in

Ο άνθρωπος που διάλεξε να παρουσιάσει ο Μπουρντέν

Θα κάνω ακριβώς αυτό που δεν μου αρέσει. Θα πω γιατί το πήρα προσωπικά.

Όταν πεθαίνει ένας διάσημος, σχεδόν αποφεύγω να διαβάσω τα σχόλια στο φέισμπουκ. Η δημοσιοποίηση των προσωπικών συναισθημάτων του καθένα μας σε κάτι που τελικά δεν αφορά κανέναν μας προσωπικά μου φαίνεται ότι ευτελίζει την πραγματικότητα του θανάτου του πραγματικού προσώπου για τους κοντινούς του ανθρώπους, οι οποίοι θα πρέπει να μάθουν να ζουν στη νέα πραγματικότητα, και δεν θα ξεχάσουν μεθαύριο αυτή την απώλεια όπως εμείς. ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

170213 r29425

Όταν πεθαίνει ένας διάσημος, σχεδόν αποφεύγω να διαβάσω τα σχόλια στο φέισμπουκ. Η δημοσιοποίηση των προσωπικών συναισθημάτων του καθένα μας σε κάτι που τελικά δεν αφορά κανέναν μας προσωπικά μου φαίνεται ότι ευτελίζει την πραγματικότητα του θανάτου του πραγματικού προσώπου για τους κοντινούς του ανθρώπους, οι οποίοι θα πρέπει να μάθουν να ζουν στη νέα πραγματικότητα, και δεν θα ξεχάσουν μεθαύριο αυτή την απώλεια όπως εμείς. Από την άλλη, η μαζική εκδήλωση δείχνει ότι μερικοί άνθρωποι μέσα από το έργο τους καταφέρνουν να ακουμπήσουν ψυχές με τις οποίες δεν τους συνέδεσε ποτέ μια κοινή, χειροπιαστή εμπειρία, και αυτό είναι σχεδόν μαγικό. Η αμφιθυμία αυτή είναι που με κάνει να μην σχολιάζω θανάτους διάσημων.

Με τον Άντονι Μπουρντέν όμως θα κάνω ακριβώς αυτό που δεν μου αρέσει. Θα πω γιατί το πήρα προσωπικά.

Μια πρόσφατη ερώτηση στο ‘Α, μπα’ με έβαλε να διαβάζω μελέτες σχετικά με την γοητεία που ασκούν τα δημόσια πρόσωπα στο κοινό. Τα συμπεράσματα ήταν λίγο πολύ αναμενόμενα: σε ένα επίπεδο τους παρακολουθούμε για να παραδειγματιστούμε, για να τολμήσουμε, για να μιμηθούμε, για να πάρουμε κουράγιο να προχωρήσουμε. Σε ένα άλλο επίπεδο τους παρακολουθούμε για να νιώσουμε καλύτερα με τον εαυτό μας, όταν οι προσωπικές τους αποτυχίες και τα στραβοπατήματα τους τους δείχνουν σα να είναι «κανονικοί» σαν κι εμάς. Ο Μπουρντέν από τις αντιδράσεις του κόσμου είναι βέβαιο ότι άνηκε στην πρώτη περίπτωση. Ποτέ του δεν έκρυψε τις αδυναμίες του: το παρελθόν του και τα λάθη του ήταν γνωστά από την πρώτη στιγμή που έκανε την δημόσια του εμφάνιση.

Δεν θα αραδιάζω εδώ το βιογραφικό του, είναι γνωστό σε όποιον τον παρακολουθούσε. Ο καθένας έχει ταυτιστεί με διαφορετική πτυχή της καριέρας του. Θα πω μόνο για μένα: όταν αγόρασα το «Κουζίνα Εμπιστευτικό», την πρώτη μέρα το έφτασα μέχρι τη μέση. Την επόμενη μέρα έβαλα το ξυπνητήρι μια ώρα νωρίτερα από το κανονικό, για να προλάβω να διαβάσω λίγο ακόμα πριν πάω στη δουλειά. Νομίζω είναι περιττό να πω ότι δεν το είχα κάνει αυτό ποτέ πριν, και δεν το έκανα ποτέ ξανά μετά.

Ήταν καταπληκτικός συγγραφέας. Θα μπορούσε να κάνει καριέρα έτσι. Δεν έκανε. Θα μπορούσε να κάνει καριέρα ως κριτικός γεύσης, τον παρακάλεσαν πολλά έντυπα γιγαντιαίου βεληνεκούς. Το δοκίμασε, αλλά ούτε αυτό έκανε. Θα μπορούσε να κάνει καριέρα ως ριάλιτι σταρ – η εμφάνιση του στο Top Chef άφησε εποχή, ούτε αυτό έκανε. Θα μπορούσε να εξαργυρώσει την εικόνα του προκάτ ελαφρώς μπρατσωμένου, μαυρισμένου, πρώην χρήστη/μάτσο άντρα που αναλύει γιατί στις κουζίνες τα πράγματα είναι άγρια, που ήταν το πιο εύκολο. Ούτε αυτό έκανε. Αντιθέτως, όταν πήγε να τυποποιηθεί, είχε ήδη αρχίσει να αλλάζει. Έκανε παιδί, έκοψε το κάπνισμα, άρχισε να πίνει λιγότερο.

Αυτό που έκανε ήταν το πιο δύσκολο. Όλοι λένε πόσο τέλεια δουλειά έκανε, όπως και ο ίδιος: πληρωνόταν για να ταξιδεύει και να τρώει. Φυσικά, δεν είναι (μόνο) έτσι. Ταξίδευε τουλάχιστον διακόσιες μέρες το χρόνο, και αυτά τα ταξίδια ήταν φορτωμένα με άπειρη δουλειά, και σε όσα ξενοδοχεία πολυτελείας και να πας, οι μετακινήσεις, τα καινούρια πρόσωπα, οι πολλές άβολες συνθήκες, τα λάθη που έπρεπε να διορθωθούν, οι οδηγοί που τελικά δεν ήξεραν τίποτα – η παραγωγή έπρεπε να βρει έναν τρόπο να παρουσιάσει μια εκπομπή που θα άξιζε να τη δει κανείς. Όλοι περιμέναμε να δούμε τα μέρη μέσα από τα μάτια του Τόνι, και ο Τόνι ήταν υπεύθυνος για την επιβίωση της εκπομπής, άρα και όλων των εργαζομένων.

Οι εκπομπές του όχι μόνο επιβίωσαν αλλά βραβεύτηκαν πολλαπλά, και αυτό ήταν απολύτως δίκαιο γιατί ο Μπουρντέν ήταν ο πρώτος – και για την ώρα ο μοναδικός – λευκός δυτικός που παρουσίασε την μη-λευκή κουζίνα χωρίς πατρονάρισμα. Είμαστε συνηθισμένοι στο συγκαταβατικό «πατ-πατ» των μισών τηλεπαρουσιαστών στους ώμους των γιαγιάδων που κάνουν πίτες, συνηθισμένοι στον αποικιοκρατικό θαυμασμό των υπολοίπων για την «πεντανόστιμη σούπα» κάποιας ασιατικής επαρχίας με υπότιτλο «τι νόστιμα που τα κάνουν αυτοί οι ημιάγριοι». Είναι ένας υπότιτλος που δεν γράφεται, γιατί δεν χρειάζεται να γραφτεί. Είναι αυτονόητος. Μέχρι που εμφανίστηκε αυτός ο άνθρωπος, που τίμησε το φαγητό του δρόμου ανεπιτήδευτα, όχι επειδή θαυμάζει πόσα καταφέρνουν οι μάγειρες με τόσο λίγα μέσα («τι χαριτωμένο»), αλλά επειδή θαύμασε την μαγειρική τους δεινότητα. Επειδή το φαγητό τους είναι χορταστικό, με βάθος, και γεμάτο ιστορία, είτε είσαι από εκεί, είτε είσαι από δω. Αυτό. Σκέτο. Χωρίς υπότιτλο. Επειδή το είδος του φαγητού που παρηγορεί τον άνθρωπο είναι το ίδιο, παντού, επειδή τα κοινά των ανθρώπων είναι περισσότερα από τις διαφορές τους.

Είχα την τύχη να τον δω δυο φορές ζωντανά. Η μία ήταν σε μεγάλο αμφιθέατρο στο Λος Άντζελες, η δεύτερη σε μια μικρή σκηνή στη Νέα Υόρκη. Την πρώτη φορά συνομιλούσε στη σκηνή με τον David Chang για πολλά και διάφορα. Δεν θυμάμαι τις λεπτομέρειες. Θυμάμαι ότι μου είχε φανεί άνετος και κουλ όπως στην τηλεόραση, αλλά πιο φιλικός και προσιτός, και θυμάμαι ότι δεν είχε προσπαθήσει να χαϊδέψει τα αυτιά του κοινού. Οι Καλιφορνέζοι είναι ιδιαίτερα περήφανοι για την γαστρονομία τους σε όλα τα επίπεδα, μολαταύτα είπε αυτό που πίστευε: η Καλιφόρνια είναι καλύτερη στο καθημερινό φαγητό, αλλά αν θέλεις να φας πραγματικά άριστα τεχνικό φαγητό, πρέπει να πας στη Νέα Υόρκη. Την δεύτερη φορά ήταν στα πλαίσια φιλανθρωπίας. Πήγε να στηρίξει ένα σχολείο που έδινε υποτροφίες σε παιδιά που παρουσιάζουν ιδιαίτερη κλίση στην κινηματογράφηση, και ο Μπουρντέν δέχτηκε να πάει να μιλήσει στα παιδιά και σε όποιον άλλον ήθελε για την δική του πορεία. Έμαθα για αυτή την εμφάνιση τυχαία, δεν καταλαβαίνω πώς είχε διαθέσιμα εισιτήρια σε τόσο χαμηλή τιμή, δεν ξέρω πώς έγινε να βρεθώ πέντε μέτρα μπροστά του, να τον παρακολουθώ να μιλάει λες και είμαι στο σαλόνι του σπιτιού του. Έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε, αλλά θυμάμαι ακόμα πόσο προσιτός, πόσο ταπεινός και ειλικρινής φαινόταν, αλλά και πόσο προβληματισμένος για την πορεία του κόσμου, για το νόημα της προσπάθειας, για το τι μπορεί ο καθένας μας τελικά να αλλάξει από τα στραβά που συμβαίνουν γύρω μας. Βαθιά πολιτικοποιημένος και ενημερωμένος, χωρίς να καταφεύγει σε τσιτάτα και συνηθισμένες ατάκες του «όλοι ίδιοι είναι». Ήξερε πολύ καλά πόσο πολύπλοκος είναι ο κόσμος. Το είχε μάθει μέσα από τα ταξίδια του.

Μετά την παρουσίαση, βαθιά εντυπωσιασμένοι από την παρουσία του, πήγαμε σε ένα εστιατόριο που βρισκόταν στο ίδιο τετράγωνο, σε έναν ήσυχο παράδρομο. Καθίσαμε δίπλα στην τζαμαρία. Ακριβώς απ’ έξω ήταν παρκαρισμένη μια μαύρη λιμουζίνα. Ο κοστουμαρισμένος οδηγός ήταν όρθιος δίπλα της και περίμενε. Περίμενε αρκετή ώρα, μέχρι που φάνηκε ο πελάτης: ήταν ο Μπουρντέν, που τον χαιρέτισε, μπήκε στο αυτοκίνητο, και η λιμουζίνα χάθηκε από τα μάτια μας στρίβοντας στο επόμενο στενό. Και αυτή ήταν –προφανώς- η τελευταία φορά που τον είδαμε ζωντανό.

Όταν έμαθα για την αυτοκτονία του, μου πήρε ώρα να το συνειδητοποιήσω. Δεν βγάζει νόημα για έναν άνθρωπο που φαινόταν να έχει τόσα πολλά. Την επόμενη μέρα θυμήθηκα τις δυο φορές που τον είδαμε ζωντανά. Και τότε θυμήθηκα την συζήτηση που είχαμε κάνει όταν τον είδαμε να μπαίνει στο αυτοκίνητο. Τι παράξενο, είπαμε. Μόλις ήταν σε μια σκηνή, να τον αποθεώνει το κοινό από τον θαυμασμό, να πληρώνει εισιτήριο για να τον ακούσει να μιλάει για τη ζωή του – πόσοι άνθρωποι έχουν ζήσει τόσο ενδιαφέρουσες ζωές ώστε να πληρώνουν άλλοι να τους ακούν να μιλάνε γι’ αυτές – και τώρα μπαίνει μόνος του σε ένα αυτοκίνητο, και μάλλον πάει να βάλει πιτζάμες και να πάει για ύπνο. Αυτό είχαμε σχολιάσει. Πόσο μόνος φαινόταν.

Να έχει αλλοιωθεί η εικόνα από την σκληρή, απρόσμενη εξέλιξη; Το παρελθόν προσαρμόζεται σε αυτά που ξέρουμε κάθε φορά. Ίσως. Η αυτοκτονία ενός ανθρώπου είναι σα να ανοίγεις την πόρτα της πολυκατοικίας σου και αντί να δεις το γνωστό πεζοδρόμιο, βλέπεις το απέραντο, ψυχρό, σκληρό χάος. Θέλεις να ξανακλείσεις γρήγορα την πόρτα και να το ξεχάσεις. Η αυτοκτονία ενός ανθρώπου που φαινόταν να έχει τα πάντα είναι μια υπενθύμιση ότι αν την έχεις γλιτώσει ως τώρα από τον πανικό και την απογοήτευση και το τεράστιο βάρος της ύπαρξης, μπορεί και να είναι τυχαίο. Όλοι μας θέλουμε να πιστεύουμε ότι είμαστε πιο δυνατοί. Αυτός το έπαθε, εγώ δεν θα το πάθω όμως. Στην προσπάθεια αυτή ξεχνάμε όλους όσους αφήνει πίσω μια αυτοκτονία. Ο φίλος του ήταν αυτός που τον βρήκε κρεμασμένο. Ο Ερίκ Ριπέρ έχει ένα βραβευμένο εστιατόριο στη Νέα Υόρκη. Ήταν πολλά χρόνια φίλοι. Εκείνη την εβδομάδα έτρωγαν κάθε μέρα μαζί. Ένα πρωί δεν ήρθε στο πρωινό. Τον ξέρω μόνο ως σεφ, και τώρα τον βλέπω ως άνθρωπο, και αναρωτιέμαι: τι ζωή θα ζήσει αυτός μετά από αυτό; Πώς θα συνεχίσει να μανατζάρει το εστιατόριο;

Τι θέλω να πω με όλο αυτό το κείμενο; Δεν ξέρω ακριβώς. Θέλω να πω μόνο τι άλλο θυμήθηκα. Όταν ο Μπουρντέν έκανε εκπομπή για το εστιατόριο του Ριπέρ, δεν στάθηκε στα Μισελέν, δεν μίλησε για τα χοντρά τραπεζομάντηλα, για τους τρομερά εκπαιδευμένους σερβιτόρους, αρχισερβιτόρους και τους σομελιέ, δεν μίλησε για τα διαστημικά γκάτζετ της κουζίνας ή για τις μεταφυσικές ανησυχίες του τελειομανούς σεφ σε αργή κίνηση με συνοδεία κλασικής μουσικής. Κατέβηκε στο υπόγειο και παρουσίασε τον άνθρωπο που τεμαχίζει και φιλετάρει τα ψάρια. Αυτός ο ανώνυμος υπάλληλος πηγαίνει κάθε μέρα στο υπόγειο στις 4 το πρωί και μέχρι τις 8 έχει τακτοποιήσει όλα τα ψαρικά του εστιατορίου, μόνος του. Μετά πάει σπίτι και κοιμάται. Ο Ριπέρ έχει υπολογίσει ότι αυτός ο άνθρωπος δουλεύει τόσο γρήγορα όσο τρεις για ένα οχτάωρο ο καθένας και τον πληρώνει τρεις μισθούς, ενώ δουλεύει τέσσερις ώρες. Τον παρακαλάει συνέχεια να δουλέψει κι άλλο, αλλά αυτός αρνείται. Θέλει σαν έχει χρόνο και για άλλα πράγματα. Αυτός ήταν ο άνθρωπος που διάλεξε να παρουσιάσει ο Μπουρντέν. Αυτός ήταν ο Μπουρντέν.

 

 

Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News

16 Comments
δημοφιλέστερα
νεότερα παλαιότερα
Ενσωματωμένα σχόλια
Δείτε όλα τα σχόλια
varaw_myges
varaw_myges
5 χρόνια πριν

Εξαιρετικό κείμενο..!

luckystrike
luckystrike
5 χρόνια πριν

Αχ Λένα δεν με απογοητεύεις ποτέ. Έχοντας δηλώσει πόσο πολύ αγαπάς το καλό φαγητό ήμουν σίγουρη πως δε θα σε άφηνε ανεπηρέαστη αυτός ο θάνατος. Με σόκαρε η αυτοκτονία του. Και είπα κι εγώ μα τα είχε όλα. Bourdain out. mic drop. Αυτό μόνο.

Τρομάρα μου
Τρομάρα μου
5 χρόνια πριν

Απλά τον αγαπώ.. Ήταν λες κ τον ήξερα, μου ήταν τρομερά συμπαθής..
Λενα ευχαριστώ❤️

πόντια ιντερνάσιοναλ
πόντια ιντερνάσιοναλ
5 χρόνια πριν

Δεν γνώριζα τίποτα για τον Μπουρντέν, μόνο ότι ήταν διάσημος είχα καταλάβει, χωρίς να ξέρω αν ανήκει στους δικαίως διάσημους ή στους άλλους. Για να καταλάβω είδα μια εκπομπή, για την ακρίβεια ούτε μισή, όταν έβαλε διαφημίσεις το άλλαξα. Είχα στεναχωρεθεί, είχε μια πολύ οικεία για μένα φυσιογνωμία που με έθλιβε. Δεν είχα διαβάσει κάτι για εκείνον ή τη ζωή του, όμως όσες φορές τον έβλεπα περαστικά, είτε στην τιβι είτε σε φωτο, έβλεπα έναν άνθρωπο που ξέρει την αλήθεια, που αγαπάει τους ανθρώπους. Θεωρούσα όμως ότι έχω γι’αυτόν μια εντύπωση, όπως έχουμε συχνά μια εντύπωση για έναν διάσημο, για… Διαβάστε περισσότερα »

πόντια ιντερνάσιοναλ
πόντια ιντερνάσιοναλ
5 χρόνια πριν

acantholimon
“Δεν μπορώ να ξεχάσω το βλέμμα του.Σαν να είχε μια βαθιά επίγνωση.”
Σανάνθη
“Η παρουσια του ακτινοβολουσε την πικρη σοφια ενος ανθρώπου…”

Ακριβώς έτσι.

Σανάνθη
Σανάνθη
5 χρόνια πριν

Η αυτοκτονία του Μπουρνταιν με εξέπληξε μπορω να πω ακόμη περισσότερο απο την αυτοκτονία του Ρόμπινς. Η παρουσια του ακτινοβολουσε την πικρη σοφια ενος ανθρώπου που είχε παλέψει και νικήσει τους δαίμονες του.Φαίνεται πως υπήρχε ακόμη ένας δαίμονας στο τέλος που αποδείχθηκε ανίκητος. Αναπαυσου εν ειρήνη, Άντονι.

Σανάνθη
Σανάνθη
5 χρόνια πριν
Απάντηση σε  Σανάνθη

*Ρόμπιν Ουίλιαμς*

acantholimon
acantholimon
5 χρόνια πριν

Θλιβερή η αφορμή,αλλά είναι ό,τι καλύτερο έχεις γράψει εδώ.Για μένα δηλαδή.Αυτό που μου έχει μείνει περισσότερο από τον Bourdain,είναι ένα σκηνικό στις ακτές της Νορμανδίας,αν δεν κάνω λάθος.Ήταν μόνος στη θάλασσα και μιλούσε για τον πατέρα του.Δε θυμάμαι λεπτομέρειες,αλλά αυτή η σκηνή επανερχόταν στο μυαλό μου κατά καιρούς.Δεν μπορώ να ξεχάσω το βλέμμα του.Σαν να είχε μια βαθιά επίγνωση.Δεν ξέρω να το περιγράψω αλλιώς.Το λέω έτσι,όπως το αισθάνθηκα κι όπως με ακολουθεί.

Maggie
Maggie
5 χρόνια πριν

Ωραίο άρθρο και μου άρεσε η αναφορά στον Ριπέρ, που όταν έγινε, μετά την αρχική έκπληξη, ήταν το πρώτο που σκέφτηκα. Το 11χρονο παιδί του, αυτόν που τον βρήκε και την σύντροφό του που φαίνονταν να πλέουν σε πελάγη ευτυχίας. Πώς θα συνέρθει η γυναίκα από έναν βιασμό και μια αυτοκτονία του συντρόφου της;

Φούστα Κλαρωτή
Φούστα Κλαρωτή
5 χρόνια πριν

Όταν διάβασα την είδηση του θανάτου του σκέφτηκα αυτομάτως τη Λένα. Είναι εξαιρετικό κείμενο , κρίμα που υπήρξε αυτό το γεγονός αφορμή.

Επειδή τον ακολουθούσα στο facebook, αυτό που θα μου μείνει είναι ένα post που είχε ανεβάσει για την κόρη του σχετικά με το μάθημα πολεμικών τεχνών που παρακολουθούσαν μαζί. Λυπάμαι που ένας τοσο ταλαντούχος άνθρωπος ήρθε αντιμέτωπος με ένα σκοτάδι που τελικά τον ρούφηξε. Αλλά λυπάμαι ακόμα πιο πολύ για το κοριτσάκι του.

lonely old dog
lonely old dog
5 χρόνια πριν

Eυχαριστούμε που μοιράστηκες αυτές τις πολύτιμες εμπειρίες σου κι έγραψες ένα από τα καλύτερα και πιο βαθιά ανθρώπινα κείμενά σου. Ειμαστε πολλοί που μετά από τέτοιες απώλειες, όχι μόνο βλέπουμε το απέραντο, ψυχρό, σκληρό χάος έξω από την πόρτα μας αλλά το νιώθουμε και μέσα μας. Προσπαθούμε να έρθουμε στη θέση αυτών των ανθρώπων για να καταλάβουμε πώς πήραν αυτές τις αδιανόητες αποφάσεις. Και μπορεί να μην ανήκουμε στον κύκλο και το περιβάλλον τους αλλά δεν τους ξεχνάμε μετά από λίγες μέρες. Πως να ξεχάσεις τον Philip Seymour Hoffman, τον Robin Williams, τον Chris Cornell; Η μοναξιά και το βάρος… Διαβάστε περισσότερα »

Jazzmine
Jazzmine
5 χρόνια πριν

Πολύ όμορφο. Με οδήγησε να διαβάσω κι άλλα 2-3 δικά σου (ψέματα καμιά 10ρια) και μου άρεσαν όλα. 🙂