Βρίσκομαι σε ένα μοντέρνο καφέ στην περιοχή Dongzhimen του Πεκίνου και περιμένω την Tang Xiaohe. Όλη η διακόσμηση της καφετέριας φανερώνει την ευημερία της πρωτεύουσας της Κίνας. Το ίδιο ισχύει και για την τιμή του καπουτσίνο. Η Xiaohe είναι 35χρονη μητέρα που εργάζεται σε μεγάλη τουριστική εταιρεία. Ήρθε σε επαφή μαζί μου όταν αναζητούσα μέσω του WeChat γυναίκες που γεννήθηκαν κάτω από την «πολιτική του ενός παιδιού» στην Κίνα τη δεκαετία 1980. Προσδοκούσα να μιλήσω με γυναίκες που ήταν πρόθυμες να ανοιχτούν για την εργασιακή ζωή και την μητρότητα. Η Xiaohe επέλεξε να βρεθούμε σε αυτό το καφέ, που απέχει 2 μίλια από το γραφείο της, θέλοντας να αποφύγει να πέσει τυχαία πάνω σε κάποιον συνάδερφο.
Μέχρι στιγμής έχω πάρει συνέντευξη από 82 γυναίκες. Το πρώτο πράγμα που τους ρωτάω είναι πόσα παιδιά έχουν και αν θέλουν να αποκτήσουν άλλο. Η Xiaohe μου απάντησε με ένα ηχηρό «όχι». Σύμφωνα με το Εθνικό Γραφείο Στατιστικής τη χρονολογία 2015- 2016, σημειώθηκε αύξηση γεννήσεων 0,88 ανά χίλιες γυναίκες μετά την άρση της πολιτικής. Αν και το 2017 αυξήθηκαν επίσης οι δεύτερες γεννήσεις, καθώς επετράπη στα ζευγάρια η απόκτηση δύο παιδιών, ωστόσο οι αστικές κινέζικες οικογένειες δεν επιθυμούν περισσότερα παιδιά.
Τους τελευταίους μήνες η Κινέζικη κυβέρνηση δήλωσε ότι σκοπεύει να χαλαρώσει ακόμα περισσότερο την τρέχουσα πολιτική για τα παιδιά, ως ένα τρόπο επίλυσης της πληθυσμιακής κρίσης.
Oι γυναίκες που γεννήθηκαν την περίοδο που επικρατούσε «η πολιτική του ενός παιδιού» μεταξύ 1980 και 1987, είναι η πρώτη γενιά Κινέζων γυναικών που τους δίνεται η ευκαιρία να αποκτήσουν περισσότερα παιδιά. Ωστόσο είναι και μια γενιά που στριμώχνεται ανάμεσα από τις ευθύνες ανατροφής παιδιών και τις ευθύνες φροντίδας των ηλικιωμένων.
Η Xiaohe γεννήθηκε και μεγάλωσε σε ένα μικρό νομό της Βόρειας Κίνας, στο Hebei. Όπως πολλές κοπέλες της γενιάς της πέρασε στο πανεπιστήμιο, σπούδασε και στη συνέχεια εργάστηκε στο Πεκίνο, το οποίο αποκαλεί πια σπίτι της. Η Xiaohe μεγαλώνει την εξάχρονη κόρη της ενώ ταυτόχρονα φροντίζει τους γονείς και τα πεθερικά της. Η φροντίδα της κόρης και της μητέρας της που βρίσκεται σε αναπηρικό αμαξίδιο, σε συνδυασμό με την επαγγελματική της καριέρα είναι μεγάλη πρόκληση αλλά διαχειρίσιμη.
Ωστόσο δεν είναι αυτοί οι λόγοι που δεν θέλει να κάνει άλλο παιδί. Ο κύριος λόγος είναι ο φόβος.
Ο φόβος της για τα δηλητηριώδη βρεφικά γάλατα, για τα επικαλυμμένα από μόλυβδο παιχνίδια, τα μη ασφαλή εμβόλια, την κακοποίηση των παιδιών, το μπούλινγκ. Η Xiaohe ομολογεί τους φόβους και τις ανησυχίες της που πολλές φορές την κρατούν ξάγρυπνη τη νύχτα.
Είναι η αστική μεσαία τάξη που έχει ουσιαστικά επωφεληθεί από την οικονομική ανάπτυξη της Κίνας, με αύξηση του προσωπικού εισοδήματος, υγειονομική περίθαλψη και πρόσβαση σε παιδεία καλής ποιότητας. Η μεσαία τάξη τείνει να αντιστέκεται στις μεταρρυθμίσεις που θα μείωνε τα εμπόδια μεταξύ αστικής και αγροτικής τάξης, μεταξύ πλούσιων και φτωχών περιοχών ή θα εισήγαγε αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα, αλλαγές που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν τα προνόμια τους.
Πίσω από την αδιαμφισβήτητη υποστήριξη του κράτους, υπάρχει μια παθολογική δυσπιστία στη δεοντολογία των επιχειρήσεων και στην εξουσία των τοπικών θεσμών να τις ελέγξουν, μετά από μια σειρά σκανδάλων που σχετίζονται με την ευημερία των παιδιών. Αυτή η έλλειψη εμπιστοσύνης αποτυπώνεται εξαιρετικά από ένα κινέζικο ρητό, που σε απλή μετάφραση λέει: «Δεν ασχολούμαι με πράγματα που δεν με αφορούν και παραμένω αμέτοχος στα καθημερινά προβλήματα».
Αντ΄αυτού οι άνθρωποι συχνά κινητοποιούνται από μόνοι τους, χρησιμοποιώντας τους δικούς τους πόρους ή δίκτυα για να λύσουν τα προβλήματα. H Xiaohe στράφηκε σε μια φίλη της που ζει στην Αγγλία και της στέλνει βρεφικά γάλατα απο κει. Επίσης ζήτησε από φίλους και συγγενείς να της αγοράζουν ξένες πάνες όταν ταξιδεύουν στο εξωτερικό. Πληρώνει αρκετά παραπάνω για αυτά τα προϊόντα και αναγκάζεται να «χρωστάει χάρη» σε όσους την βοηθούν, μια συνηθισμένη στρατηγική των μελών της μεσαίας τάξης που χώνει το χέρι στη τσέπη όλο και πιο βαθιά, ώστε λύσει τα προβλήματα της.
Πίστευε πως τα λεφτά μπορούσαν να εξαφανίσουν οποιοδήποτε πρόβλημα- άλλαξε όμως γνώμη ύστερα από το πρόσφατο σκάνδαλο με τα εμβόλια. Η κόρη της έλαβε τα τυποποιημένα εμβόλια για παιδιά( κατά του τετάνου, της ηπατίτιδας Β, της πολιομυελίτιδας) της εταιρίας Changchun Changsheng. Τον Ιούλιο, όμως, του 2018 αποκαλύφθηκε πως εκατοντάδες χιλιάδες από τα εμβόλια ήταν ελαττωματικά.
«Η κόρη μου εμβολιάστηκε από αυτό το προϊόν» λέει η Xiaohe. «Ήμουν τόσο θυμωμένη αλλά και αβοήθητη. Νόμιζα ότι μπορούσα να το αποφύγω. Απέφυγα τα γάλατα, τα μολυσμένα παιχνίδια, αλλά δεν υπάρχει διαφυγή. Όσα χρήματα και να έχεις».
«Γιατί να θέλω να φέρω κι άλλο παιδί σε έναν τέτοιο κόσμο; Δεν μπορείς να εμπιστευτείς τίποτα και κανέναν».
Το Κινέζικο κράτος πέτυχε έναν από τους πιο επιτυχημένους οικονομικούς μετασχηματισμούς τον 20ο αιώνα. Ωστόσο ενδέχεται να δυσκολευτεί στην επιδιόρθωση της σπασμένης αλυσίδας εμπιστοσύνης μεταξύ ανθρώπων και επιχειρήσεων, τοπικών θεσμών και κοινωνίας. Το κράτος μπορεί να χρησιμοποιήσει κάθε μέσο για να ενθαρρύνει τους Κινέζους πολίτες να κάνουν κι’άλλα παιδιά είτε για χάρη του έθνους, είτε για την οικονομία αλλά αν τα ζευγάρια ανησυχούν για την ευημερία των παιδιών τους, δεν θα βρουν κανένα λόγο να αποκτήσουν κι άλλα.
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
