Την περίοδο των Χριστούγεννων πήγαμε οικογενειακώς σε ένα θεματικό πάρκο με θέμα τους άθλους του Ηρακλή. Είχε δημιουργηθεί από ελληνική ομάδα και η προσπάθεια φάνταζε φιλότιμη. Σχεδίασαν ένα διαδραστική αφήγηση και προσπάθησαν με όσο τον δυνατόν πιο εύπεπτο τρόπο να μάθουν τα παιδιά για τον μυθικό ήρωα. Υπήρχαν ηθοποιοί που υποδύονταν άλλα μυθικά πρόσωπα και που αλληλεπιδρούσαν με τα παιδιά συνομιλώντας ή κάνοντας ερωτήσεις. Πολύ συχνά, όμως, στην προσπάθειά των ηθοποιών να κρατήσουν το ενδιαφέρον των παιδιών και υποθέτω ακολουθώντας κάποιο προαποφασισμένο σενάριο χρησιμοποιούσαν πολύ φτωχό χιούμορ που έβριθε από στερεότυπα και σεξισμό. Μακάρι να μπορούσα να πω ότι αντέδρασα εκείνη την στιγμή αλλά δεν το έκανα. Και ούτε κανείς άλλος. Τουλάχιστον, όμως, αυτό που έκανα ήταν ότι τα συζήτησα με τον σύζυγο και το παιδί μου. Παρακάτω, σας περιγράφω αυτά που μου έκαναν την (χειρότερη) εντύπωση και τις τότε σκέψεις μου.
Ο παιχνιδιάρης θεός
Στην αρχή, έγινε μια συζήτηση σχετικά με τους δώδεκα θεούς του Ολύμπου. Ο ηθοποιός περιγράφοντας την Ήρα την χαρακτήρισε μόνο με δύο επίθετα: κακιά και ζηλιάρα. Σε αντιδιαστολή, τα δύο επίθετα που χρησιμοποίησε για τον Δία ήταν: παιχνιδιάρης και αυθόρμητος.
Αλήθεια τώρα; Παιχνιδιάρης και αυθόρμητος; Μόνο αυτό; Και όχι άπιστος, ανεύθυνος, εμμονικός ερωτύλος και καταχραστής της δύναμής του;
Ο Ηρακλής fashion κριτής
Περιγράφοντας τον άθλο με την ζώνη της Ιππολύτης, η ηθοποιός είπε ότι ο Ηρακλής για να πείσει την Ιππολύτη να βγάλει την ζώνη της, της είπε: Μα χρυσή μου, αυτή η ζώνη δεν ταιριάζει καθόλου με τα σανδάλια σου. Φυσικά, η Ιππολύτη έπαθε σοκ και έσπευσε να την βγάλει.
Ε, μα ναι. Ακόμα κι αν είσαι μυθολογικό ον, πολεμίστρια, σύμβολο ανεξαρτησίας και αντισυμβατικότητας. Ακόμα κι αν η ζώνη σου είναι το σύμβολο της δύναμης και της εξουσίας σου. Ακόμα κι είσαι πρωθυπουργός, γιατρός ή ακτιβίστρια, πάνω απ’όλα είσαι γυναίκα, δηλαδή, ένα ματαιόδοξο, χαζοχαρούμενο πλάσμα που σε απασχολεί μονίμως και σε νοιάζει, κυρίως, η εμφάνισή σου.
Ένα φαγάκι για τον αντρούλη
Στον μύθο για τον Κέρβερο, αναφέρθηκε ότι η Περσεφόνη προκειμένου να πείσει τον σύζυγο της τον Πλούτωνα τον απείλησε ότι θα μαγειρεύει κάθε μέρα φασολάδα και ότι θα προσκαλέσει την μαμά της να τους επισκεφτεί για ένα μήνα.
Παραβλέπω το γεγονός ότι στην Αρχαία Ελλάδα δεν υπήρχαν φασόλια. Τι έγινε; Γιατί γελάνε οι υπόλοιποι; Πότε μεταφέρθηκα στην Ελλάδα της δεκαετίας τους ’50; Που το μόνο μέσο διαπραγμάτευσης μιας γυναίκας και ο μόνος τρόπος να αντλήσει δύναμη ήταν το τι φαγητό θα μαγειρέψει και η συμμαχία με την μαμά της. Και για να μην ξεχνιόμαστε ας το ξαναπούμε. Ακόμα κι είσαι βασίλισσα του κάτω κόσμου. Ακόμα και είσαι κόρη θεάς. Ακόμα κι είσαι πρωθυπουργός, γιατρός ή ακτιβίστρια, πάνω απ’ όλα είσαι γυναίκα, δηλαδή, νοικοκυρά, δούλα και κυρά και ένα ζεστό φαγάκι για να φάει ο προκομμένος σου γυρνώντας από τον κάματο της μέρας (ή της νύχτας στον Άδη) θα το φτιάξεις.
Σε αυτό το σημείο είχα αρχίσει, κυριολεκτικά, να βαράω το κεφάλι μου, μια, στο βράχο από αφρολέξ που ήταν δίπλα μου και, μια, στον ώμο του συζύγου μου. Το χειρότερο απ’όλα και το πιο ανατριχιαστικό το άφησα για το τέλος. Μου έφερε πολύ έντονα στο μυαλό αυτά που γράφει η Ειρήνη για την κουλτούρα του βιασμού.
Ο ηθοποιός-εμψυχωτής αναφέρθηκε στο πως γεννήθηκε ο Ηρακλής. Περιέγραψε, λοιπόν, πως ο Δίας μόλις είδε την Αλκμήνη, την ερωτεύτηκε σφόδρα. Και επειδή ήταν αυθόρμητος πήρε την μορφή του συζύγου της του βασιλιά και πήγε στο παλάτι. Η Αλκμήνη νόμισε ότι είναι, όντως, ο σύζυγός της και κάνανε έρωτα. Σε όλη την αφήγηση δεν είπε ούτε μισή φορά ότι αυτό που έκανε ο Δίας είναι ανήθικο, ότι είναι κατακριτέο, ότι δεν είναι ούτε αποδεκτό, ούτε επιτρεπτό. Κι ας μην ανέφερε την λέξη βιασμό. Αλλά να έλεγε κάτι. Τίποτα. Απλή εξιστόρηση «φυσιολογικών» γεγονότων. Αλλά ξέχασα, αφού είναι τόσο παιχνιδιάρης ο Δίας και τόσο αυθόρμητος. Τι να κάνει ο καημενούλης. Και τι μας νοιάζει τι θέλει η Αλκμήνη…