To κείμενο είναι της Sally Howard
H συγγραφέας ενός νέου βιβλίου για την οικιακή εργασία πάλεψε με την ιδέα να σφουγγαρίζει και να βάζει κάποιος άλλος σκούπα της- κι αποφάσισε πως τουλάχιστον θα πρέπει να χαρίσει σε αυτόν τον άνθρωπο μια καινούργια σφουγγαρίστρα και έναν ικανοποιητικό δίκαιο μισθό.
Την καθιερωμένη μέρα που ερχόταν η Τάνια στο σπίτι να καθαρίσει, επέστρεφα πάντα από τη δουλειά σε ένα τακτοποιημένο σπίτι με καθαρή κουζίνα και μπάνιο που μύριζε ντετόλ, κουβαλώντας μαζί μου και κάποια αισθήματα ενοχής. Ένιωθα το ίδιο άβολα όπως κι όταν έπαιρνα το γιο μου από τον παιδικό σταθμό- εθνική δομή που απασχολεί δυσανάλογα γυναίκες, κυρίως μαύρες. Ένιωθα άβολα όπως κάθε φορά που αγόραζα ρούχα από γνωστή αλυσίδα ρούχων που βασίζεται στη γυναικεία εργασία και εκμετάλλευση. Το βιβλίο μου The Home Stretch, είναι το αποτέλεσμα της ερώτησης που μου προκαλεί αυτό το αίσθημα δυσφορίας: Είναι σωστό όντας φεμινίστρια να προσλάβω καθαρίστρια για το σπίτι;
Θα είναι η συνείδηση μου καθαρή;
Η απαιτητική εργασία στο σπίτι- που δεν τελειώνει ποτέ- έχει γίνει κυρίαρχο στοιχείο της μεσοαστικής ζωής. Υπάρχουν 67 εκατομμύρια οικιακοί εργαζόμενοι παγκοσμίως: καθαριστές, μάγειρες, babysitters, φροντιστές για ηλικιωμένους ή άτομα με ειδικές ανάγκες. Ο αριθμός τους αυξάνεται ραγδαία, καθώς το μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής συνδυάζεται με το γεγονός πως λιγότερες γυναίκες εγκαταλείπουν την αμειβόμενη απασχόληση. Δημιουργείται έτσι ένα παγκόσμιο χάσμα στον τομέα της οικιακής φροντίδας. Ένας στους τρεις Βρετανούς πληρώνει σήμερα έναν οικιακό βοηθό -μια τάση που στηρίζεται από τους μεσοαστούς ηλικίας κάτω των 35 ετών, πολλοί από τους οποίους αναφέρουν ότι προσλαμβάνουν καθαριστές -με το 93% των περιπτώσεων να προτιμά γυναίκες- ως μέσο αποφυγής οικιακών διενέξεων.
Η έκκληση για άδικη κατανομή μη αμειβόμενης εργασίας των γυναικών στο σπίτι ήταν μια ανισότητα που είχε θίξει εντόνως το δεύτερο φεμινιστικό κύμα. Μέσω αγώνων απαιτήθηκε η αναγνώριση του σφουγγαρίσματος και του σκουπίσματος ως «εργασία των γυναικών» και μάλιστα μη αμειβόμενη. Oι υπέρμαχοι της γυναικείας χειραφέτησης έκαναν πορεία στην Νέα Υόρκη και την Ουάσινγκτον κρατώντας πλακάτ που έγραφαν «Μη σιδερώνετε όσο ο αγώνας μας καίει». Ωστόσο, μέχρι τη δεκαετία του 1980, οι κυρίαρχες φεμινιστικές ανησυχίες στράφηκαν προς τη δημόσια σφαίρα: το κλείσιμο του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των φύλων και την εκπροσώπηση των γυναικών στο Κοινοβούλιο.
Φυσικά, οι τουαλέτες και τα πατώματα χρειάζονταν ακόμα να καθαριστούν- έτσι το 1980 οι Βρετανοί άντρες αύξησαν τις προσπάθειες τους να αναλάβουν ενεργό ρόλο στην καθαριότητα του σπιτιού και το νοικοκυριό (σε 20 ώρες τη βδομάδα από 1 ώρα και 20 λεπτά το 1971). Παρ’ όλα αυτά, οι γυναίκες ήταν εκείνες που συνέχιζαν να επωμίζονται το περισσότερο φόρτο οικιακής εργασίας. Καθώς, με την πάροδο του χρόνου η συνεισφορά των αντρών μειώθηκε, το πρόβλημα της άνισης κατανομής οικιακής εργασίας μεταξύ των φύλων μετατράπηκε σε μια φυλετική και ταξική γραμμή γυναικείας εργασίας. Έκθεση του Παρατηρητηρίου Προσφυγικής και Μεταναστευτικής Κρίσης διαπίστωσε ότι οι αλλοδαποί και παράνομοι εργάτες εμφανίζουν υψηλά ποσοστά στην οικιακή εργασία.
Για τη συγγραφή του βιβλίου πέρασα πολύ χρόνο με τις γυναίκες που καθαρίζουν τα γραφεία και τα σπίτια της Βρετανίας. Είδα πως είναι να μαζεύουν χρησιμοποιημένα ταμπόν από το πάτωμα του μπάνιου, πως είναι να τρίβουν με σαπούνι τις μπανιέρες και να καθαρίζουν τις κολλημένες σάλτσες από τους τοίχους της κουζίνας.
Ανακάλυψα έτσι μερικα πράγματα:
Ότι οι θέσεις εργασίας στα ξενοδοχεία μεσαίας κατηγορίας, οι καθαρίστριες που αναμένεται να «αστράψουν» τα δωμάτια τόσο γρήγορα που υποφέρουν από κρίσης άγχους και πανικού. Ότι πολλές εταιρίες προτιμούν εργαζομένους που δεν μιλούν αγγλικά – και επομένως δεν διαθέτουν τα μέσα να διεκδικήσουν δίκαιο μισθό.
Έμαθα οι μοντέρνοι νοικοκυραίοι προτιμούν λιγότερο οικολογικά προϊόντα καθαρισμού, αλλά κυρίως σπιτικά κάτι που διπλασιάζει το φόρτο εργασίας των οικιακών καθαριστών. Επίσης έμαθα ότι η φεμινιστική ρητορική του δεύτερου κύματος αναφέρεται στην οικιακή εργασία ως κοπιαστική εργασία, πολύ φυσικά, αποξενώνει τους εργαζομένους που υπερηφανεύονται με ικανοποίηση για την διεκπεραίωση της απαραίτητης εργασίας.
Και ρωτώ: είναι ηθικά και οικονομικά καταδικαστέο να αναθέσουμε το νοικοκυριό του σπιτιού μας σε κάποιον εργαζόμενο; Αν αυτή η πράξη αμφισβητείται από πολλές φεμινίστριες, μπορούμε να διορθώσουμε αυτό το ηθικό ζήτημα αναθέτοντας για παράδειγμα τη δουλειά σε έναν άντρα καθαριστή ή πληρώνοντας τον εργαζόμενο μας με την ώρα;
Στην έρευνα μου, πολλοί από τους Βρετανούς που πληρώνουν οικιακό καθαριστή προέβαλαν το επιχείρημα της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας: «όσοι μπορούν να το αντέξουν οικονομικά είναι λογικό να το κάνουν, αποδίδει αξία στην εγχώρια εργασία».
Αν θέλουμε να επιχειρηματολογήσουμε πάνω στο οικονομικό κομμάτι, θα πρέπει να συλλογιστούμε το εξής: πληρώνουμε τους οικιακούς εργαζομένους καλά, γρήγορα, τους παρέχουμε ιατρική ασφάλεια, τους κολλάμε ένσημα, και τους δίνουμε επίδομα άδειας. Η φεμινίστρια ακαδημαϊκός Αριάνα Σαβίσι υπολογίζει την τιμή δίκαιης αμοιβής ενός οικιακού καθαριστή στο Ηνωμένο Βασίλειο ως εξής:
«Ένας μέσος υπάλληλος στο Ηνωμένο Βασίλειο κερδίζει 518 λίρες έχοντας εργαστεί κατά μέσο όρο 37 ώρες. Υπολογίζοντας τα μεσημεριανά διαλείμματα και την νόμιμη αμειβόμενη άδεια- την οποία ένας οικιακός βοηθός γενικά δεν δικαιούται- σημαίνει ότι ο μέσος άνθρωπος κερδίζει 18,14 λίρες ανά πραγματική ώρα εργασίας. Προσθέτοντας 3 λίρες για εισιτήριο μετακίνησης, ένας οικιακός βοηθός πρέπει να πληρώνεται 21,14 λίρες για μία ώρα εργασίας ή 39,28 για δύο ώρες εργασίας.
Ωστόσο, ο μέσος οικιακός βοηθός στο Λονδίνο κερδίζει 8,89 λίρες την ώρα. Συμφωνα με αυτά τα δεδομένα και στο πλαίσιο της Διεθνούς Απεργίας Γυναικών οι καθαρίστριες/ες, οι δάσκαλοι/ες και οι φροντιστές βγήκαν στους δρόμους του Λονδίνου, της Μαδρίτης και της Αργεντινής ζητώντας αναγνώριση της αξίας της δουλειάς τους.
Για δύο μήνες δοκίμασα την επιλογή δίκαιης αμοιβής, προσλαμβάνοντας την Τζουράτ, μια καθαρίστρια που βρήκα όχι μέσω πρακτορείου, και πληρώνοντας την 40 λίρες για δίωρη απασχόληση. Δεν θα μπορούσα να κομίσω αυτήν τη προσέγγιση χωρίς τις νέες γνώσεις μου για τη σχέση μεταξύ του να πληρώνω μια βοηθό να καθαρίζει το σπίτι και της διαρθρωτικής υποτίμησης της γυναικείας εργασίας. Ένας ακόμα συντελεστής ήταν ο τρίχρονος γιος μου, ο οποίος ακολουθούσε τη Τζουράτ σε όλο το σπίτι καθώς καθάριζε. Δεν ήθελα να δει ότι η εργασία ορισμένων γυναικών είναι λιγότερο σημαντική από την εργασία και τον ελεύθερο χρόνο άλλων ανδρών ή γυναικών. Η χειραφέτηση των γυναικών της μεσαίας τάξης και η απομάκρυνση τους από την οικιακή εργασία είχε ως κόστος την επανένταξη των φτωχότερων γυναικών σε αυτήν.
Που καταλήγω λοιπόν; Θα μπορούσα να προσλάβω οικιακή βοηθό με καθαρή συνείδηση; Όχι.
Ωστόσο βρήκα ότι θα μπορούσα να ελαφρύνω τη φεμινιστική συνείδηση μου, καθαρίζοντας κι εγώ η ίδια την λεκάνη της τουαλέτας μου.
πηγή: The Guardian
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
Εγώ πάλι γιατί βλέπω πρώτα το δίπολο φτωχός /μεσοαστός. Είναι αναμφίβολο ότι η συντριπτική πλειονότητα των καθαριστριών είναι γυναίκες, για ευνόητους λόγους, λόγους σεξιστικούς. Αλλά από ποτέ είναι ντροπή στην καπιταλιστική κοινωνία να βάζεις κάποιον άλλον να κάνει αυτά που δεν θέλεις, επειδή μπορείς να πληρώσεις; Επειδή είναι γυναίκες οι περισσότερες καθαρίστριες δεν πρέπει να καθαρίζει το σπίτι ένας τρίτος; Ή επειδή είναι κακό πληρωμένες ως εργαζόμενες; Αλλά αυτό μπορούμε να το πούμε για πάρα πολλά επαγγέλματα, απλά στο συγκεκριμένο αντικατοπτρίζεται και μισθολογικό χάσμα αντρών /γυναικών, ίσως. Γιατί δεν αντέχεις να καθαρίζει κάποιος τη λεκάνη σου αλλά αντέχεις κάποιος να… Διαβάστε περισσότερα »
Στην Ελλάδα οι εταιρίες καθαρισμού θα μπορούσαν κάλλιστα να συγκριθούν με τη σωματεμπορία. Γνωστή μου δούλευε καθαρίζοντας πανεπιστήμιο για 9 μήνες απλήρωτη, με απειλές από άντρες επιστάτες. Τελικά τις πούλησε και ο δικηγόρος και πήραν λιγότερο από χιλιάρικο μετά το δικαστήριο. Εννοείται ότι προτιμούνται μετανάστριες για να μην μπορούν να διεκδικήσουν ούτε τα στοιχειώδη. Σε άλλη περίπτωση, σε νοσοκομείο, τις υποχρέωναν να υπογράφουν άλλα από αυτά που πληρώνονταν και να επιστρέφουν τα δώρα. Για το ύψος των αμοιβών ας μην το συζητήσουμε. Ένα άλλο σοβαρό ζήτημα, όχι μόνο στην Ελλάδα, με τις “γυναικείες” υποτιμημένες εργασίες είναι ότι θεωρούνται τόσο κατώτερες… Διαβάστε περισσότερα »
avis, έχω δουλέψει κάποια χρόνια σε εταιρεία καθαρισμού, αρχικά ως καθαρίστρια και μετά ανέλαβα και την ευθύνη ομάδας σε δημόσιο κτίριο. Το πρόβλημα με αυτές τις εταιρείες είναι οτι δεν υπάρχει ο παραμικρός έλεγχος. Κάποιες συνάδελφοί μου που έκαναν καταγγελία για δεδουλευμένα σε άλλη εταιρεία τραβιούνταν χρόνια ολόκληρα και τελικά δεν έμαθα αν κατόρθωσαν τίποτα. Επίσης, οι εταιρείες έχουν πλεονέκτημα γιατί βρίσκουν πολύ εύκολα προσωπικό απο ανθρώπους, γυναίκες κυρίως, που είναι σε πολύ μεγάλη ανάγκη και συνήθως δεν τους δίνεται η ευκαιρία να δουλέψουν πουθενά αλλού, λόγω ηλικίας ή έλλειψης κατάρτισης και εργασιακής εμπειρίας. Οπότε, αν κάποια τολμήσει να μιλήσει,… Διαβάστε περισσότερα »
20 ώρες την εβδομάδα οικιακή εργασία σημαίνει ένα τρίωρο τη μέρα, κάθε μέρα! Κι αυτό είναι ο μέσος όρος για έναν εργαζόμενο άντρα; Και ο μέσος όρος στις εργαζόμενες γυναίκες είναι ακόμα μεγαλύτερος; Μου φαίνεται λίγο τραβηγμένο, τι κάνουν πια σε αυτό το σπίτι δύο άτομα από ένα τρίωρο τη μέρα, το ξαναχτίζουν; Λίγο περίεργη πληροφορία. Γενικά το κείμενο μου φάνηκε μια συρραφή από ενδιαφέροντα μεν θέματα, χωρίς όμως κεντρικό άξονα και στόχο. Στην τελική, όχι, δεν νομίζω πως είναι θέμα αρχής αν θα προσλάβεις άτομο για βοήθεια, είναι μάλλον θέμα χρόνου, ανάγκης και χρημάτων. Το πώς θα αντιμετωπίσεις το… Διαβάστε περισσότερα »
Αιλουροειδέστατο, πολύ χαίρομαι που συνεργάζεσαι με άτομα που κατανοούν τί σημαίνει να είσαι επαγγελματίας. Σχετικά με την πρώτη παράγραφο, πολλοί πελάτες πέρα απο το καθάρισμα χρειάζονται και μαγείρεμα, που γίνεται καθημερινά, πλύσιμο και σιδέρωμα ρούχων, πλύσιμο πιάτων και άλλες χρονοβόρες δουλειές. Είναι θέμα συμφωνίας ανάμεσα στον πελάτη και την εταιρεία ή τον/την εργαζόμενο/η. Μου είχε τύχει κάποια στιγμή, αλλά δεν δέχτηκα γιατί έδινε πολύ λίγα χρήματα και μου φάνηκε και λίγο πέφτουλας. Edit: Εντωμεταξύ, τώρα συνειδητοποίησα οτι αναφέρεσαι στους ενοίκους του σπιτιού, αλλά η απάντηση ισχύει όπως και να έχει 😁
Πολλοί φοβούνται ότι ισχύει το δεύτερο. Είχα διαβάσει μελέτες για το ότι οι μισθοί στις βιοεπιστήμες άρχισαν να μειώνονται όταν αυξήθηκαν οι γυναίκες. Ενώ αντιθέτως με τον προγραμματισμό αρχικά ασχολούνταν τα “computer girls” με μισθούς γραμματέων.
To 2o