Πριν από λίγες μέρες μιλούσα με μία φίλη στο τηλέφωνο. Λέγαμε τα νέα μας, όταν κάποια στιγμή μεταξύ άλλων μου είπε: «Προχτές είχα τη γυναίκα…». Μετά από λίγη ώρα κλείσαμε και έμεινα συλλογισμένη. Όχι επειδή δεν κατάλαβα τι εννοούσε, αντιθέτως. Επειδή κατάλαβα, χωρίς να χρειαστεί να ρωτήσω ποια γυναίκα. Επειδή δεν θα είχα καταλάβει, αν αυτός δεν ήταν πράγματι ο πλέον συνηθισμένος τρόπος να αναφερόμαστε στα πρόσωπα εκείνα, θηλυκού στη συντριπτική πλειοψηφία τους γένους, τα οποία επαγγέλλονται την παροχή οικιακών υπηρεσιών.
Συχνά συμβαίνει να καλέσουμε στο σπίτι μας κάποιον επαγγελματία, ο οποίος θα αναλάβει να κάνει κάποια εργασία, την οποία δεν μπορούμε, δεν προλαβαίνουμε ή δεν θέλουμε να κάνουμε μόνοι μας. Άλλοτε είναι ένα χαλασμένο καζανάκι, άλλοτε μία καμένη ασφάλεια, άλλοτε τα δέντρα του κήπου που θέλουν κλάδεμα. Σε κανέναν όμως δεν αναφερόμαστε χρησιμοποιώντας μόνο το φύλο του, όταν μιλάμε γι’ αυτόν σε τρίτους. Λέμε «φώναξα τον κηπουρό» ή «ήρθε ο κ. Κώστας να κλαδέψει τα δέντρα». Ποτέ δεν θα πούμε «σήμερα είχα τον άντρα» και αυτομάτως στο μυαλό του συνομιλητή μας θα σχηματιστεί η εικόνα του κ. Κώστα με την εργατική φόρμα να κλαδεύει τις λεμονιές της αυλής.
Σε κανέναν δεν αναφερόμαστε χρησιμοποιώντας μόνο το φύλο του, εκτός από εκείνη, «τη γυναίκα». Εκείνη που έρχεται να μας προσφέρει την υποδεέστερη μάλλον των υπηρεσιών, που δεν είναι άλλη απ’ το να βάλει σε τάξη το σπιτικό μας, να σκουπίσει, να πλύνει, να σιδερώσει. Εκείνη που το όνομά της δεν είναι άξιο αναφοράς, δεν είναι η Μαρία, η Κατερίνα ή ακόμα περισσότερο η κ. Παπαδοπούλου. Εκείνη που δεν έχει καν κάποια αξιοσημείωτη ιδιότητα, δεν είναι η οικιακή βοηθός ή έστω η καθαρίστρια. Είναι απλά «η γυναίκα».
Γιατί άλλωστε να χρειάζονται περισσότερα στοιχεία; Αφού όλοι γνωρίζουν πολύ καλά ότι οι δουλειές του σπιτιού είναι κατά βάση γυναικείες δουλειές. Ότι τα πατώματα δεν καθαρίζονται καλά, τα τζάμια δεν γίνονται αόρατα και τα σεντόνια δεν ακτινοβολούν το λευκότερο λευκό, αν δεν είναι γυναικεία τα χέρια που βαστούν τα ξεσκονόπανα και βάζουν τα ρούχα στο πλυντήριο. Όπως και επίσης όλοι γνωρίζουν ότι ποτέ δεν θα καλούσαμε μία γυναίκα στο σπίτι για να μας επιδιορθώσει τα ηλεκτρολογικά ή τα υδραυλικά ή να ασχοληθεί με τη φροντίδα του κήπου. Αυτές είναι δουλειές που θέλουν αντρικά χέρια και πολύ περισσότερο ικανότητες που μόνο οι άντρες διαθέτουν. Ποιός λοιπόν ο λόγος να κουραζόμαστε με περιγραφές και λοιπές λεπτομέρειες, όταν τα πράγματα είναι τόσο απλά και μονοσήμαντα; Λέμε «προχτές είχα τη γυναίκα» και αμέσως έχουμε συνεννοηθεί.
Εμείς οι γυναίκες λέμε μεταξύ μας «προχτές είχα τη γυναίκα» και αμέσως έχουμε συνεννοηθεί. Όχι ότι οι άντρες την αποκαλούν διαφορετικά και με περισσότερη ευαισθησία, όταν μιλούν για εκείνη σε τρίτους. Απλώς οι άντρες δεν χρειάζεται να μιλούν για εκείνη καν, αφού πρόκειται για ένα θέμα που δεν τους αφορά. Γιατί ακόμα και αν δεν είμαστε υποχρεωμένες πλέον να κάνουμε τις δουλειές του σπιτιού μόνες μας, η διευθέτησή τους στην πλειονότητα των περιπτώσεων παραμένει δική μας ευθύνη, όπως πάντοτε ήταν. Δική μας ευθύνη να βρούμε το πρόσωπο εκείνο που θα τις αναλάβει, να προγραμματίσουμε τις επισκέψεις του, να το καθοδηγήσουμε και να το επιβλέψουμε. Δική μας η ευθύνη και των λόγων μας όμως, όταν μιλώντας στις φίλες μας λέμε «προχτές είχα τη γυναίκα», με ελαφριά καρδιά και χωρίς καθόλου να το βασανίσουμε. Δική μας η ευθύνη και για το ένα ακόμα λιθαράκι που προστίθεται με τα λόγια μας στο οικοδόμημα της πατριαρχίας. Αυτό που θέλει τις οικιακές εργασίες να είναι άρρηκτα και μονοσήμαντα συνδεδεμένες με το γυναικείο φύλο, κι ας μπορούμε κάποιες πλέον να τις αναθέτουμε αλλού…
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News