Διάφορα στοιχεία που έχουν προκύψει από λανθασμένες καταδίκες υποδηλώνουν ότι οι ύποπτοι μπορούν να αμφισβητηθούν με τρόπο που τους οδηγούν να ομολογήσουν εγκλήματα που δεν έκαναν στην πραγματικότητα. Τώρα, μια νέα έρευνα δίνει στοιχεία για το πώς αθώοι ενήλικες, μπορούν να πειστούν μέσα σε λίγες ώρες, ότι κατά τη διάρκεια της εφηβείας τους διέπραξαν σοβαρά εγκλήματα, όπως επίθεση με όπλο. Η έρευνα, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Psychological Science, δείχνει ότι οι συμμετέχοντας καταλήγουν να αφομοιώνουν τις ιστορίες που ακούν, προσθέτοντας πλούσιες και λεπτομερείς περιγραφές γεγονότων που δεν έγιναν ποτέ.
«Τα ευρήματα μας δείχνουν ότι οι πλαστές αναμνήσεις διάπραξης εγκλημάτων με την επαφή της αστυνομίας είναι εκπληκτικά εύκολο να δημιουργηθούν, και μπορούν να έχουν τις ίδιες πολύπλοκες λεπτομέρειες όπως οι αληθινές αναμνήσεις», δήλωσε η Julia Shaw, ψυχολόγος και επικεφαλής ερευνήτρια του Πανεπιστημίου του Bedfordshire στην Αγγλία. Η Shaw και ο Stephen Porter του Πανεπιστημίου της British Columbia του Καναδά πήραν άδεια για να επικοινωνήσουν με τους υπεύθυνους φοιτητών ενός πανεπιστημίου και ζήτησαν από τους υπεύθυνους να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο για συγκεκριμένα γεγονότα που οι φοιτητές θα μπορούσαν να έχουν βιώσει σε ηλικίες 11 με 14, παρέχοντας όσο το δυνατόν περισσότερες λεπτομέρειες. Μετά τους δόθηκε εντολή να μην συζητήσουν αυτές τις ερωτήσεις με τους φοιτητές.
Από τους 30 φοιτητές που συμμετείχαν στο πείραμα οι 21 ανέπτυξαν μια ψευδή μνήμη ενός εγκλήματος. Από τους 20 στους οποίους εμφυτεύτηκε η μνήμη για μια επίθεση (με όπλο ή όχι), οι 11 ανέφεραν περίτεχνες λεπτομέρειες σχετικά με τις εμπειρίες τους με την αστυνομία.
Οι φοιτητές κλήθηκαν στο εργαστήριο για τρεις σαραντάλεπτες συνεντεύξεις που έγιναν σε χρονική απόσταση μιας εβδομάδας. Στην πρώτη συνέντευξη οι ερευνητές μίλησαν στον κάθε φοιτητή για δύο γεγονότα που έζησε στα εφηβικά του χρόνια: ένα συνέβη στην πραγματικότητα και το άλλο όχι. Το σημαντικό στοιχείο είναι ότι πλαστό γεγονός περιλάμβανε μερικές αληθινές λεπτομέρειες από εκείνη την εποχή στη ζωή του φοιτητή, παρμένες από το ερωτηματολόγιο των υπεύθυνων. Κάθε φοιτητής κλήθηκε να περιγράψει τα δύο γεγονότα. Όταν δυσκολευόταν να περιγράψει το πλαστό γεγονός, οι ερευνητές ενθάρρυναν τον ενθάρρυναν να συνεχίσει, παρά τις δυσκολίες, εξηγώντας ότι αν εφαρμοστούν ειδικές στρατηγικές μνήμης θα είναι σε θέση να θυμηθεί περισσότερες λεπτομέρειες.
Στην δεύτερη και την τρίτη συνέντευξη οι ερευνητές ζήτησαν από τους φοιτητές να θυμηθούν όσο πιο πολλά μπορούν, τόσο από το αληθινό όσο και από το πλαστό γεγονός. Τα αποτελέσματα ήταν εκπληκτικά. Από τους 30 φοιτητές που συμμετείχαν στο πείραμα οι 21 ανέπτυξαν μια ψευδή μνήμη ενός εγκλήματος. Από τους 20 στους οποίους εμφυτεύτηκε η μνήμη για μια επίθεση (με όπλο ή όχι), οι 11 ανέφεραν περίτεχνες λεπτομέρειες σχετικά με τις εμπειρίες τους με την αστυνομία.
Το γεγονός ότι οι φοιτητές αφομοίωσαν πλήρως ψευδή γεγονότα τονίζει την τεράστια προσαρμοστικότητα και ελαστικότητα της μνήμης: «αυτή η έρευνα δείχνει ότι κατά πάσα πιθανότητα οι περισσότεροι από εμάς μπορούν να αναπτύξουν πλούσιες ψευδείς αναμνήσεις από εγκληματικά γεγονότα», λέει η Shaw.
Αυτά τα ευρήματα έχουν σαφείς επιπτώσεις στις ανακρίσεις και άλλες πτυχές της νομικής διαδικασίας, που επηρεάζουν τους υπόπτους, τους μάρτυρες, καθώς και όσους εμπλέκονται με την επιβολή του νόμου και των νομικών συμβούλων. Όμως μπορεί να εφαρμόζονται και σε άλλου είδους συνεντεύξεις, όπως στις θεραπευτικές και συμβουλευτικές συνεδρίες.
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
