Λίγες μέρες πριν ανοίξουν τα σχολεία, ο υπουργός Παιδείας μοίρασε εγκεφαλικά σε φιλολόγους: καταργείται η μετάφραση από την εξέταση των αρχαίων ελληνικών στις Πανελλήνιες. Αυτή ήταν η πρώτη από τις αλλαγές που εξήγγειλε το και, αν με ρωτάτε, ίσως η μόνη που έχει σοβαρές πιθανότητες να παραμείνει.
Για όσους δεν ξέρουν, όλα τα χρόνια των Πανελλήνιων εξετάσεων, στο μάθημα των Αρχαίων Κατεύθυνσης δίνεται ένα διδαγμένο και ένα αδίδακτο κείμενο. Αμφότερα, οι μαθητές καλούνται να τα μεταφράσουν, αλλά οι μεταφράσεις του διδαγμένου είναι προφανώς γνωστές. Από την επόμενη χρονιά, η μετάφραση θα διδάσκεται μεν αλλά δεν θα εξετάζεται και οι 10 μονάδες της θα μοιραστούν στις ασκήσεις κατανόησης κειμένου. Άραγε, είναι τόσο κακή ιδέα η αφαίρεση αυτής της άσκησης;
Οι υποστηρικτές αυτής της άσκησης εστιάζουν στο ότι οι μονάδες της μετάφρασης πιάνονται εύκολα και αντισταθμίζουν την σφαγή που γίνεται στο άγνωστο. Το άγνωστο αυξάνει πολύ τον βαθμό δυσκολίας και αν συνυπολογίσουμε την υποκειμενικότητα στην βαθμολογία των θεωρητικών μαθημάτων καταλαβαίνουμε πως κάθε βαθμός μετράει. Όμως, αυτό το επιχείρημα είναι βαθμοθηρικό και δεν εστιάζει στην ουσία του μαθήματος. Θέλουμε την μετάφραση γιατί είναι σημαντική ή γιατί δίνει εύκολους βαθμούς; Αν αντικατασταθεί από μια εύκολη άσκηση θα είμαστε ικανοποιημένοι;
Ένα άλλο επιχείρημα είναι πως οι μαθητές μαθαίνουν λεξιλόγιο μέσα από την εκμάθηση των μεταφράσεων. Δεν θα απορρίψω συλλήβδην αυτό το επιχείρημα, γνωρίζω πολλούς μαθητές που όντως έμαθαν λεξιλόγιο για να μπορούν να αποδώσουν την μετάφραση. Ξέρω όμως ακόμα περισσότερους που έμαθαν την μετάφραση σαν ποίημα και την λένε απέξω, χωρίς καν να κοιτάνε το βιβλίο. Επίσης, πολύ συχνά, μαθητές που παίρνουν 10/10 σε αυτήν την άσκηση δεν αριστεύουν εξίσου στην μετάφραση του αγνώστου. Ξέρουν ή δεν ξέρουν λεξιλόγιο; Είναι πιθανόν το “άγνωστο” να είναι γεμάτο από παντελώς άγνωστες λέξεις που δεν έχουν συναντήσει πριν οι μαθητές; Άραγε, ο μέσος μαθητής μπορεί να διαβάσει μια αρχαιοελληνική επιγραφή;
Το τρίτο επιχείρημα των ημερών είναι ότι η καλή γνώση της μετάφρασης, μας κάνει καλύτερους ομιλητές των νέων ελληνικών. Μα πώς; Παραβλέπω ότι η συγκεκριμένη μετάφραση είναι γνωστή και εστιάζω στο εξής: αν μια αρχαία λέξη χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα, μπορούμε να την μάθουμε μέσα από το μάθημα των νέων ελληνικών. Αν δεν χρησιμοποιείται ή έχει αλλάξει σημασία, που θα μας φανεί χρήσιμη; Η σημαντικότερη σύνδεση αρχαίων-νέων μπορεί να γίνει μέσα από μια στιβαρή γλωσσολογική προσέγγιση που διερευνά την διαχρονική εξέλιξη της γλώσσας. Αυτή θα υλοποιηθεί μέσα από μελέτη ποικίλων κειμένων και αντιπαραθετική σύγκριση με νεώτερα κείμενα, ώστε να φανεί η ομοιότητα. Εξίσου βοηθητική είναι η εξάσκηση στην ετυμολογία.
Το επόμενο επιχείρημα, αφορά τους μελλοντικούς φοιτητές φιλολογίας. Πολλοί, θεωρούν ότι οποιαδήποτε απλοποίηση της εξέτασης προσβάλει τις φιλοσοφικές σχολές. Πράγματι, οι σχολές αυτές είναι απαιτητικές και υποβαθμίζονται από τις ορδές φοιτητών που μπήκαν με χαμηλές βαθμολογίες ή επειδή δεν πέρασαν σε πιο υψηλόβαθμες σχολές. Όμως, η ύπαρξη ή όχι της συγκεκριμένης άσκησης, δεν θα είναι η χαριστική βολή. Το υπάρχον εισαγωγικό σύστημα επιτρέπει στους μαθητές να δηλώσουν δεκάδες σχολές και να περάσουν όπου μπορέσουν. Έτσι, πολλοί συχνά οι μαθητές δεν καταλήγουν σε σχολές που τους παθιάζουν ή έστω τους ενδιαφέρουν. Αυτό είναι ένα σημαντικότατο πρόβλημα που όμως ούτε προκαλεί ούτε λύνει η ύπαρξη της συγκεκριμένης άσκησης.
Αντί λοιπόν να εστιάζουμε μόνο στους μελλοντικούς φιλολόγους, γιατί δεν εστιάζουμε σε όλους τους μαθητές θεωρητικής κατεύθυνσης, οι περισσότεροι των οποίων δεν θα χρειαστούν πουθενά τα αρχαία ως γλώσσα αλλά θα ωφεληθούν ποικιλοτρόπως από τα ανθρωπιστικά διδάγματα της κλασικής γραμματείας; Θέλουμε μια θεωρητική κατεύθυνση που απευθύνεται κατά βάση στους φιλολόγους ή που κάνει κτήμα όλων τον αρχαιοελληνικό πνευματικό πλούτο;
Για μένα μικρή σημασία έχει αν μείνει ή αν φύγει η συγκεκριμένη άσκηση. Το σημαντικό είναι να ανοίξει ο διάλογος για την αναγκαιότητα μιας ουσιαστικής μεταρρύθμισης. Ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός είναι το μεγάλο ατού αυτής της χώρας και οι κλασικές σπουδές θα μπορούσαν να γίνουν πόλος έλξης για φοιτητές από όλο το κόσμο. Σήμερα, τα αρχαία είναι ίσως το δυσκολότερο και συνάμα πιο βαρετό μάθημα του ελληνικού σχολείου, που αντιμετωπίζεται από τους περισσότερους ως αναγκαίο κακό.
Από τους μαθητές θεωρητικής κατεύθυνσης, πολλοί θα γίνουν φιλόλογοι αλλά κάμποσοι εξ αυτών θα περάσουν σε τμήματα της φιλοσοφικής με λίγα ή καθόλου αρχαία. Κάποιοι θα γίνουν κλασικοί φιλόλογοι και θα ασχοληθούν σε βάθος με τα αρχαία, αλλά είναι σαφές πως αν μιλάμε για τον γενικό πληθυσμό, οι περισσότεροι κάτοικοι της χώρας, μετά από 3-6 έτη διδασκαλίας θα θυμούνται ελάχιστα και θα έχουν λίγη όρεξη για περαιτέρω επαφή με τα αρχαία.
Μια καλή λύση θα ήταν η δημιουργία σοβαρών κλασικών λυκείων που θα προετοιμάζουν με αξιώσεις τους μελλοντικούς φιλολόγους. Οι κλασικές σπουδές είναι το βαρύ χαρτί αυτής της χώρας και θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται με τον δέοντα σεβασμό. Δεν χρειαζόμαστε χιλιάδες φιλολόγους αλλά λίγους και ορθά καταρτισμένους. Οι υπόλοιποι, μη φιλόλογοι, θα ωφελούνται περισσότερο από την συστηματική επαφή με μεταφρασμένα κείμενα, ολόκληρα και όχι σε αποσπασματική μορφή. Ξαναλέω, δεν αιτούμαι την ολοκληρωτική διαγραφή των αρχαίων από πρωτότυπο, αλλά θέτω ως ζητούμενο το άνοιγμα του αρχαιοελληνικού πνεύματος σε όλους.
Οι περισσότεροι Έλληνες δηλώνουν περήφανοι απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων, αλλά πόσοι μπορούν να θυμηθούν τα ονόματα πέντε φιλοσόφων; Πόσοι ξέρουν τι έλεγε ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης; Πόσοι μπορούν να εξηγήσουν γιατί ήταν χρυσός ο αιώνας του Περικλή; Μιλάμε για απολύτως βασικές γνώσεις, όχι κάτι εξεζητημένο. Έχουμε περάσει δεκαετίες όπου το μάθημα προσεγγίζεται μέσα από μεταφράσεις, πίνακες γραμματικής, ασκήσεις μετατροπών. Ήρθε η ώρα να εντρυφήσουμε στις ιδέες, τις αξίες, το πνεύμα του λαμπρού αρχαίου πολιτισμού και με όχημα αυτόν να ασκηθούμε στον γόνιμο διάλογο και στοχασμό. Αν εστιάσουμε στην κατανόηση, θα έρθει η απόλαυση και γιατί όχι ο θαυμασμός. Επιτέλους, ας κατανοήσουμε ότι η γραμματική και το συντακτικό, είναι μέσο για την κατανόηση και όχι αυτοσκοπός ή πρώτη προτεραιότητα.
Ως άνθρωπος που αγαπά και τιμά τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό, δεν μπορώ να μην θλίβομαι από την ταύτιση του μαθήματος των αρχαίων με τον σχολαστικισμό και την τυπολατρία. Οι περισσότεροι μαθητές δείχνουν να συμπαθούν περισσότερο τα αρχαία από μετάφραση και να ξεφυσούν με τα αρχαία από πρωτότυπο. Για μένα, προτεραιότητα είναι όλοι οι μαθητές να γνωρίσουν τα λαμπρά επιτεύγματα του ελληνικού πνεύματος και μέσα από τα σχολικά μαθήματα να αγαπήσουν την ποίηση, την λογοτεχνία, το θέατρο, την φιλοσοφία. Μόνο έτσι, θα συνεχίσουν την ενασχόληση με αυτά και στο μέλλον.
Άλλωστε, η σωστή μετάφραση δεν υστερεί σε αισθητική ομορφιά από το πρωτότυπο, μην πέφτουμε στην παγίδα της κατηγοριοποίησης των γλωσσών σε ανώτερες και κατώτερες.
Συχνότατα, υποστηρίζεται ότι στις μεταφράσεις χάνεται η μουσικότητα, η πλαστικότητα, η πλήρης απόλαυση που μπορεί να προσφέρει ένα κείμενο. Πιστεύω ακράδαντα ότι αν διαβάσεις ένα κείμενο στην πρωτότυπη γλώσσα κερδίζεις το 100% της εμπειρίας. Με το χέρι στην καρδιά, όμως, πόσοι απόφοιτοι θεωρητικής κατεύθυνσης μπορούν να διαβάσουν ολόκληρο κείμενο στα αρχαία;
Όπως βλέπετε, από τις πανελλήνιες το ξεκίνησα και κατέληξα στην διαμάχη “αρχαία από πρωτότυπο ή από μετάφραση;”. Παρότι κλίνω προς την γενίκευση των αρχαίων από μετάφραση, θεωρώ ότι υπάρχουν ενδιαφέροντες τρόποι συνδυασμού του πρωτότυπου και της μεταφρασμένου κειμένου, χωρίς να θεωρείται μια τέτοια επιλογή ως έκπτωση ή συμβιβασμός. Το ταξίδι από το τώρα στο χθες και το αντίστροφο, μπορεί να γίνει μέσα από σύγχρονες διδακτικές μεθόδους και απαιτεί καταρτισμένους φιλολόγους με γνώσεις κλασικής παιδείας και γλωσσολογίας. Για να συμβεί αυτό, απαιτούνται νέα βιβλία, κατάλληλο εποπτικό υλικό, διαφορετική κατάρτιση των εκπαιδευτικών και στοχοθεσία του μαθήματος.
Τι θέλουμε να ξέρει οπωσδήποτε ο μέσος απόφοιτος γενικού λυκείου; Να κάνει καλή σύνταξη; Να μεταφράζει απλά κείμενα; Αν ναι, ο τρόπος εξέτασης πρέπει να επικεντρωθεί σε αυτά και να μην έχουμε τα τωρινά καμώματα όπου παιδιά με μετριότατες αποδόσεις στο άγνωστο μπαίνουν φιλοσοφική, μόνο και μόνο επειδή μάζεψαν μόρια από τα υπόλοιπα ερωτήματα. Οι υπόλοιποι υποψήφιοι της θεωρητικής κατεύθυνσης πρέπει οπωσδήποτε να έχουν παρόμοιο γνωστικό επίπεδο με όσους θα μπουν Φιλοσοφική; Όσοι δεν είναι θεωρητικάριοι, τι επίπεδο αρχαιομάθειας πρέπει να έχουν; Δεν νομίζω ότι είναι λογικό να περιμένουμε τα ίδια πράγματα από όλους.
Ο Φάνης Κακριδής, διακεκριμένος πανεπιστημιακός δάσκαλος, είχε προτείνει πυκνότερη διδασκαλία αρχαίων κειμένων από μετάφραση. Μέχρι σήμερα, περνάει μια ολόκληρη χρονιά που οι μαθητές ασχολούνται με την (μεταφρασμένη) Ιλιάδα/Οδύσσεια/ Ελένη, σε αποσπάσματα. Συχνά, η διδασκαλία αναλώνεται σε 10 στίχους την φορά και μηχανιστικές ερωτήσεις που μόνο στόχο έχουν το άπλωμα της ύλης μέσα στο σχολικό έτος. Ο Φάνης Κακριδής προτείνει η Α΄Γυμνασιου να αφιερωθεί στην μυκηναϊκή και αρχαϊκή εποχή όπου τα παιδιά θα διδαχθούν τα ομηρικά έπη και αποσπάσματα Ησιόδου και Λυρικών. Στην Β΄ Γυμνασίου θα ασχοληθούν με την κλασική εποχή: ένα δράμα, Θουκυδίδη και αποσπάσματα Προσωκρατικών και ρητόρων. Όλα σε μετάφραση. Η Γ΄ Γυμνασίου θα είναι αφιερωμένη στην Αλεξανδρινή εποχή και τους ελληνορωμαϊκούς χρόνους, όπου μπορούν να διδαχθούν ένα ειδύλλιο του Θεοκρίτου, έναν μίμο του Ηρώνδα, κάποιον διάλογο του Λουκιανού και αποσπάσματα από επιστημονικά και τεχνολογικά βιβλία της εποχής. Σε όλες τις τάξεις θα υπάρχει ένα μάθημα “γλωσσολογίας” όπου οι μαθητές θα μάθουν για την γέννηση της ελληνικής γλώσσας, τους τρόπους γραφής, τις αρχαίες ελληνικές διαλέκτους, την κυριαρχία της αττικής διαλέκτου, θα συγκρίνουν αρχαία ελληνικά κείμενα με βυζαντινά, καθαρευουσιάνικα ή δημοτικά και θα προσπαθούν να εντοπίσουν την διαχρονική συνέχεια αλλά και τις διαφορές.
Αυτή είναι μια πρόταση και σίγουρα υπάρχουν πολλές ακόμα που δεν είμαι η καταλληλότερη να αξιολογήσω ή να προτείνω. Αυτό που γνωρίζω μετά βεβαιότητος όμως, είναι πως το μάθημα των αρχαίων δεν αποδίδει και το πρόβλημα του δεν είναι η ύπαρξη ή όχι της μετάφρασης ή η ποσότητα των ωρών διδασκαλίας. Το πρόβλημα δεν είναι ποσοτικό αλλά ποιοτικό. Τι μπορούμε να κάνουμε για αυτό;
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
Έξοχα. Εγώ λέω, σιγά σιγά, να καταργήσουμε και την ελληνική γιατί μόνο εμείς τη μιλάμε σε όλον τον πλανήτη, βρε. Να μιλάμε την αγγλική, τη γαλλική ή την απαυτική.
‘Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική.
το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου…
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στις αμμουδιές του Ομήρου…’
Έξοχα.
Πρότεινα εγώ κάτι τέτοιο;
Εύα, καθόλου δεν αναφέρομαι σε εσένα. Αναφέρομαι στο αξίωμα του υπουργού Παιδείας.
Προς στιγμήν τρόμαξα! Πάντως, πιστεύω ειλικρινά οτι η καταργηση της συγκεκριμένης άσκησης δεν επιβαρύνει κάπου την γλωσσική μας κατάρτιση. Το όλο εκπαιδευτικό σύστημα χωλαίνει, εδώ και πολλά χρονια
Πριν κάποιο καιρό, έδωσα κατατακτήριες στο ΕΚΠΑ για δεύτερο πτυχίο και ήρθα πρώτη (ναι, θα κομπάσω). Μαθαίνοντας λοιπόν για τις εξετάσεις μετάφραση Ησιόδου, από το πρωτότυπο, έμαθα μια πολύ ενδιαφέρουσα λέξη. Τη λέξη ‘μήδεα’. Η λέξη δεν υπάρχει στη νεοελληνική. Έμαθα τις δύο σημασίες, της, σημαίνει σκέψεις, συμβουλές, και σημαίνει και γεννητικά όργανα. Φιλομμηδής (στο ίδιο έργο) είναι επίθετο που χρησιμοποιείται για την Αφροδίτη σε αφηγήσεις με ερωτικό περιεχόμενο. Κανονικά γράφεται με ει δηλαδή φιλομμειδής αλλά ο Ησίοδος το γράφει με η γιατί σχετίζεται με τα μήδεα. Υπάρχει αμφιβολία αν ο στίχος ανήκει στον Ησίοδο αλλά ας μη μπούμε σε… Διαβάστε περισσότερα »
Αυτά που λέτε είναι πολύ συγκινητικά – δεν σας προβληματίζει όμως καθόλου το γεγονός ότι όλη αυτή τη γνώση την αποκομίσατε διαβάζοντας για το δεύτερο (!) πτυχίο σας; Συγχαρητήρια για την προσπάθειά σας, είστε φιλομαθής και αρχαιοδίφης, ωστόσο οι μαθητές γυμνασίου και λυκείου δεν φημίζονται γι’ αυτές τους τις αρετές και τις διαθέσεις – οι οποίες γενικότερα καλλιεργούνται, όταν βέβαια το εκπαιδευτικό σύστημα δεν προτίθεται να τις ενταφιάσει. Η αλήθεια λοιπόν είναι ότι οι μαθητές ελάχιστα έχουν να χάσουν μελετώντας αρχαία κείμενα μεταφρασμένα στα νέα ελληνικά – τουναντίον από μια καλή και προσεγμένη μετάφραση θα μπορέσουν να γνωρίσουν και να… Διαβάστε περισσότερα »
10 μεταφρασμένες τραγωδίες μέσα σε ένα σχολικό έτος! Μάλιστα. Αυτό δεν είναι τριβή με τα κείμενα, αυτό είναι ‘δώσε και σε μένα μπάρμπα’.
Περάστε, περάστε, σιγά σιγά βρε, μη στριμώχνεστε, όλοι θα μπείτε. Σοφοκλή, στη θέση σου. Φρύνιχε, η σειρά σου είναι πίσω από τον Ευριπίδη. Ένας ένας βρε, με σειρά και τάξη. Θα μπείτε, μη μαλώνετε.
Το είπατε και μόνος σας. Το εκπαιδευτικό σύστημα προτίθεται να τις ενταφιάσει τις διαθέσεις των μαθητών, που πολλοί, μια χαρά τις έχουν.
Leas, με συγκινεί βαθιά ή αγάπη σου για τα ελληνικά γράμματα που φαίνεται όχι μόνο από την επιδίωξη του 2ου πτυχίου αλλά και την αγνή αγάπη που αναβλύζει απο το κείμενο σου. Στο ταξίδι σου στην Ιταλία, εντυπωσιάστηκες που ο νεαρός Ιταλός διδάχτηκε κλασσικές σπουδές επι σειρά ετών. Ήξερε να διαβάσει ένα απλό κείμενο; Μέχρι σήμερα, αυτήν την στιγμή που μιλάμε, οι περισσότεροι Έλληνες έχουν περάσει 3-6 ετη διδασκαλίας αρχαιων. Πόσοι μπορούν κατανοήσουν δυο-τρεις γραμμές; Επίσης, από τα 19 τμηματα φιλοσοφικής, δεν βγαίνουν μόνο κλασσικοί φιλολογοι, πάμπολοι φοιτουν σε σχολές με 1-2 μαθηματα λατινικών ή αρχαίων. Δεν θα αρχίσω τον… Διαβάστε περισσότερα »
Εύα, στα δικά μου σχολικά χρόνια γιατί μάθαμε τον ουσιαστικό ανθρωποκεντρισμό αυτών των κειμένων; Γιατί μάθαμε την τόσο βαθιά συγκινητική επιμονή της αντιγόνης να θάψει τον αδερφό της; Γιατί μάθαμε την Ιστορία του Θουκυδίδη ως το απόλυτο έργο ενάντια στον πόλεμο; Γιατί μάθαμε τι καθιστά κλασσικό τον επιτάφιο του Περικλή; Γιατί τα συζητήσαμε ενδελεχώς; Και γιατί παράλληλα διδασκόμασταν ολόκληρο τον Οιδίποδα του Σοφοκλή, από το πρωτότυπο, ξετρυπώνοντας και κατακτώντας τα μυστικά της αρχαίας ελληνικής γλώσσας; Γιατί είδαμε τη συνέχεια του λόγου σε μια ολόκληρη τραγωδία, τη δομή της στην πράξη, τα χορικά, την εξέλιξη του μύθου στην ολότητα του, παράλληλα… Διαβάστε περισσότερα »
Οιδιποδα δεν διδαχθηκαμε ποτε ολόκληρο, ουτε κανένα άλλο κειμενο. Όλα τα γλωσσικά μαθηματα διδάσκονται αποσπασματικά, εκτός αν μου διαφεύγει κάτι. Στο δικό μου σχολείο δεν συζήτησα ποτε τιποτα απο όλα αυτα και μεγάλωσα στο κέντρο της Θεσσαλονικης, όχι σε απόμερο χωριό. Έμαθα ό,τι έλεγαν τα βοηθήματα, έγραψα λαμπρούς βαθμούς και πέρασα. Ευτυχώς αγαπούσα την λογοτεχνία από μωρό και διάβαζα διαρκώς ακόμα και πράγματα που ηταν πολύ εκτός της ύλη και όταν μπηκα στην φιλοσοφική, δεν πήρα απλώς ενα πτυχίο (οπως εκατονταδες συμφοιτητες μου που δε ξερουν να γράψουν μια παραγραφο) αλλά άλλαξε η ζωή μου. Το λέω με απόλυτη βεβαιοτητα,… Διαβάστε περισσότερα »
Ε είμαι φαίνεται πιο παλιά, εμείς διδασκόμασταν ολόκληρη τραγωδία και συζητούσαμε όλα αυτά παράλληλα και μια χαρά προλαβαίναμε να τα μάθουμε όσοι είχαμε τέτοιες ανησυχίες, και ήμασταν πολλοί που τις είχαμε. Δε μου έχει μείνει η αίσθηση ότι κάποτε αυτά διδάσκονταν καλύτερα, δεν ξέρω πώς διδάσκονται σήμερα. Απ΄ότι μου λες, χάλι μαύρο. Η ένσταση μου είναι πως καλό είναι, το χάλι μαύρο να μην το βοηθήσουμε να εξελιχθεί σε τύφλωση. Εγώ έγραψα την άποψη μου για την αλλαγή του υπουργού Παιδείας σε σχέση με τη διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής, που πάει πολύ πέρα από το καθαρά γλωσσικό κομμάτι, όπως είπα.… Διαβάστε περισσότερα »
Χαιρομαι ειλικρινεστατα που τα ακουω ολα αυτά. Εγω είμαι απόφοιτος του 2003 και η κατασταση ειναι οπως στην περιγραφω. Φυσικα μπορουν να μας πουνε και οι υπολοιποι τις σχολικες τους εμπειριες για να γινει πιο ξεκαθαρη η ρεαλιστικη πραγματικότητα.
Επίσης, δεν θέλω να το κάνω προσωπικό, γιατί δεν είναι καθόλου προσωπικό, αλλά τυχαίνει να γνωρίζω, εδώ και χρόνια, πως ο συγκεκριμένος υπουργός έχει αποφοιτήσει από τη Ροβέρτειο Σχολή της Κωνσταντινούπολης. Εκεί διδάσκεται κατεξοχήν η αρχαία ελληνική, η λατινική κτλ. Σε αμερικανικό σχολείο βέβαια, αλλά πάντα στην καρδιά της Τουρκίας.
Οι κλασσικές σπουδές θα παραμείνουν, δεν νομίζω κανείς θέλει στα σοβαρα να εξοβελιστούν από το ελληνικό σχολείο. Η (σωστή, γενναία) μεταρρυθμιση ομως ειναι επιβεβλημένη και απολύτως αργοπορημένη. Δεν ειμαι σιγουρη οτι αυτή είναι η γενναια μεταρρυθμιση που αναμένω αλλα η ελπιδα πεθαινει παντα τελευταια
Πάντως κι εγώ ως μαθήτρια του 19, απόφοιτος του 2007, από επαρχία μεν, πρωτεύουσα νομού δε, και ως παιδαγωγός που δουλεύω και με λυκειόπαιδα (όχι πάνω στην ύλη του βιβλίου, αλλά έχω μια γενική ιδέα από συζητήσεις που έχουμε κάνει) και τέλος ως φετινή υποψήφια για Πανελλαδικές, συμφωνώ απόλυτα με την Εύα. 1ον είχα συμμαθητές “αστέρια” που δεν είχαν διαβάσει ούτε 1 (και ολογράφως ΕΝΑ) λογοτεχνικό βιβλίο. Θυμάμαι πόσο είχα συγκλονιστεί όταν το είχα μάθει. Αυτοί οι συμμαθητές έγραψαν 19αρια και 20αρια Έκθεση και Κείμενα. Αντίθετα είχα συμμαθητές με βαθιά αγάπη για τη λογοτεχνία, επαγγελματίες πλέον συγγραφείς, αρθρογράφοι, κ.τ.λ. οι… Διαβάστε περισσότερα »
Αν κάποιος μπορεί να βρει τρόπους να πολεμήσει τη βαθμοθηρία, είναι σαφώς ο εκάστοτε υπουργός Παιδείας. Όχι όμως τσεκουρώνοντας τη γλώσσα. Μίλησα για πολιτιστική κληρονομιά, για εθνική ταυτότητα, για ιστορία, για συνέχεια. Η μόρφωση που θέλουμε για τα παιδιά μας, αφορά στη σφαιρική αντιμετώπιση των πραγμάτων, στην καλλιέργεια της ικανότητας για συνδέσεις και αναγωγές. Και εγώ έδωσα πανελλαδικές και ξέρω καλά την πίεση, από πρώτο χέρι. Τι σημαίνει αυτό; Ισοπέδωση; Και αν ισοπεδώνουμε, που ισοπεδώνουμε, καλά κάνουμε; Και να ισοπεδώσουμε κι άλλο; Όταν ήμουν 19, σε ένα ταξίδι μου στην Ιταλία, ένας συνομήλικος Ιταλός μου έλεγε πως στο σχολείο τους… Διαβάστε περισσότερα »
πιφ, elementary, πασίγνωστο απ´ τα “μεζέα” του ζουράρι
Συμφωνώ με το κείμενο της Εύας. Η αποστήθιση του “Επιταφίου”πχ δεν προσέφερε τίποτα ιδιαίτερο πέρα από τους σίγουρος βαθμούς. Το “άγνωστο” δεν καταργείται οπότε ίσως να είναι ευκαιρία να έρθουν οι μαθητές σε επαφή με περισσότερα άγνωστα αρχαία κείμενα.( Αν και μάλλον θα εστιάσουν στα παράλληλα από μετάφραση). Προσωπικά ,αυτό που με απογοήτευσε είναι η κατάργηση των αρχαίων, έστω από μετάφραση, απο τα μαθήματα Γενικής παιδείας.
Έχω δει άπειρες διαμαρτυρίες φιλολόγων τις τελευταίες μέρες και όλες αφορούν για τις εξετάσεις. Δεν έχω δει τους φιλολόγους να διαμαρτύρονται για τον απαίσιο τρόπο διδασκαλίας της γλώσσας αρχαίας και νέας. Ποτέ δεν διαμαρτυρήθηκαν για το γεγονός ότι η έκθεση διδάσκεται με απαίσιο τρόπο και οι μαθητές δεν αφήνονται να αναπτύξουν τις δικές τους σκέψεις παρά μόνο αυτά που λένε οι διδάσκοντες. Το ίδιο ισχύει και για τη λογοτεχνία. Ειδικά στο Λύκειο μόλις στη Β τάξη η καθηγήτρια μας άφηνε το ελεύθερο να αναπτύξουμε τις δικές μας σκέψεις κι αυτό επειδή είχε διοριστεί μόλις πριν λίγα χρόνια.
Σε κάθε φιλολογικοσυζητηση, τα επικρατέστερα επιχειρηματα αφορουν τους βαθμους των εξετάσεων, τις ώρες των διορισμένων, τα χαμένα ιδιαιτερα. Ποιος θα μας πάρει στα σοβαρά αν όλα τα αντιμετωπιζουμε ειτε συντεχιακά είτε βαθμοθηρικά; Εξίσου άσκοποι ειναι οι θρηνοι για την επαφη με την αρχαια δοξα (ελληνων και λατινων) που χάνεται. Μεταξυ μας δουλευόμαστε; Κακιστος τρόπος διδασκαλιας λατινικών και λογοτεχνιας, το βιβλιο της έκθεσης είναι για πέταμα. Μου αρέσει πολύ ο φιλοσοφικός λόγος που διδασκόμαστε στην κατεθυνση και εκει οντως υπάρχουν ευκαιρίες για συζητήσεις, αλλα μέχρι να φτάσουμε στην θεωρητική έχουν προηγηθει 5 χρονια αποσπασμάτων και χρονικών μετατροπών. Μόνοι μας καταδικάζουμε την… Διαβάστε περισσότερα »
Στο προαύλιο του Γυμνασίου, τέτοια μέρα (αγιασμού), το σωτήριον έτος 1991, αυτό που ακουγόταν μεταξύ των πρωτακίων ήταν μια άλλη προσευχή: Θε μου κάνε να μη μας πάρει η Τάδε. Η Τάδε ήταν η αυστηρή φιλόλογος, που φήμες έλεγαν ότι κάποτε είχε βάλει 19. Δυστυχώς ή ευτυχώς (στο δυστυχώς έχω καταλήξει), ποτέ δεν μπορούσα να συμμεριστώ τις αγωνίες των συνομηλίκων μου, ωρίμασα πριν την ώρα μου. Δεν μπορούσα να συνδέσω την αυστηρότητα με τους χαμηλούς βαθμούς. ‘Ημουν χαρούμενη που θα μου έβαζαν βαθμό, γιατί μέχρι τότε η επίδοση μου ήταν μια προφορική διαβεβαίωση ότι είμαι πολύ έξυπνη, ότι είμαι πρώτη.… Διαβάστε περισσότερα »
Πόντια, πολύ ωραία η ιστορία σου! Είχα κι εγώ μια Τάδε φιλόλογο στην Α΄ Γυμνασίου, αλλιώτικη, αξέχαστη. Μας έβαζε να διαβάζουμε λογοτεχνία από βιβλία που δανειζόμασταν από τη δανειστική του σχολείου. Όταν μια μέρα δανείστηκα, αχ δε θυμάμαι ποιο, και το επέστρεψα την επόμενη, μου είπε, εκτός τάξης: ΄Το διάβασες;’. ‘Ναι’. Δε με πίστεψε και μου ζήτησε επιτόπου περίληψη προφορική. Δεν ήξερε βέβαια, ότι για μένα τα βιβλία, τότε, ήταν κάτι σαν αυτό που λέμε ‘μου έσωζαν τη ζωή’. Όταν σε μια από την πρώτες γραπτές ασκήσεις που μας έβαλε στην Οδύσσεια, με θέμα ‘πώς ηθογραφείται ο Οδυσσέας΄, της απάντησα… Διαβάστε περισσότερα »
Κοίτα να δεις τώρα που πρέπει, λόγω θέματος, να διορθώσω σε ‘θύμισες’.
Έκανα τέσσερα χρόνια Αρχαία Γενικής Παιδείας. Κάθε χρονιά μαθαίναμετην κλίση του λύσω από την αρχή. Αποσπασματικά οδύσσεια και Ιλιάδα. Κανένα απολύτως νόημα, το χειρότερο μάθημα των περισσότερων μαθητών. Όταν απόφασισα Δευτέρα Λυκείου να πάω θεωρητική, δεν ήξερα απολύτως τίποτα από Αρχαία, κλίση συντακτικο κλπ. Ήμουν όλα τα χρόνια η καλύτερη μαθήτρια στην τάξη μου Αλλά δεν μου είχε μείνει τίποτα. Έμαθα Αρχαία στο φροντιστήριο Δυστυχώς που ξεκίνησα Δευτέρα Λυκείου . Και λάτρεψα το άγνωστο, η μαγεία του να ανακαλύπτεις το συντακτικό του, να μεταφράσεις, η υπέροχη λακωνικοτητα των αρχαίων Ελληνικών με μάζεψαν. Έβλεπα την μετάφραση του αγνώστου ως μαθηματικό γρίφο,… Διαβάστε περισσότερα »
ας πω και γω τη γνώμη μου, που είμαι της θετικής κατεύθυνσης αλλά έτρεφα και τρέφω μεγάλη αγάπη για τον κόσμο της αρχαίας Ελλάδας. Λάτρευα τις τραγωδίες, Αντιγόνη έκανα μόνο και αυτή όχι όλη, αλλά δεν εστιάσαμε καθόλου στις ιδέες, στα πάθη και τα άγχη των πρωταγωνιστών. Θυμάμαι όμως μια εμμονή να προσδιορίσουμε το είδος της μετοχής (ποτέ δεν τις κατάλαβα). Τον Λυσία τον έμαθα απέξω (την μετάφραση). Πολύ καλά τα πήγα, 16 έγραψα. Από την πρώτη Λυκείου ήξερα ότι θα πάω πρώτη δέσμη (ω ναι, τόσο παλιά είμαι, πρόλαβα το πολυτονικό και τις ποδιές) αλλά ήθελα να διδαχθώ την… Διαβάστε περισσότερα »
Η κατηγορηματική μετοχή είναι πάντα χωρίς άρθρο και λειτουργει ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός στο υποκείμενο ή στο αντικείμενο του ρηματος. Πέραν της κατηγορηματικής υπάρχει η επιθετική και η επιρρηματική (αυτές τις θυμασαι;). Αυτο που ξέρω μετα βεβαιότητας είναι πως η επιμονη μας να διδάσκουμε μετοχές και απαρέμφατα, δεν δημιουργει ανθρωπους που αγαπούν την πλαστικότητας της γλωσσας αλλά παιδιά που ακούνε “φιλολογος” και ξεφυσανε. Αντιθέτως, όποτε λέω μυθους, κουτσομπολια αρχαιότητας, ερωτήσεις σύνδεσης με το σήμερα τα παιδιά ενθουσιάζονται, ρωτάνε και πάντα επανέρχονται. Ε ακόμα δε βρέθηκε ο ανθρωπος που να με ρωτησει με την ίδια λαχταρα τι είναι η κατηγορηματική… Διαβάστε περισσότερα »
Thanks αν και δεν κατάλαβα τίποτα από την πρώτη παράγραφο! Αλλά δεν φταις εσύ, ούτε η μετοχή. Μπορείς να πεις ένα παράδειγμα;
Επίσης να πω, ότι όσον αφορά την δεύτερη σου παράγραφο, είναι πιο εύκολο πιστεύω να διδάξεις απαρέμφατα και μετοχές, γιατί αυτά έχουν κανόνες, διδάσκονται εύκολα από αποφοίτους φιλοσοφικής που δεν είναι φιλόλογοι (ΨΠΦ, Ιστορικό-αρχαιολογικό). Δυστυχώς όλοι οι απόφοιτοι αυτών των σχολών θεωρούνται από την πολιτεία φιλόλογοι.
Είχα δύο συγκατοίκους, η μία αρχαιολογικό και η άλλη στο ψυχολογίας της ΨΠΦ (Ψυχολογία-παιδαγωγικό-φιλοσοφία). Αρχαία έκαναν ελάχιστα, τα απολύτως απαραίτητα. Η μία από αυτές είναι καθηγήτρια σε λύκειο.
Παραδειγμα απο το σχολικό βιβλίο: Φανερὸς ἦν τοῖς νόμοις λατρεύων. Φανερά υπηρετούσε τους νόμους είναι η μεταφραση. Η κατηγορηματική μετοχή ειναι το λατρευων γιατι υπάρχει το συνδετικό ρημα ην (ειμι). Οποτε στην συνταξη λέμε: ρημα το ην. Ποιος ήν; Αυτός (υποκείμενο). Τι ήταν αυτός; Λατρεύων. Μετα το ειμαι μπαινουν κατηγορουμενα, δηλαδη λέξεις που προσδιδουν μια παροδικη ιδιοτητα, αρα το λατρευων θα το λέγαμε κατηγορουμενο και μιας και ειναι μετοχή ειναι κατηγορηματικη. Ξερω πολύ καλά οτι πάμπολα τμηματα δεν διδάσκονται αρχαια/λατινικα και αυτος ειναι ένας βασικός λόγος που διδάσκουμε με πινακακια και συμπληρωση κενων. Αυτα μπορει να τα διδάξει οποιοσδήποτε, δεν… Διαβάστε περισσότερα »
http://www.kathimerini.gr/890701/opinion/epikairothta/politikh/to-misos-gia-ta-arxaia
Και ένα άρθρο του αγαπημένου μου αρθρογράφου της Καθημερινής, Τάκη Θεοδωρόπουλου, που τον διαβάζω πάντα, και που κάτι μου μαθαίνει πάντα.
kathimerini.gr/983824/opinion/epikairothta/politikh/h-karxhdona-epese-k-gavrogloy
Και το προχθεσινό του.
leas, αν θέλεις, το μέιλ μου είναι indefinable78@hotmail.com.
Όταν διαβάζω τα σχόλια σου, αναπνέω καλύτερα.
Πόντια, σ’ ευχαριστώ πάρα πολύ!