Στο γυμνάσιο, σε ένα μάθημα για την υγεία, παρακολουθήσαμε στην τάξη ένα ντοκιμαντέρ σχετικά με τις διατροφικές διαταραχές. Πρωταγωνίστρια ήταν μια φοιτήτρια. Το σώμα της κοπέλας ήταν σκελετωμένο και η ίδια έκρυβε βαζάκια με δικούς της εμετούς, στην ντουλάπα της. Δεν θυμάμαι τον τίτλο της ταινίας ή τι συνέβη τελικά στον χαρακτήρα, αλλά μπορώ με σιγουριά να ανακαλέσω την εικόνα της: ρουφηγμένο στομάχι, ρουφηγμένα μάγουλα, προεξέχοντα κόκαλα, συρρικνωμένο δέρμα.
«Αυτό κάνει η νευρική ανορεξία σε ένα άτομο» μας είπαν. Και ναι, μερικές φορές αυτή είναι η εικόνα της ανορεξίας ή της βουλιμία στην εμφάνιση κάποιου. Και μερικές φορές, τολμώ να πω- πιο συχνά από ότι νομίζουμε- αυτές οι ασθένειες δεν εμφανίζονται πάντα έτσι.
Πέρασα τα ωραιότερα χρόνια της ζωής μου, νιώθοντας πως δεν ήμουν τόσο άρρωστη ώστε να χρήζω βοηθείας, απλά και μόνο επειδή δεν έμοιαζα με το κορίτσι της ταινίας. Αυτή ήταν μια από τις πολλές εσωτερικές βεβαιότητες που με έκανε να παραβλέψω το πρόβλημα. Υπήρχαν άτομα πιο αδύνατα από μένα, περισσότερα άτομα με προσωπικότητα τύπου-Α, άνθρωποι με διεγνωσμένες διατροφικές διαταραχές που χρειαζόντουσαν βοήθεια περισσότερο από ότι εγώ.
Αυτό, μαζί με μια ολόκληρη λίστα με μύθους από την τηλεόραση που βάλθηκα να πιστέψω, ήταν ότι σκεφτόταν ο εγκέφαλος μου για μια δεκαετία. Φυσικά όταν ξεκίνησα θεραπεία, γρήγορα ελευθέρωσα τον εγκέφαλο μου από αυτές τις μη-αλήθειες. Παρακάτω αναφέρω τους πιο διαδεδομένους μύθους τους οποίους προσωπικά πίστεψα και μοιράζομαι τον τρόπο με τον οποίο απαλλάχτηκα, με την βοήθεια της Jennifer Gaudiani, MD, παθολόγος που ειδικεύεται στις διατροφικές διαταραχές.
Μύθος: Διατροφικές διαταραχές έχουν μόνο οι ευκατάστατες γυναίκες της Δύσης
Αλήθεια: Οι διατροφικές διαταραχές υπάρχουν σε όλο το φάσμα της ανθρώπινης ύπαρξης και προσβάλλουν ανθρώπους σε όλον τον κόσμο: πλούσιους, φτωχούς, από όλες τις φυλές, όλες τις θρησκείες, όλα τα φύλα και όλα τα σωματότυπα. Οι διατροφικές διαταραχές συνήθως ξεκινούν με την περιορισμένη κατανάλωση τροφής, είτε πρόκειται για δίαιτα, είτε για ολοκληρωτική εξαίρεση ομάδων τροφίμων από τη διατροφή ή ακόμη για επισιτιστική ανασφάλεια στο πλαίσιο της φτώχειας.
Μύθος: Έχεις θεραπευτεί όταν πάρεις ξανά βάρος
Αλήθεια: Λόγω της εμμονής της Δυτικής κοινωνίας στα αδύνατα πρότυπα, πολλοί ασθενείς με νευρική ανορεξία παίρνουν το μήνυμα ότι μόλις αποκατασταθεί το βάρος (δηλαδή να πάρουν τα κιλά που έχασαν) το πρόβλημα επιλύεται. Το γεγονός είναι ότι οι διατροφικές διαταραχές είναι πολύπλοκες βιοψυχοκοινωνικές ασθένειες. Ενώ η αποκατάσταση βάρους είναι ζωτικής σημασίας, δεν πρέπει να γίνεται πανάκεια για όλους όσους αγωνίζονται. Οι περισσότεροι ασθενείς, οποιουδήποτε μεγέθους ή σωματότυπου χρειάζονται διατροφική, θεραπευτική και συχνά ιατρική υποστήριξη πέρα από το σημείο που έχουν επιτύχει το επιθυμητό βάρος.
Μύθος: Όποιος έχει διατροφική διαταραχή δείχνει υποσιτισμένος
Αλήθεια: Η πλειοψηφία των ανθρώπων που πάσχουν από διατροφικές διαταραχές δεν έχουν την εικόνα του λιπόσαρκου. Η υπερφαγια είναι η συνηθέστερη διατροφική διαταραχή, ακολουθούμενη από νευρική βουλιμία ενώ η αποκαλούμενη «άτυπη νευρική ανορεξία» περιγράφεται από το εγχειρίδιο ψυχικών νόσων, DSM-5, ότι έχει όλες τις στρεβλώσεις, τους φόβους, τις περιοριστικές συμπεριφορές της νευρικής ανορεξίας χωρίς το σώμα να είναι ελλειποβαρές.
Το γεγονός είναι ότι η «άτυπη νευρική ανορεξία» είναι πολύ πιο συχνή από την νευρική ανορεξία. Οι ασθενείς με αυτή την διάγνωση έχουν σώματα που συνήθως θεωρούνται από την κοινωνία «νορμαλ«, αδύνατα ή ογκώδη. Ωστόσο αυτό μπορεί να κρατήσει την διατροφική διαταραχή του ασθενούς, αόρατη σε κοντινά πρόσωπα, στις κοινωνικές ομάδες ή ακόμα και στους γιατρούς, λόγω της εσφαλμένης πεποίθησης ότι κάποιος, που έχει διατροφικές διαταραχές, φαίνεται.
Μύθος: Οι διατροφικές διαταραχές οφείλονται στο αίσθημα ματαιοδοξίας
Αλήθεια: Οι διατροφικές διαταραχές είναι δυνητικά θανατηφόρες ψυχικές ασθένειες που μεταβάλλουν τη ζωή του ασθενούς και μπορούν να θεραπευτούν πλήρως εφόσον είναι διεγνωσμένες και αντιμετωπίσιμες έγκαιρα- είναι πολύ πιο περίπλοκες από την επιθυμία ελέγχου της εμφάνισης. Πρέπει να θυμόμαστε ότι οι άνθρωποι της κοινωνίας μας, με περισσότερα προνόμια: (πχ λευκοί, ετεροφυλόφιλοι, οικονομικά σταθεροί, μικρόσωμοι) έχουν καλύτερη πρόσβαση στα επιθυμητά: εύρεση εργασίας, να πάρουν αύξηση, να έχουν σύντροφο, να μην δέχονται εκφοβισμό, να κάθονται σε καλύτερες θέσεις στο αεροπλάνο.
Ακόμα και το ιατρικό σύστημα λανθασμένα πιστεύει πως το αδύνατο σώμα είναι και το υγιές σώμα. Έτσι, σε απελπισία, πολλοί άνθρωποι στρέφονται σε ακραίες ή μανιακές διατροφικές συνήθειες και καταλήγουν σε διαταραγμένες διατροφικές συνήθειες ή πλήρεις διατροφικές διαταραχές, στην προσπάθεια τους να αποκτήσουν προνόμιο και πρόσβαση στην «υγεία» από μικροαγγελίες. Ως κοινωνία πρέπει να αγκαλιάσουμε μια ευρύτερη εκπροσώπηση του τι σημαίνει να ζεις σε ένα υγιές σώμα.
Μύθος: Πρέπει να ζυγίζεις συγκεκριμένο βάρος για να λάβεις θεραπεία
Αλήθεια: Εύχομαι να μπορέσω να καταρρίψω αυτόν τον μύθο εξίσου καλά με τους προηγούμενους. Το γεγονός είναι ότι η θεραπεία διαταραχών διατροφής σε όλα τα επίπεδα, θα πρέπει να καλύπτεται ανεξάρτητα από το σχήμα του σώματος ή το βάρος -αυτή θα μπορούσε να θεωρηθεί μια πιο ιατρικά ορθή, βασισμένη σε αποδεικτικά στοιχεία προσέγγιση. Ωστόσο, οι ασφαλιστικές εταιρίες (όπως το ιατρικό σύστημα στο οποίο εντάσσονται) εξακολουθούν να κάνουν συχνά διακρίσεις βάσει του βάρους. Πολλοί ασθενείς το έχουν βιώσει αυτό και ελπίζω ότι με το χρόνο θα αλλάξει.
Μια συγγραφέας του The Chain μιλάει για τις διατροφικές διαταραχές
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
Δυστυχως στην Ελλαδα ο τελευταίος μύθος τείνει να αληθεύσει στο δημόσιο τομέα.Προσωπικά για να με δεχθούν για θεραπεία, έπρεπε ο ΔΜΣ να δείχνει ελλιποβαρές άτομο.