original 1
in ,

Πως θα αναγνωρίσω τα σημάδια του bullying;

Ποια είναι τα σημάδια του bullying

Σε κάθε νέο περιστατικό σχολικού εκφοβισμού πάντα τίθεται το ίδιο ερώτημα : “Τι δεν είχα προσέξει;”. Δάσκαλοι και γονείς συχνά αναρωτιούνται ποια είναι τα προειδοποιητικά σημάδια. Ποια παιδιά είναι δυνητικοί νταήδες και ποια ενδεχόμενα θύματα; Σε ποια παιδιά πρέπει να έχουμε το νου μας; Η απάντηση δεν είναι εύκολη και δυστυχώς δεν υπάρχει μια πασπαρτού περιγραφή ενός θύτη και ενός θύματος. Υπάρχουν ποικίλοι τύποι σχολικού εκφοβισμού και ποικίλα χαρακτηριστικά θυτών και θυμάτων. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να γνωρίζουμε τους τύπους παιδιών που είναι πιθανό να εμπλακούν σε μια τέτοια κατάσταση και να είμαστε σε επαγρύπνηση.

Ποιο παιδί θα μπορούσε να είναι νταής;

  1. Το παιδί που έχει πρόβλημα με την εξουσία. Τα παιδιά που μπλέκουν σε καυγάδες με γονείς και δασκάλους, παρουσιάζουν παραβατική συμπεριφορά ή έχουν προβλήματα με τον νόμο είναι πιθανόν να φερθούν ως νταήδες. Συνήθως, αυτά τα παιδιά είναι κακοί μαθητές, μαλώνουν με δασκάλους και συμμαθητές και δημιουργούν φασαρία μέσα στην τάξη.
  2. Το παιδί που έχει επιθετική συμπεριφορά. Οι νταήδες συχνά δεν κρύβουν την επιθετικότητα τους. Είναι παιδιά νευρικά και ευερέθιστα που δυσκολεύονται να συνεργαστούν αρμονικά με τους υπόλοιπους. Συχνά, είναι παιδιά με δυνατή σωματοδομή που μπορούν να προκαλέσουν σωματικό πόνο σε άλλους. Προσοχή! Τα αγόρια νταήδες συνήθως επιδίδονται σε σωματική έκφραση επιθετικότητας αλλά τα κορίτσια λειτουργούν διαφορετικά: διασπείρουν φήμες, δημιουργούν κλίκες και προσπαθούν να απομονώσουν συγκεκριμένα άτομα από παρέες και δραστηριότητες.
  3. Το παιδί με το “αιχμηρό” χιούμορ. Μέσα στο μάθημα αλλά και στο διάλειμμα συχνά πυκνά ακούμε υποτιθέμενα χαριτωμένα σχόλια και αστειάκια από μαθητές προς μαθητές. Υπάρχουν παιδιά που ακούνε διαρκώς τα ίδια “αστεία”; Αν ναι, ποιοί τα λένε; Με τι ύφος; Ποιοί είναι οι αποδέκτες και πως αντιδρούν; Είναι όντως αστεία ή υπάρχει κακή πρόθεση από πίσω;
  4. Το παιδί που θέλει να είναι στο επίκεντρο. Παιδιά που λένε με δυνατή φωνή εξυπνάδες και “χαριτωμένα” σχόλια κατα την διάρκεια του μαθήματος, παιδιά που είναι αρχηγοί στην παρέα, παιδιά που διαφημίζουν πόσο δεμένα ειναι με τους κολλητούς τους, παιδιά που θέλουν να έχουν να είναι δημοφιλή μπορεί να είναι ενδεχόμενοι νταήδες. Πολύ συχνά, οι μαθητές υποστηρίζουν ή έστω ανέχονται τους νταήδες. Αν κάθε φορά που γίνεται ένα περιστατικό (μικρό ή μεγάλο) υπάρχουν δεκάδες μαθητές που κοιτούν ή γελάνε, ο νταής παίρνει δύναμη για να συνεχίσει τον εκφοβισμό και να παραμείνει στο επίκεντρο.
  5. Το παιδί που θέλει να “ανήκει”. Οπως είπαμε ήδη, τα παιδιά θέλουν να είναι αποδεκτά από τους συμμαθητές. Πολύ συχνά, οι νταήδες έχουν γύρω τους έναν μεγάλο κύκλο φίλων και θαυμαστών που θα ήθελαν να είναι στη ηγεμονική θέση τους. Έτσι, παιδιά που θέλουν να μπουν σε συγκεκριμένες παρέες, κάνουν το οτιδήποτε για να τους αποδεχθεί ο αρχηγός. Είναι παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση που ζηλεύουν τους πιο δημοφιλείς συμμαθητές και επιδιώκουν να είναι μέρος της κουλ παρέας με κάθε κόστος. Συνήθως δε, είναι παιδιά που δεν θα εκφόβιζαν από μόνα τους αλλά μόνο στο πλαίσιο της ομάδας όπου υπάρχει η δικαιολογια οτι το κάνουν όλοι.
  6. Το παιδί που είναι σε θέση ισχύος. Πολύ συχνά, οι νταήδες ειναι άτομα που πιστεύουν ότι οι κανόνες δεν ισχύουν για αυτούς, μιας και είναι τόσο καλύτεροι από τους υπόλοιπους. Υπάρχουν δεκάδες περιπτώσεις που οι νταήδες ήταν οι καλύτεροι μαθητές ή αθλητές του σχολείου, παιδιά με οικονομική άνεση ή γονείς σε θέση εξουσίας. Με λίγα λόγια, παιδιά που θα πέσουν στα “μαλακά” μιας και σε κάποιο τομέα της ζωής έχουν ισχυρή θέση.
  7. Το “πολύ καλό για να είναι αληθινό” παιδί. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι νταήδες είναι τα τέλεια παιδιά. Όπως ήδη είπαμε, νταήδες μπορεί να είναι δημοφιλή παιδιά, εξαιρετικοί μαθητές και αθλητές, παιδιά που τραβάνε την προσοχή για θετικούς λόγους. Αν κάποιοι φέρονται υπεροπτικά λόγω ισχύος, είναι εύκολο να μπουν στο ραντάρ ως δυνητικοί νταήδες. Αν όμως, εκτός από καλοί μαθητές/αθλητές είναι και γλυκομίλητα πλασματάκια που μιλάνε σεβαστικά και τα απογεύματα κάνουν εθελοντισμό, πως να εγείρουν υποψιες; Είναι δύσκολο να εντοπίσεις αυτούς τους νταήδες γιατί συνήθως φέρονται ψυχρά και υπολογιστικά, είναι χειριστικοί και ξέρουν τι να κάνουν για να προκαλέσουν ψυχολογικό πόνο. Είναι άτομα υπεράνω υποψίας που δεν διστάζουν να πουν ψέματα ή να διαστρεβλώσουν γεγονότα, με αποτέλεσμα το θύμα να νιώθει ότι κανείς δεν πρόκειται να τους πιστέψει.
  8. Το παιδί – drama queen. Πολύ συχνά κορίτσια νταήδες, μπλέκονται σε ιστορίες με διαλυμένες φιλίες, φήμες, κουτσομπολιά και εναλλαγές κολλητών. Παιδιά που τραβούν την προσοχή μέσα από τις αναταραχές στις φιλικές τους σχέσεις, πολύ πιθανόν να εκφοβίζουν με σκοπό την επικράτηση στους κοινωνικούς κύκλους.
  9. Το κακοποιημένο παιδί. Πολύ συχνά, θύματα εκφοβισμού μετατρέπονται σε θύτες ώστε να ανακτήσουν την χαμένη τους δύναμη και μια αίσθηση ελέγχου της ζωής τους. Είναι πολύ μεγάλος ο αριθμός των παιδιών που έχουν υποστεί σχολικό εκφοβισμό ή ενδοοικογενειακή βία και στην συνέχεια αναπαράγουν εκφοβιστικές συμπεριφορές.
  10. Το παραμελημένο παιδί. Πολύ συχνά, τα παιδιά που μεγαλώνουν χωρίς υγιή γονικό έλεγχο και όρια, επιδίδονται σε bullying μιας και δεν έχουν μάθει να περιμένουν συνέπειες για τις πράξεις τους. Επίσης, ο εκφοβισμός θα μπορούσε να είναι ένας τρόπος να τραβήξουν την προσοχή των γονιών τους. Άλλωστε, ακόμα και η αρνητική προσοχή δεν παύει να είναι προσοχή.
  11. Το παιδί που διαρκώς έχει καινούρια πράγματα. Αυτό το σημάδι αφορά κυρίως τους γονείς μιας και αυτοί γνωρίζουν τα χρήματα που έχει το παιδί τους ή τα αντικείμενα που κατέχει. Αν το παιδί έχει χρήματα ή αντικείμενα (ρούχα, παιχνίδια, ηλεκτρονικές συσκευές) που δεν μπορεί να εξηγήσει την προέλευση τους, είναι πιθανόν να τα απέκτησε μέσω εκφοβισμού ή άλλων παραβατικών συμπεριφορών.

Ποιο παιδί θα μπορούσε να είναι θύμα bullying;

  1. Το παιδί που ξεχωρίζει. Ο κατάλογος με τα στοιχεία που κάνουν έναν μαθητή είνα ξεχωρίζει είναι ατελείωτος: τα γυαλιά, τα σιδεράκια, τα εξωτερικά χαρακτηριστικά (μεγάλο ή μικρό ύψος, πολλά ή λίγα κιλά, όμορφα χαρακτηριστικά, ιδιαίτερα χαρακτηριστικά), οι υψηλές ή χαμηλές βαθμολογίες, η διαφορετική εθνικότητα/χρώμα/θρησκεία/σεξουαλικός προσανατολισμός. Κυριολεκτικά οτιδήποτε. Οι δάσκαλοι, ακούμε τα “πειράγματα”, τις φήμες, τα μισόλογα οπότε είναι εύκολο να εντοπίσουμε τους πιθανούς στόχους. Αν πάλι, δεν ακούσαμε τίποτα (πράγμα απίθανο!), σημαίνει οτι δεν δίνουμε μεγάλη σημασία και μπορούμε πάντα να ρωτήσουμε άλλους δασκάλους ή μαθητες.
  2. Το ήσυχο παιδί. Σε κάθε τάξη υπάρχουν μαθητές που με το ζόρι ακούγονται. Παιδιά που σπανίως σηκώνουν χέρι (ακόμα και αν ειναι διαβασμένα), παιδιά που κάθονται μόνα τους στο θρανίο, παιδιά που δεν βγαίνουν στα διαλείμματα, δεν έρχονται στις σχολικές εκδηλώσεις και εκδρομές και βιάζονται να φύγουν από το σχολείο. Παιδιά που στο διάλειμμα κάθονται παράμερα στην αυλή ή έχουν πολύ λίγους φίλους, εξίσου “ήσυχους”. Είναι σαφές πως υπάρχουν αμέτρητα παιδιά που είναι όντως ντροπαλά, ήσυχα, μη κοινωνικά χωρίς να έχουν υποστεί εκφοβισμό. Ωστόσο, πριν αποφασίσουμε οτι ο Κωστάκης είναι ήσυχος, αντικοινωνικός, μονόχνωτος ή καταραμένος καλλιτέχνης ας διερευνήσουμε μήπως δεν του αρέσει η μοναξιά αλλά του έχει επιβληθεί. Επίσης, παιδιά που είναι εκ φύσεως μοναχικά μπορεί να είναι υποψήφια θύματα εκφοβισμού μιας και δεν έχουν πλαίσιο στήριξης.
  3. Τα παιδιά με κοινωνικές δυσκολίες. Παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση, προβλήματα κοινωνικοποίησης, υψηλό επίπεδο άγχους μπορούν να πέσουν θύμα εκφοβισμού μιας και θεωρούνται εύκολος στόχος.
  4. Το παιδί με ασθένειες ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και αναπηρίες. Τα συγκεκριμένα παιδιά ανήκουν στην κατηγορία αυτών που ξεχωρίζουν από το πλήθος και συνήθως δυσκολεύονται να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν παιδιά με διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές, οποιαδήποτε εμφανή αναπηρία ή πρόβλημα υγείας αλλά ακόμα και παιδιά με αλλεργίες ή άσθμα. Όπως είπαμε, το παιδί που ξεχωρίζει για τον οποιονδήποτε λόγο μπορεί να τραβήξει την προσοχή του νταή.
  5. Το παιδί με ανεξήγητα τραύματα. Συχνά τα θύματα έχουν εμφανή σημάδια από χτυπήματα και δεν θέλουν να εξηγήσουν που τα έπαθαν. Στην ίδια κατηγορία ανήκουν και τα παιδιά που διαρκώς χάνουν τα πράγματα τους, έχουν ανεξήγητα σκισίματα σε ρούχα και τσάντες και δεν μπορούν να εξηγήσουν που ξόδεψαν το χαρτζιλίκι τους.
  6. Το παιδί με ανεξήγητες διαταραχές στην υγεία του. Πολύ συχνά τα θύματα βιώνουν τόσο μεγάλο άγχος που αποκτούν διαταραχές ύπνου, αλλάζουν διατροφικές συνήθειες, παραπονιούνται για πονοκεφάλους, στομαχόπονους και ανύπαρκτες ασθένειες.
  7. Το παιδί με εμφανή πτώση στην βαθμολογία. Ένα από τα συνηθέστερα σημάδια bullying είναι η έντονη πtώση των βαθμών, η απώλεια του ενδιαφέροντος για το σχολείο ή την εξωσχολική δραστηριότητα και η σχολική άρνηση.
  8. Το παιδί με αλλαγές στην συμπεριφορά. Ένα παιδί που έχει υποστεί εκφοβισμό μπορεί να εμφανίσει ξαφνική πτώση αυτοεκτίμησης, συνεχιζόμενα κακή διάθεση, έκφραση αισθήματος ανημποριάς, κατάθλιψη.

Όπως φαίνεται από τις μακροσκελείς λίστες μου, οποιοδήποτε παιδί μπορεί να είναι θύτης ή θύμα κάτω από τις κατάλληλες συνθήκες. Τα σημάδια είναι αμέτρητα και γιαυτό γονείς και εκπαιδευτικοί πρέπει να είμαστε ενημερωμένοι και σε επαγρύπνηση. Δεν σημαίνει οτι κάθε παιδί που ανήκει σε αυτές τις κατηγορίες θα γίνει θύμα ή θύτης αλλά δεν βλάπτει να είμαστε προετοιμασμένοι.  Δεν αρκεί να περιμένουμε ένα μεγάλο μπάμ ή κάποια εξομολόγηση για να λάβουμε δράση. Συνήθως, ο σχολικός εκφοβισμός γίνεται μπροστά στα μάτια μας και εμείς είτε τον βαπτίζουμε παιδικό πείραγμα. Έτσι όμως, με κάθε νέο περιστατικό πέφτουμε από τα σύννεφα και αναρωτιόμαστε τι πήγε λάθος.

Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News

0 Comments
Ενσωματωμένα σχόλια
Δείτε όλα τα σχόλια