Καλησπέρα! Εργάζομαι στον ιδιωτικό χώρο σε γραμματειακή θέση για επιχείρηση που ασχολείται με διάφορες κατασκευές, που σημαίνει επεξεργασία πλαστικών υλικών, χρήση διαφόρων ουσιών όπως βαφές, διαλυτικά κοκ στον χώρο του εργαστηρίου της επιχείρησης ο οποίος δεν διαχωρίζεται επαρκώς από τα γραφεία. Σαν αποτέλεσμα, όπως καταλαβαίνετε πολλές φορές οι έντονες μυρωδιές των υλικών αυτών να μεταφέρονται και στον χώρο που εργάζομαι, σε μικρότερο βέβαια ποσοστό σίγουρα από ότι στον χώρο του εργαστηρίου. Η ανησυχία μου, λοιπόν, από την στιγμή που επιβεβαίωσα την πρώτη μου εγκυμοσύνη (η οποία πηγαίνει πολύ καλά ) είναι κατά πόσο αυτές οι οσμές είναι επικίνδυνες για την εγκυμοσύνη μου (εκτός φυσικά από ενοχλητικές για εμένα), τι ισχύει σε τέτοιες περιπτώσεις όπου ο χώρος εργασίας μπορεί να είναι “τοξικός” για μια εγκυμονούσα εφόσον δεν υπάρχει άλλος χώρος να εργαστώ. Σας ευχαριστώ για τον χρόνο σας
Αγαπητή φίλη,
Στην σύγχρονη ζωή είναι αλήθεια ότι κατακλυζόμαστε από πολυάριθμες χημικές ουσίες. Εκτός από τους “συνήθεις υπόπτους” όμως όπως είναι τα καυσαέρια, τα διάφορα διαλυτικά και τα φυτοφάρμακα, υπάρχουν πολυάριθμες πηγές έκθεσης σε διάφορες ουσίες. Μερικά παραδείγματα: πλαστικές συσκευασίες και πλαστικά δοχεία τροφίμων, προϊόντα ομορφιάς, τα καθαριστικά προϊόντα στο σπίτι, οι καπνοί από το τζάκι ή την ψησταριά, ακόμα και ορισμένα τρόφιμα. Είναι λοιπόν αυτονόητο ότι μια έγκυος δεν μπορεί με τίποτα να αποκλείσει την έκθεσή της σε διάφορους χημικούς παράγοντες.
Απάντηση στο κατά πόσο αυτές οι ουσίες μπορούν να βλάψουν ένα έμβρυο δεν υπάρχει, καθώς δεν είναι ηθικά σωστό να πραγματοποιηθούν κλινικές μελέτες σε ανθρώπους. Αυτό όμως το οποίο γνωρίζουμε με σιγουριά είναι ότι ουσίες οι οποίες τεκμηριωμένα βρέθηκε να προκαλούν προβλήματα στα έμβρυα απαγορεύτηκαν. Ένα παράδειγμα αποτελεί ο μόλυβδος (π.χ στην βενζίνη) ο οποίος προκαλούσε προβλήματα διανοητικής καθυστέρησης στα παιδια. Η χρήση του έχει πλέον απαγορευτεί στη βενζίνη (=αμόλυβδη), στις μπογιές, στις ηλεκτρονικές πλακέτες και αλλού.
Για τον χώρο εργασίας σου δεν είναι δυνατόν να πάρεις από εδώ μια σίγουρη απάντηση καθώς είναι άγνωστο ποιες ουσίες μπορεί να χρησιμοποιούνται στο εργαστήριο του χώρου που εργάζεσαι. Με την προϋπόθεση ότι η επιχείρηση στην οποία εργάζεσαι είναι καθ’ όλα νόμιμη και έχει ελεγχθεί από τους αρμόδιους φορείς, τότε δεν θα υπάρχει λογικά απολύτως κανένα πρόβλημα. Αν τα επίπεδα χημικών είναι ασφαλή για εσένα τότε κατά πάσα πιθανότητα είναι ασφαλή και για το μωρό σου. Παρ’ όλα αυτά, στην εποχή της πανδημίας, με τις νέες συνθήκες εργασίας είναι πιο εύκολο να ζητήσεις να εργάζεσαι από μακριά, εάν η φύση της δουλειάς σου το επιτρέπει.
Τι μπορεί όμως να αποφύγει γενικά μια γυναίκα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης προκειμένου να ελαχιστοποιήσει την έκθεσή της σε ουσίες που πιθανόν να θεωρούνται τοξικές:
- Αλκοόλ. Είναι τεκμηριωμένο ότι η κατανάλωση αλκοόλ προκαλεί βλάβες στο έμβρυο και για αυτό συνιστάται να μην καταναλώνεται καθόλου κατά τη διάρκεια της κύησης.
- Κάπνισμα. Αν και δεν προκαλεί στον ίδιο βαθμό βλάβες σε σχέση με το αλκοόλ, είναι καλό να γίνεται μια δραστική προσπάθεια μείωσης της έκθεσης στον καπνό του τσιγάρου (ενεργητικό και παθητικό κάπνισμα) κατα τη διάρκεια της κύησης. Για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα δεν υπάρχουν ακόμα μελέτες, αλλά στην ίδια λογική καλό είναι να αποφεύγονται.
- Φάρμακα. Οι γυναίκες που βρίσκονται σε χρόνια φαρμακευτική αγωγή θα πρέπει να ενημερώνονται από τον γιατρό τους για το αν τα φάρμακα που παίρνουν είναι επικίνδυνα ή όχι. Υπάρχουν φάρμακα τα οποία αν παίρνεις, απαγορεύεται να μείνεις έγκυος (π.χ. η ισοτρετινοΐνη για την ακμή, κάποια αντιυπερτασικά, κ.α.)
- Βαρέα Μέταλλα. Τα λιπαρά ψάρια όπως ο σολωμός, ο ξιφίας, ο κατεψυγμένος μπακαλιάρος έχουν μεγάλη συγκέντρωση σε βαρέα μέταλλα στο λίπος τους, οπότε δεν πρέπει να καταναλώνονται πάνω από μια φορά την εβδομάδα. Τα ψάρια της μεσογείου είναι καλύτερα από αυτή την άποψη, και συνιστάται να καταναλώνουμε τέτοια ψάρια μια με δυο φορές την εβδομάδα.
- Φρούτα και λαχανικά. Πρέπει να πλένονται καλά (νερό μόνο, δεν χρειάζονται σαπούνι) προκειμένου να απομακρύνονται χώματα (για τον κίνδυνο της τοξοπλάσμωσης) και υπολείμματα φυτοφαρμάκων.
- Συκώτι. Περιέχει μεγάλες ποσότητες βιταμίνης Α, οι οποίες σε μεγάλες συγκεντρώσεις είναι τοξικές για το έμβρυο. Καλό είναι να περιορίζεται πολύ η κατανάλωσή του στην εγκυμοσύνη. Το ίδιο ισχύει και για σκευάσματα ομορφιάς που περιέχουν Βιταμίνη Α.
- Περισσότερες οδηγίες για το τί επιτρέπεται και τί όχι στην εγκυμοσύνη μπορείτε να βρέιτε και εδώ
Αυτές οι ουσίες είναι οι μόνες ουσίες που τεκμηριωμένα προκαλούν προβλήματα στα έμβρυα και είναι ακόμα ευρέως διαθέσιμες στο ευρύ κοινό. Οι υπόλοιπες χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται καθημερινά δεν εμφανίζουν κάποια αποδεδειγμένη τοξικότητα, τουλάχιστον στις ποσότητες που εκτίθεται ο μέσος άνθρωπος. Καλό είναι να μην διαβάζουμε ιστορίες τρόμου και ιστορίες συνομωσίας στο διαδίκτυο, γιατί οι περισσότερες είναι ανακριβείς και υπερβολικές.
Τέλος, θα πρέπει να τονιστεί ότι οι βαφές μαλλιών, τα βερνίκια νυχιών και οι λογής κρέμες είναι απόλυτα ασφαλείς για την εγκυμοσύνη, με την προϋπόθεση ότι είναι από επώνυμες εταιρείες, οι οποίες έχουν σταματήσει να χρησιμοποιούν φορμαλδεϋδη (κάποια πολύ οικονομικά προϊόντα -π.χ. το κλασσικό κόκκινο ζελέ μαλλιών- περιέχουν αυτή την ουσία, και το αναγράφουν). Η εγκυμοσύνη είναι μια αρκετά δύσκολη περίοδος και το να αναγκάζεται μια γυναίκα να ενώ το θέλει να μην βάφει μαλλία/νύχια την κάνει ακόμα πιο μίζερη. Από την άλλη πρέπει να αναφέρουμε ότι τα προϊόντα που μαρκετάρονται ως “φυσικά, οργανικά, φυτικά” δεν υποβάλλονται στους ίδιους ελέγχους με τα υπόλοιπα προϊόντα και οι κατασκευαστές δεν είναι υποχρεωμένοι να ανακοινώνουν όλα τα συστατικά. Αυτό σημαίνει ότι τα διάφορα φυτικά προϊόντα δεν είναι και απαραιτήτως ασφαλή στην εγκυμοσύνη και χρειάζεται πολλή προσοχή.
Υ.Γ.: Περιμένουμε με ανυπομονησία να γνωριστούμε αύριο 7/10/2020 στις 20.00 στην πρώτη μας διαδικτυακή αμποσυνάντηση μέσω zoom και να απαντήσουμε ζωντανά στις ερωτήσεις που στείλατε! (για εγγραφή και το link πατήστε εδώ)
Υ.Γ.2: Δυστυχώς τόσο που καθυστέρησε η απάντηση, το πιο πιθανό είναι ότι έχεις ήδη γεννήσει… Ελπίζω να πήγαν όλα καλά.
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
Μπορεί να μην γίνονται μελέτες σε ανθρώπους λόγω βιοηθικής, αλλά έχουν γίνει πάρα πολλές σε ζώα και επίσης έχει εκτιμηθεί in vitro η εμβρυοτοξικότητα πολλών ουσιών. Ο χώρος της εργασίας σου αλλά και το ίδιο το εργαστήριο πρέπει με βάση τη νομοθεσία να είναι διαμορφωμένοι και να φιλτράρονται έτσι ώστε οι τοξικοί παράγοντες να είναι κάτω από συγκεκριμένα επίπεδα που θεωρούνται ασφαλή για όλους τους εργαζόμενους οι οποίοι πρέπει να φοράνε και ειδικό προστατευτικό εξοπλισμό. Έτσι που το περιγράφεις, με το εργαστήριο να μην είναι καλά διαχωρισμένο και την ύπαρξη έντονων οσμών, εγώ δεν θα σε καθησύχαζα. Ακόμα και χωρίς… Διαβάστε περισσότερα »
1) Τα αποτελέσματα απο μελέτες σε πειραματόζωα και οι in vitro μελέτες δυστυχώς δεν μπορούν 100% να μεταφερθούν στον άνθρωπο. Παραδείγματα αποτελούν τα φάρμακα τα οποία ενώ θεωρήθηκαν ασφαλή χρησιμοποιήθηκαν για χρόνια μέχρι να αποδειχθούν τερατογόνα. 2) Το ότι το αφεντικό της επιχείρησης πρέπει να φροντίσει την υγεία των υπαλλήλων και να έχει κατάλληλα συστήματα φιλτραρίσματος/αερισμού είναι αδιαμφισβήτητο. Αν δεν το κάνει ειναι παράνομος (μάλλον). 3) έχεις απόλυτο δίκαιο για το οτι πρέπει να ανησυχεί περισσότερο για την δική της υγεία γιατί θα παραμείνει σε ένα δυνητικά τοξικό περιβάλλον για τα επόμενα χρόνια. Αυτό προσπάθησα να γράψω, ίσως λίγο πιο… Διαβάστε περισσότερα »
1) Ναι αλλά το αντίθετο; Δηλαδή πόσο συχνά βλέπουμε φάρμακο που αποδείχτηκε προκλινικά εμβρυοτοξικό να δίνεται σε εγκύους; Συνήθως οι οδηγίες των διεθνών οργανισμών βασίζονται στις μελέτες εμβρυοτοξικότητας στα ζώα ή σε stem cells. Τώρα για το κατά πόσο είναι νόμιμο το αφεντικό δεν μπορώ να το ξέρω. Από αυτά που διάβασα όμως δεν είμαι πολύ αισιόδοξη.
Ποτέ. Το σύγχρονο σύστημα φαρμακοεπαγρύπνησης αν κάποιο φάρμακο φανεί ότι μπορεί να κάνει το παραμικρό από τις κλινικές η τις προεκλογικές μελέτες μπαίνει στην κατηγορία X που απαγορεύεται να δοθεί.
Μόνο το αντίθετο μπορεί να γίνει. Κάτι να μην φανεί, από πριν και να το δείξει η μακροχρόνια και ευρεία χρήση.
Ο κόσμος μας έχει βελτιωθεί δραματικά την τελευταία 20ετια ώστε να μην επαναληφθούν λάθη του παρελθόντος.
Η εταιρία σου θα πρέπει να έχει φόρμες (στην αγγλία λέγονται COSHH) που αναγράφουν όλα τα χημικά που χρησιμοποιούνται, οδηγίες για τον προστατεύτικό εξοπλισμό που χρειάζονται, και τι προβλήματα υγείας μπορεί να προκαλέσουνε. Λογικά είναι κάτι για το οποίο ενημερώνονται και όλοι οι εργάτες. Ρώτα την διεύθυνση της εταιρίας και αν δεν υπάρχει απευθείας ενημέρωση για εγκύους στις φόρμες βγάλε φωτοτυπίες και πήγενέ τις στο γυναικολόγο σου. Και μια παρατήρηση για την απάντηση… δεν χρειάζονται κλινικές δοκιμές για να φανούν τα αποτελέσματα τις έκθεσης σε μια ουσία στην εγκυμοσύνη. Μπορείς να το ελέξεις μέσω παρατήρησης. Για παράδειγμα η έκθεση σε… Διαβάστε περισσότερα »
Με όλο το σεβασμό οι κλινικές μελέτες είναι το gold standard για την εξαγωγή συμπερασμάτων. Οι απόψεις που γράφονται εδώ δεν είναι προσωπικές, και προέρχονται από τα αντίστοιχα scientific impact papers του ACOG και του RCOG. Όλες οι διεθνείς εταιρείες επισημαίνουν ότι δεν μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα λόγω της απουσίας τους. Δεν δύναμαι να υποστηρίξω κάτι διαφορετικό.
Φυσικά και είναι το καλύτερο. Αλλά δεν μπορείς να τρέξεις πάντα RCT. Π.χ. και το κάπνισμα είναι αίτιο αποβολής. (Ελπίζω ότι) δεν έβαλαν έγκυους να καπνίζουν και έγκυους να μην καπνίζουν για να δουν αν οι πρώτες είναι στατιστικά πιθανότερο να αποβάλουν. Δεν χρειάζεται πάντα επεμβατικός πειραματικός σχεδιασμός σε ανθρώπους για να βγάλεις συμπέρασματα.
Τα στοιχεία των περιγραφικών μελετών για το κάπνισμα το αλκοόλ το μόλυβδο και τον υδράργυρο, όπως και για κάποια φάρμακα είναι επαρκή και υπάρχει επίσημη οδηγία να αποφεύγονται. Αυτά έχουν περιληφθεί στα βιβλία/εγχειρίδια Εμβρυομητρικης και στις οδηγίες που σας ανέφερα.
Για όλους τους υπόλοιπους περιβαλλοντικούς και τοξικούς παράγοντες που υπάρχουν κάπου περιγραφικές μελέτες τα στοιχεία θεωρούνται ανεπαρκή, αποτελούν ακόμα αντικείμενο έρευνας και δεν περιλαμβάνονται σε αυτό που ονομάζουμε “κλινική συμβουλευτική”.
Για αυτό το λόγο αναπτύχθηκε ο κλάδος της translational medicine, και για αυτό απαγορεύεται να δίνουμε συμβουλές βασιζόμενοι σε ο,τι κυκλοφορεί στο pubmed
Αν αναφέρεστε σε εμένα προσωπικά να ξεκαθαρίσω ότι δεν έδωσα καμία συμβουλή βασισμένη στο PubMed. Έδωσα μια ιδέα για το που μπορεί να βρει τα χημικά στα οποία εκτίθεται και της είπα να συμβουλευτεί γυναικολόγο.
Συμφωνώ για την ανεπάρκεια των στοιχείων αλλά με βάση μια πρόσφατή μου έρευνα, τουλάχιστον σε επίπεδο αποβολών, μπορώ να πω με σιγουριά ότι στην Αγγλία λόγω αυτής της ανεπάρκειας οι δημόσιες κλινικές ξεφεύγουν πάρα πολύ από τα RCOG και ESHRE guidelines σε θέματα clinical practice.
Θα χαρώ πολύ να συζητήσουμε περισσοτερα αύριο στο webinar (ώρα Αγγλίας 18.00). Το streaming θα γίνει μέσα από το Birmingham women’s hospital.
Τέλεια! Θα χαρώ πολύ να σας παρακολουθήσω από το γειτονικό University of Birmingham Medical School
μπορείς να ρωτήσεις στο εργαστήριο για τα χημικά που χρησιμοποιούν, πχ κάποια διαλυτικά χρώματος και κάποια βερνίκια είναι τοξικά και η εφαρμογή τους γίνεται με μάσκα που έχει φίλτρα για αυτές τις ουσίες. Αν η εταιρία που δουλεύεις είναι σοβαρή και τηρεί τους κανόνες ασφαλείας θα σε προστατέψουν. Αν όχι, θα πρέπει να προστατευτείς αλλάζοντας χώρο εργασίας.
Είναι εύκολο να λέμε “άλλαξε χώρο εργασίας” αλλά ξεχνάμε ότι ζούμε σε μια χώρα με 20% ανεργία.
Γιατί μετά αν σε ρωτήσει ο άλλος: “και που να πάω;” δεν έχεις τίποτα να απαντήσεις…. Και αυτό είναι κομματάκι άδικο…..
Δεν είπα να αλλάξει εργασία, θα μπορούσε να βάλει το γραφείο δίπλα σε παράθυρο και να το έχει μόνιμα ανοιχτό, να πάει σε πιο απομακρισμένο χώρο ή να δουλέψει όπως είπατε κι εσείς από το σπίτι. Δυστυχώς οι κανόνες ασφαλείας δεν τηρούνται σε αρκετές επιχειρήσεις στην Ελλάδα (το ότι μυρίζουν τόσο έντονα δεν είναι καλό σημάδι, μαλλον δεν έχουν τον κατάλληλο εξαερισμό), οπότε πρέπει να προφυλάξεις τον εαυτό σου.
Με αφορμή το συγκεκριμένο άρθρο, έχω παρατηρήσει ότι γενικά σε επίσημες οδηγίες δεν αναφέρεται να αποφεύγονται εκτρωτικά / εμμηναγωγικά βότανα (μαϊντανός, δίκταμο, ρίγανη, φασκόμηλο, δεντρολίβανο, μάραθος, λουΐζα, σαφράν, φλισκούνι κ.α.) Θεωρώ ότι όταν πρόκειται για καταστάσεις “better safe than sorry” θα έπρεπε να αναφέρονται με ανάλογη υποσημείωση ανεκδοτολογικά δεδομένα, έστω και αν δεν έχουν την εγκυρότητα κλινικών ερευνών, που προφανώς θα ήταν ανήθικο να γίνουν.