικός λόγος είναι η ματαίωση που βιώνουν. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλοί ζητούν διαρκώς νέες διαγνώσεις ή αναπτύσσουν ακόμα και άρνηση.
Μετά την αρχική προσαρμογή, οι γονείς προσπαθούν να κατανοήσουν την αιτία και να βρουν εξειδικευμένη βοήθεια. Στην περίπτωση της αποδοχής, οι γονείς μαθαίνουν να εστιάζουν στα θετικά, χαίρονται ειλικρινά με την πρόοδο και δεν επικεντρώνονται στην αποτυχία. Δυστυχώς, είναι πάμπολλες οι περιπτώσεις που οι γονείς προβάλλουν μη ρεαλιστικές απαιτήσεις που εμποδίζουν την μέγιστη ανάπτυξη του παιδιού. Πιέζουν για τάχιστη βελτίωση των βαθμών και αναμένουν άμεσα, θεαματικά αποτελέσματα από την αρχή των θεραπειών. Άλλοι, κατεβάζουν στο ελάχιστο τις προσδοκίες τους, επιβραβεύουν το οτιδήποτε με υπερβολικά θετικά σχόλια και έτσι το παιδί μειώνει τις προσπάθειες ή παρατούν το παιδί στην μοίρα του θεωρώντας το «καμένο χαρτί».
Μια από τις πιο τρανταχτές περιπτώσεις που μου έτυχαν ήταν για ένα έφηβο παιδί με «προβλήματα στα μαθήματα», τα οποία μάλιστα η μητέρα απέδιδε στους κακούς καθηγητές του σχολείου. Το παιδί ήταν ξεκάθαρα στο φάσμα του αυτισμού αλλά η μαμά δεν ήθελε να το δεχθεί. Για άλλο παιδί μου έχουν πει ότι «δυσκολεύεται λίγο στη έκθεση» και όταν είδα τετράδιο, η κάθε πρόταση του ήταν γεμάτη ανεστραμμένα γράμματα και χαμένες συλλαβές. Κουβέντα για μαθησιακές δυσκολίες, απέδιδαν τα προβλήματα στο ότι βιάζεται. Μου έχει τύχει μαθητής με βαρβάτη διάγνωση, οι γονείς του οποίου για χρόνια μου έλεγαν ξανά και ξανά πόσο στεναχωριούνται που δεν τα καταφέρνει. Στις προτάσεις μου για συμβουλή ειδικών, συναντούσα τοίχο. Η λίστα δεν έχει τελειωμό.
Έχω αμέριστη κατανόηση για τους γονείς. Δεν είναι εύκολο να παραδεχθείς οτι το παιδί σου δεν είναι «τέλειο» ή ότι πρέπει να δαπανηθεί πολύς χρόνος, χρήμα και κόπος για κάτι που πολλοί θεωρούν αυτονόητο. Δεν είναι εύκολο να παραδεχθείς οτι το παιδί έχει προβλήματα συμπεριφοράς, συναισθηματική ανωριμότητα, μαθησιακές δυσκολίες, ψυχολογικά προβλήματα, ακόμα και διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές.
Παρόλη την συμπάθεια προς τους γονείς όμως, είναι υποχρέωση του εκπαιδευτικού να δώσει αντικειμενική πληροφόρηση και σταθερή υποστήριξη ώστε να κατευθύνει τους γονείς στην επιλογή των κατάλληλων υπηρεσιών και στην λήψη σωστών εκπαιδευτικών αποφάσεων. Ο νόμος εξασφαλίζει την συμμετοχή των γονέων στις εκπαιδευτικές αποφάσεις για το παιδί τους. Οι γονείς παίρνουν την τελική απόφαση για τις θεραπείες, οι γονείς υπογράφουν για να μπει σε τμήμα ένταξης ή για να έχει παράλληλη στήριξη ή να φοιτήσει σε ειδικό σχολείο.
Επίσης, οι γονείς θεωρούνται σημαντικότατο κομμάτι για την ανάπτυξη και εφαρμογή του εξατομικευμένου εκπαιδευτικού προγράμματος που ορίζουν οι ειδικοί παιδαγωγοί και θεραπευτές. Είναι αποδεδειγμένο πως η καλή συνεργασία γονιών και εκπαιδευτικής ομάδας, αυξάνει την θετική στάση του παιδιού και οι παρεμβάσεις καθίστανται αποτελεσματικότερες. Οι γονείς όμως είναι άνθρωποι και κάνουν λάθη, οπότε εμείς οι δάσκαλοι δεν πρέπει να επαναπαυόμαστε λέγοντας «εγώ τα είπα, αφού δεν καταλαβαίνουν τι να κάνω;». Ξαναπές τα!
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
Είναι πολύ ωραίο το άρθρο σας. Θα ήθελα όμως να καταθέσω και την αντίθετη όψη. Ο γιός μας έχει Άσπεργκερ υψηλής λειτουργικότητας. Το νιώθαμε από πολύ νωρίς εμείς οι ίδιοι, λάβαμε διάγνωση έπειτα από δικό μας νίαξιμο και πολυετές ψάξιμο. Καμία δασκάλα δεν μας είχε κρούσει ποτέ έως τότε κανένα κώδωνα κινδύνου, όλα ήταν “μια χαρά”, παρά τις πάντοτε εκφρασμένες μας ανησυχίες. Η έλλειψή του εστιάζεται στην κοινωνική επαφή. Το ανακοινώσαμε και στις τρεις του δασκάλες τα τελευταία τρία χρόνια του δημοτικού σχολείου, βλέποντας μηδενική ή ελάχιστη προσπάθεια από μέρους τους να τον εντάξουν. (Ιδιωτικό σχολείο, αν αυτό έχει οποιαδήποτε… Διαβάστε περισσότερα »
Έχει δοθεί πολύ βάρος στην ενημέρωση των εκπαιδευτικών για μαθησιακές δυσκολίες όπως η δυσλεξία με σεμινάρια επιμορφώσεις κλπ, αλλά για το Άσπεργκερ οι περισσότεροι δεν είμαστε σε θέση να διακρίνουμε τις δυσκολίες και να βοηθήσουμε. Φέτος μου έτυχε για πρώτη φορά μαθητής με τέτοια διάγνωση, και επειδή δεν μου το είχαν πει από την αρχή της χρονιάς, όταν το έμαθα μου έκανε τρομερή εντύπωση – μέχρι τότε αυτό που έβλεπα ήταν ένα παιδί με αυξημένη νοημοσύνη και ευρύτερο πεδίο γενικών γνώσεων από τον μέσο έφηβο. Ούτε που μου είχε περάσει απ’ το μυαλό ότι μπορεί να αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα. Τις… Διαβάστε περισσότερα »
“Πολυετές ψάξιμο”; Με πιάνει απελπισία στην σκέψη.
Έχω ανιψιό που σαρώνει τα 20άρια στο γυμνάσιο χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια, αλλά δεν έχει καθόλου φίλους και κοινωνικό κύκλο. Μου κάνει εντύπωση που οι γονείς, και ιδιαίτερα η μαμά του που είναι εκπαιδευτικός, δεν το ψάχνουν πολύ.
Δεν ξέρω αν φταίει που ζω επαρχία, αλλά αυτό που βλέπω γενικά είναι μια άρνηση από τους γονείς να συνειδητοποιήσουν ότι κάτι συμβαίνει με το παιδί τους και μια ημιμάθεια ή/και απάθεια από εκπαιδευτικούς αλλά και ειδικούς θεραπευτές. Έχω βρεθεί αρκετές φορές στη δύσκολη θέση να πω σε γονείς παιδιών που φαίνεται ότι έχουν κάποια δυσκολία “Πηγαίνετε το παιδί σας στον παιδοαναπτυξιολόγο. Το πολύ-πολύ να σας επιβεβαιώσει ότι όλα είναι εντάξει”. Και οι απαντήσεις που λαμβάνω είναι συνήθως “Η δασκάλα του μου έχει πει πως είναι μια χαρά και να μην ανησυχώ.” ή “Πήγα στην τάδε λογοθεραπευτρια/παιδοψυχολόγο/ειδική παιδαγωγό και μου… Διαβάστε περισσότερα »
@Haifischnet Απαιτείται πολύ ψάξιμο απο τους γονείς, μην βασίζεστε οτι ξέρουν οι δάσκαλοι ή οτι θα νοιαστούν να ενημερώσουν. Δυστυχώς, το γεγονός οτι ειναι άριστος, καθησυχάζει τους γονείς του και αποδίδουν την έλλειψη φίλων στο χαρακτήρα, την εφηβεία ή οτιδήποτε άλλο. Μπορεί όντως να είναι έτσι, αλλά δεν θα μάθετε σύντομα γιατι δεν θα το ψάξουν άμεσα. Είναι τρομαχτικό πόση μεγάλη αξία δίνουν οι γονείς στο βαθμό και τυφλώνονται για όλα τα γύρω γυρω. Εν τω μεταξύ, τα χαρισματικά παιδια(αν ειναι τετοιος ο ανιψιος φυσικά) θεωρούνται με ειδικές εκπαιδευτικές αναγκες, αλλά άντε να πεισθεί ο γονιός.
Λυπάμαι πολύ για την ταλαιπωρία που περάσατε αλλά ευτυχώς τώρα έχετε την διάγνωση και μπορείτε να πορευτείτε αναλόγως. Δυστυχώς, υπάρχει μεγάλη άγνοια ανάμεσα στους συναδέλφους και αυτό βγαίνει προς τα έξω. Είναι δεδομένο οτι γίνονται επιμορφώσεις και σεμινάρια αλλά προς το παρόν δεν αρκούν. Από την προσωπική μου εμπειρία σε τέτοια (ακριβά και πολύωρα) σεμινάρια, βλέπω μια επιφανειακή προσέγγιση απο τους συμμετέχοντες που συνήθως παρακολουθούν μόνο για το “χαρτί”. Επίσης, πολλά απο αυτά έχουν πολύ ευκολες διαδικασίες εξετάσεων. Φυσικά, πολλοί νεοι συνάδελφοι είναι υποψιασμένοι και ευαισθητοποιημένοι αλλά πάλι δεν αρκεί. Όσο δεν υπάρχουν δομές εντός του σχολείου και όσο τα… Διαβάστε περισσότερα »
Μία μικρή προσθήκη: όσο σημαντικό είναι να βρούμε το σωστό επιστήμονα για το παιδί μας, άλλο τόσο είναι να βρούμε παράλληλα το σωστό ψυχοθεραπευτή για μας, ώστε να μπορέσουμε να δουλέψουμε κι εμείς με ασφάλεια τις εντάσεις που φέρνει αυτή η διαδικασία.
Ιδανικά, πρέπει να κάνει θεραπεία όλη η οικογένεια μαζί για να αντιμετωπισθουν οι εντάσεις, οι ματαιώσεις και η προσαρμογή στα νέα δεδομένα.
Εξαιρετικό 🙂