Προσωπική ιστορία: η μάχη μου με την (επιλόχεια) κατάθλιψη

Για να είμαι ειλικρινής, συμβιώνω με την κατάθλιψη από την εφηβεία μου. Μετά την ενηλικίωση έβλεπα ψυχολόγους για μερικές συνεδρίες αλλά λόγω διάφορων συγκυριών σταματούσα. Είχαν όμως όλοι παρατηρήσει πως υπήρχε ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο στη ζωή μου: έκρυβα το πραγματικό μου πρόβλημα κάτω απ’ το χαλί και αφιέρωνα ενέργεια και χρόνο σε ασήμαντα πράγματα υπερεκτιμώντας τα, οπότε στρίμωχνα συνεχώς κάτω απ’ το χαλί τα πραγματικά μου συναισθήματα, τους φόβους, τις σκέψεις, τις επιθυμίες, τις στενοχώριες και τις ανησυχίες. Τάιζα ένα θηρίο το οποίο σε πολύ δύσκολες φάσεις της ζωής μου έβγαινε απ’ το χαλί και με κατασπάραζε, οι φόβοι γίνονταν τρόμος, οι σκέψεις εμμονές, οι επιθυμίες απωθημένα, οι ανησυχίες κρίσεις άγχους, οι στενοχώριες αφόρητη θλίψη και τα συναισθήματα κύματα που με έπνιγαν. Η επιλόχεια κατάθλιψη ήρθε ύπουλα, εκεί που έδινα μπράβο στον εαυτό μου που τη γλίτωσε, εκεί που νόμιζα πως είχα τον πλήρη έλεγχο.

Μετά από μια υπέροχη εγκυμοσύνη, γέννησα το φθινοπωρινό μου μωρό και ήταν όλα καλά! Είχα την απόλυτη στήριξη του άντρα μου, ο οποίος δε με άφηνε να ταλαιπωρηθώ ούτε στο ελάχιστο, είχε εμπειρία από το πρώτο του παιδάκι, αλλά έτσι κι αλλιώς είναι πολύ υποστηρικτικός: άλλαζε πάνα στο μωρό, σηκωνόταν τη νύχτα να το ταΐσει, μιλούσε με τον παιδίατρο, το έκανε μπάνιο, καθάριζε το σπίτι, μαγείρευε.  Γρήγορα κατάλαβα βέβαια ότι δεν μπορώ να τα περιμένω όλα από εκείνον και μπήκα στο παιχνίδι της καθημερινής φροντίδας του μωρού γεμάτη όρεξη. Τα αναφέρω αυτά γιατί κατάλαβα ότι δε θεωρούνται αυτονόητα απ’ όλους τους συντρόφους. Όλα άψογα.

Η πρώτη μάχη δόθηκε με το θηλασμό. Αχ, αυτός ο θηλασμός! Δε θήλασα αποκλειστικά γιατί δεν είχα ενημερωθεί αρκετά (κι ευθύνομαι εγώ γι’ αυτό) κι ενώ στην αρχή δε με πείραζε που έδινα και μπιμπερό, λίγες εβδομάδες μετά τη γέννα έφαγα ένα γερό σκάλωμα με αυτό το κομμάτι της μητρότητας. Τύψεις, πείσμα, άρνηση, κάθε μέρα κι από ένα διαφορετικό κυρίαρχο συναίσθημα. Αγόραζα το ένα θήλαστρο μετά το άλλο μήπως καταφέρω ν’ αυξήσω το γάλα, ούτε που ήξερα αν έκανα καλά, αλλά μετρούσα την αξία μου σε ml. Το μωρό θήλασε για 5 μήνες, ώσπου στον 6ο σταμάτησε μόνη της. Η ανακούφισή μου δεν περιγράφεται.

Αν εξαιρέσουμε όμως το αγκάθι του θηλασμού, μέχρι τον 6ο μήνα ήμουν μια χαρά. Είχα άπειρη όρεξη να κάνω οτιδήποτε, τρομερό κέφι και διάθεση απ’ το πρωί μέχρι το βράδυ, ήμουν ασταμάτητη, ακούραστη, «είμαι μαμά τώρα», έλεγα. Καθάριζα και συμμάζευα διαρκώς το σπίτι, έκανα κάθε μέρα λίστα με όλα αυτά που είχα να κάνω και φρόντιζα στο τέλος της μέρας να έχω φέρει σε πέρας όλες τις δουλειές μου. Με ανοιχτή την πληγή της καισαρικής έσκυβα να καθαρίσω σημεία του σπιτιού που δεν ήξερα καν ότι υπήρχαν. Εγώ, η τεμπέλα. «Είμαι μαμά τώρα!».

Στον 6ο μήνα από τη γέννηση της κόρης μου, ο άντρας μου άρχισε να λείπει απ’ το σπίτι 12 ώρες καθημερινά λόγω αλλαγών στη δουλειά του κι εγώ μόνη με το μωρό τόσες πολλές ώρες. Μία μέρα καθώς έπλενα τα πιάτα και τραγουδούσα και χόρευα στο μωρό γεμάτη όρεξη και χαμόγελα ως συνήθως, σαν να έγινε ένα κλικ στο μυαλό μου, ένα μπαμ και σταμάτησα. Βαρέθηκα ν’ ακούω τη φωνή μου, δεν μπορούσα καν να κοιτάξω το μωρό, συνέχισα να πλένω τα πιάτα μηχανικά. Η μικρή άρχισε να κλαίει, έβγαζε δόντια, γκρίνιαζε, δεν είχα όρεξη και κουράγιο ν’ ασχοληθώ μαζί της, να της πω τα τραγουδάκια που της άρεσαν για να ηρεμήσει, να την κάνω να ξεχαστεί. Τα νεύρα μου άρχισαν να τσιτώνονται, την κοίταξα και φώναξα «τι θέλεις πια;», την έβαλα μπροστά στην τηλεόραση να δει κινούμενα σχέδια για πρώτη φορά και κλείστηκα στο δωμάτιο, χτυπώντας τον εαυτό μου, τσιρίζοντας και κλαίγοντας. Αυτό ήταν μόνο η αρχή.

Έπαψα να ξυπνάω με όρεξη, να τραγουδάω, να χαμογελάω. Νεύρα; Άπειρα. Προς όλους και όλα. Είχα το μωρό αγκαλιά κι έριχνα κάτω ο,τι έβλεπα μπροστά μου κλωτσώντας το και βρίζοντας, το μωρό τρόμαζε και τσίριζε κι εγώ έκλαιγα. Όταν δεν ηρεμούσε της φώναζα και μία φορά την τράνταξα δυνατά. Κλάμα πάλι, τύψεις, μα ένιωθα να μην ελέγχω τον εαυτό μου. Υπήρχαν μέρες που στο ένα χέρι κρατούσα το μπιμπερό της και στο άλλο ένα μπουκάλι κρασί απ’ τις 7 το πρωί και το είχα πιει όλο μέχρι τις 9. Μία φορά πήρα τον άντρα μου και τσίριζα γιατί πάλι είχα νευριάσει με μια βλακεία κι εκείνος ήρθε τρέχοντας απ’ τη δουλειά για να με ηρεμήσει. «Νομίζω πως έχεις επιλόχεια κατάθλιψη», μου είπε μια μέρα. «Μου γίνατε όλοι ψυχίατροι», απάντησα. Ήξερα πάντα τι μου έφταιγε και νευρίαζα τόσο πολύ και δεν ήταν κατάθλιψη, άλλοτε ήταν οι παρεμβατικοί γονείς μου, οι αδιάφορες φίλες μου, ο άντρας μου που δεν είχε κουράγιο να πάμε βόλτα, το φαγητό που πέταξα γιατί η μικρή δεν ήθελε να φάει.

Σε μία μεγάλη κρίση έκλεισα ραντεβού με ιδιώτη ψυχίατρο. «Αυτό που έχεις είναι υπερκόπωση, ένα lexotanil τη μέρα και αν δε σου φτάνει θα το αυξήσουμε». «Είδες που δεν έχω επιλόχεια!», έλεγα. Ο άντρας μου δε με άφησε να ξεκινήσω τα συγκεκριμένα χάπια, μου πρότεινε να πάρω κι άλλη γνώμη. Η κατάσταση χειροτέρευε. Έβαζα το μωρό μπροστά στην τηλεόραση και βυθιζόμουν στη θλίψη, σταμάτησα να μαγειρεύω για εμάς, σταμάτησα να ταΐζω το μωρό φρούτα, κρέας και κρέμες, της έδινα μόνο γάλα, σταμάτησα να βγαίνω απ’ το σπίτι κι όποτε το έκανα ένιωθα να καταπιέζω τον εαυτό μου και γυρνούσα πίσω κλαίγοντας. Όσο για τη φροντίδα του εαυτού μου… σταμάτησα να πλένομαι κάθε μέρα, έτρωγα μόνο βλακείες σαν να μην υπάρχει αύριο, άρχισα να τρώω και να πίνω πράγματα που δεν είχα βάλει ποτέ στο στόμα μου, όπως πατατάκια ή κόκα κόλα, πάχαινα διαρκώς και δε μ’ ένοιαζε καθόλου. Κομμωτήριο, νύχια, ρούχα, ψώνια δεν έβρισκα κανένα λόγο να τα σκεφτώ γιατί όλα έμοιαζαν μάταια… σκεφτόμουν πως δεν υπάρχει λόγος ν’ ασχοληθώ με όλα αυτά αφού η μόνη μου βόλτα είναι μέχρι το πάρκο. Λειτουργικότητα μηδέν. Η ζωή μου τελείωσε, είμαι μαμά τώρα.

Ξεκίνησα συναντήσεις με ψυχολόγο στο κέντρο ψυχικής υγείας του δήμου μου γιατί ένιωθα ένα αβάσταχτο βάρος και για πρώτη φορά στη ζωή μου παραδεχόμουν ότι δεν είμαι σε θέση να το διαχειριστώ. Αρχικά, το μόνο που έκανα ήταν να κράζω τους γονείς μου, τις φίλες, τον καιρό, όλα μου έφταιγαν, η ψυχολόγος κατάλαβε όμως γρήγορα ότι το πραγματικό μου πρόβλημα βρισκόταν πάλι κρυμμένο κάτω απ’ το χαλί. Στην τρίτη συνάντηση έκανα ίσως το πιο δύσκολο πράγμα που έχω κάνει ποτέ: παραδέχτηκα για πρώτη φορά ότι σκέφτομαι να βλάψω τον εαυτό μου και το μωρό μου. Το μωρό μου… Έκλαιγα τόσο πολύ, όμως μέσα στην απόγνωση που με κατέκλυζε ούρλιαζα για βοήθεια. Είχα σκεφτεί μέχρι και με ποιον τρόπο θα έκανα κακό στο μωρό. Το είχα φανταστεί σχεδόν, αλλά μέχρι τότε μου ήταν αδύνατο να το ξεστομίσω. Πώς θα μπορούσα άλλωστε; Το έκανα όμως και η ψυχολόγος αργότερα πια μου είπε ότι τη συγκίνησε η δύναμή μου σ’ εκείνη τη συνάντηση. Με ενημέρωσε ότι πολλές γυναίκες το σκέφτονται αυτό, αλλά σιωπούν και ζουν για πάντα με τις ενοχές. Τώρα τα γράφω με μία τεράστια ψυχραιμία, τότε όμως η παραδοχή αυτή μ’ έκανε κουρέλι, ένιωθα επικίνδυνη για το παιδί μου, φοβόμουν τον εαυτό μου, την κοιτούσα και σκεφτόμουν πως δεν της αξίζω. Δεν άξιζα να ζω και δεν ήταν η πρώτη φορά που ένιωθα έτσι.

Ο άντρας μου για μήνες με ρωτούσε «τι έχεις; Πώς μπορώ να βοηθήσω; Γιατί δεν ευχαριστιέσαι με τίποτα;» κι επιτέλους είχα όλες τις απαντήσεις. (Επιλόχεια) κατάθλιψη με επεισόδια υπομανίας τους πρώτους μήνες μετά τη γέννα. Δεν ήταν όρεξη και κέφι, δεν ήμουν ακούραστη και γεμάτη ζωντάνια, ήταν υπομανία που εξελίχθηκε σε κατάθλιψη. Η ψυχολόγος μου σύστησε ψυχίατρο του ΚΨΥ, ξεκίνησα φαρμακευτική αγωγή με ήπια αντικαταθλιπτικά και οι δυο τους έγιναν μία ομάδα για να με στηρίξουν.

Όπως ανέφερα στην αρχή, συμβιώνω με την κατάθλιψη από την εφηβεία κι όσες φορές την είχε διαγνώσει κάποιος ψυχολόγος ποτέ δεν είπα –ούτε καν στον εαυτό μου- «εχω κατάθλιψη», έλεγα κάτι όπως «έχω θέματα». Σε μια προσπάθεια να αποδεχτώ λοιπόν το πρόβλημά μου, κατάλαβα ότι πρέπει να μιλήσω γι’ αυτό ανοιχτά. Είπα στον εαυτό μου: τα «θέματά» μου έχουν όνομα και λέγονται «κατάθλιψη», δε θα με καθορίζει για πάντα, ωστόσο είναι ένα κομμάτι μου και δεν ντρέπομαι να το πω, δε γίνεται να υποστηρίζω πως οι ψυχικές ασθένειες δεν μπορούν πια να είναι ταμπού κι εγώ να ντρέπομαι να το ξεστομίσω. Κι έτσι, όταν φίλοι ή γνωστοί με ρωτούσαν τι κάνω κι έγραφα «μια χαρά!», το έσβηνα κι έγραφα την αλήθεια: «δεν είμαι πολύ καλά, έχω κατάθλιψη, όμως ξεκίνησα φαρμακευτική αγωγή και σύντομα θα είμαι καλύτερα». Οι αντιδράσεις θερμότατες. Η αγάπη που έλαβα ακόμα και σε κάποια σχόλια κάποια στιγμή εδώ στο Α, μπα ήταν τόσο συγκινητική.

Καταφέρνω να γράψω αυτό το κείμενο τώρα που είμαι ήδη καλύτερα, ένα μήνα και κάτι από την έναρξη της αγωγής. Το ταξίδι της ψυχοθεραπείας είναι ακόμα στην αρχή του, όμως τώρα πιστεύω πως μπορώ να τα καταφέρω να ξεφύγω απ’ αυτή τη μαυρίλα που με πλάκωνε και ν’ αγαπήσω ακόμα περισσότερο τη μικρή μου και τον εαυτό μου. Για πρώτη φορά στη ζωή μου αντιλαμβάνομαι πως γίνεται πράγματι να ζω χωρίς να σκέφτομαι διαρκώς το θάνατο, μία σκέψη που είχε γίνει δεύτερη φύση μου πια. Το να παραδεχτώ τις αλήθειες μου, ήταν το βήμα που με βοήθησε να βγω απ’ το σκοτάδι. Ναι, νιώθω λίγο αμήχανα που έγραψα αυτές τις αλήθειες και δε λέω ότι είναι κάτι που λέγεται με ευκολία, αλλά αφενός με βοηθάει ν’ απελευθερωθώ και αφετέρου ξέρω πως είστε κι άλλες εκεί έξω που το έχετε βιώσει ή το βιώνετε. Αρκεί να γνωρίζετε πως δεν είσαστε μόνες και να μη διστάζετε να ζητήσετε βοήθεια.

Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News