Του χρόνου πάλι

«Έρχονται αυτοί για καλοκαίρι και κάνουμε εμείς δυο φορές χειμώνα». Έτσι είπε μια γιαγιά στο χωριό σε κρίση αγανάκτησης, όταν έφυγαν οι καλοκαιρινοί της μουσαφιραίοι. Τώρα που μαζευόμαστε σιγά σιγά στην τρύπα μας μετά τις διακοπές και κάθε τέτοιο καιρό, τη θυμάμαι.

Ο τόπος μικρός, απομακρυσμένος, επαρχία. Δε φτάνει να θρέψει τα όνειρα όλων. Φεύγει ο κόσμος και δύσκολα βρίσκεις σπίτι, που να μην έχει ξενιτεμένο είτε στις μεγάλες πόλεις της Ελλάδας είτε στο εξωτερικό. Μα είναι και νησί. Χαρά θεού το καλοκαίρι. Οι παραλίες ούτε δυο χιλιόμετρα απ’ το χωριό. Κάτι η ανάγκη να ξαναβρεθούν οι οικογένειες, η νοσταλγία, κάτι που άμα έχεις τόπο να μείνεις είναι οικονομικός προορισμός να ξεκουραστείς για μεγάλο διάστημα, επιστρέφουν.

Αυτοί που μένουν πίσω περιμένουν. Το λαχταράνε. Τους λείπουν οι δικοί τους. Και πώς να κοντροκυλίσουν κι οι μέρες στο χωριό; Τα ίδια και τα ίδια. Το χειμώνα ερημιά. Και πού να πας; Γύρω γύρω θάλασσα. Όταν έχει απαγορευτικό για τα καράβια, πάντα σφίγγεται η ψυχή μου. Δεν είναι μόνο οι συγγενείς, που περιμένουν. Είναι κι αυτά, που θα φέρουν μαζί τους. Καινούριες παραστάσεις, καινούριες εικόνες, φρέσκα κουτσομπολιά. Όχι πολλά χρόνια πριν, έφερναν και μόδες και τεχνολογία και άλλη κουλτούρα. Τώρα οι διαφορές έχουν συγκλίνει, αλλά και μόνο τα παιχνίδια που έφερναν οι παιδικοί μου φίλοι κάποτε, ήταν ένας νέος κόσμος.

Δεν είναι λίγο να έχεις να τα περιμένεις όλα αυτά. Και προετοιμάζεσαι. Όλος ο κόσμος ζει για αυτή τη στιγμή. Η αγάπη και η φροντίδα πάνε χέρι χέρι με το φαγητό. Πάντα όταν φτιάχνεται κάτι ιδιαίτερο ή είναι η εποχή για κάποιο φρούτο, λαχανικό, ο νους πάει σε εκείνους, που είναι μακριά. Να μην ήταν, βρε, εδώ ο γιος μας, η κόρη μας να φάει λίγο. Έβαλα και δυο κουκάκια φρέσκα στην κατάψυξη. Εκείνοι σαν έρθουν, τα θέλουνε. Τέτοια ακούγονται. Έτσι περνάει ο καιρός. Γεμίζουν οι καταψύξεις, τα γυαλάκια, μαζεύονται κάπαρες, μυρωδικά, ό,τι ξεχωριστό υπάρχει. Κι όσο κοντεύουν κι οι μέρες θα πάρουν και καφέ «ξενικό», δηλαδή καφέ πέρα από τον κλασσικό ελληνικό, γιατί εκείνοι τέτοιον πίνουνε. Θα παραγγείλουν και τυρί φρέσκο από τη γειτόνισσα, αν δεν πήζουν στο σπίτι, τα πιο φρέσκα αυγά, θα ανάψουν οι φούρνοι για παξιμαδάκια και διάφορα, γιατί εκείνοι τα αγαπούνε. Θα έχουν και κανένα κασάκι μπίρες, κανένα ούζο, να είναι προμηθεμένοι. Και φυσικά θα μαγειρευτούν τα καλύτερα, τα πιο προσεγμένα για όσο καιρό μείνουν. Αν μπορούσαν, θα τους μπουλώναν (μπούκωναν) κι απ’ τον κώλο.

Προετοιμασίες και στα σπίτια φυσικά. Επιδιορθώσεις, αλλαγές, ξεσηκώματα, ό,τι μπορεί να γίνει, ώστε να είναι πιο άνετα οι επισκέπτες. Όταν ήρθε στο χωριό σούπερ μάρκετ, οι γριές, οι οποίες δεν είχαν κι εύκολη πρόσβαση στην αγορά, τρελάθηκαν με τα πράγματα, που μπορούσαν να πάρουν μαζεύοντας κουπόνια. Σεντονελίκια, πετσετολόγι, σκεύη, νοικοκυριά τέλος πάντων. Να προσφέρουν τα καινούρια, τα μοντέρνα. Μην έρθουν και οι ανθρώποι και τους παρεξηγήσουνε, ότι είναι πίσω του κόσμου ή δεν έχουν τα απαραίτητα. Γιατί εκείνοι είναι μαθημένοι αλλιώς.

Και κομπόδεμα μαζεύεται, για να τσοντάρουν στα εισιτήρια, αν χρειαστεί. Να έχουν για χαρτζιλίκι για τα εγγόνια. Να έχουν και για τη διατροφή των παραπάνω ατόμων. Τι ήρθαν τα παιδιά και θα πληρώνουν; Δεν έχουν λεφτά να τους ταΐσουν; Να μην κάνουν κι ένα καλό τραπέζι για να τιμήσουν κανέναν Αμερικάνο ξάδερφο, να καλέσουν κι όλο το σόι;

Τα πράγματα δεν εξελίσσονται πάντα και τόσο ειδυλλιακά. Οι επισκέπτες συχνά δεν ενθουσιάζονται. Μάλλον κι αυτοί έρχονται με άλλες προσδοκίες. Το σπίτι τούς πέφτει μίζερο. Σαν να ξέχασαν, ότι ποτέ δεν ήταν παλάτι. Οι συνήθειες του κόσμου τούς φαίνονται χωριάτικες, ξεπερασμένες. Λείπουν καιρό και ξεχνώτισαν. Κάνουν κουμάντα. Για όλα έχουν εύκολες λύσεις. Είναι ακόμα οικογένεια, αλλά είναι και μακριά, θα φύγουν. Κι όπως λέει και μια θεία μου, αυτός που είναι εδώ, αυτός θα την πιπιλίσει (θα τον πιει). Καλομαθαίνουν και στη γενναιοδωρία, τη διάθεση των δικών τους να τους προσφέρουν και να τους υπηρετήσουν. Τόσο που τα θεωρούν όλα δεδομένα. Γίνονται παράλογα απαιτητικοί, γαϊδουρεύουν. Βγαίνουν στη μέση και τα κληρονομικά. Κάποιοι έρχονται, για να γδάρουν.

Θα γίνει και κανένα σκηνικό, αλλά τα περισσότερα καταπίνονται μαζί με την περηφάνια (και το κόμπλεξ συχνά, μην το κρύβουμε) του επαρχιώτη, που θέλει να φανεί καλός οικοδεσπότης. Να φύγουν οι δικοί του ευχαριστημένοι. Να φανεί κι εκείνος αντάξιος, που υποδέχεται όπως πρέπει πρωτευουσιάνους. Και πάνω απ’ όλα είναι ο φόβος, μην τυχόν και δεν περάσανε καλά και δεν ξαναγυρίσουν. Υπάρχει κούραση, υπάρχει αγανάκτηση από ένα σημείο και μετά, αλλά υπάρχει και η αμφιβολία, μήπως μπορούσαν και παραπάνω. Και τα λένε και τα ξαναλένε μεταξύ τους εκείνοι, που μένουν πίσω, και τα ζυγιάζουν, για να δουν αν έχουν ελπίδες, ότι θα ξανάρθουν. Η μάνα μου, αφού εξαντλήσει πια την κουβέντα κι έχει αποφασίσει, ότι έκανε το καλύτερο δυνατό, την κλείνει λέγοντας «με τα χείλη που ‘χα τους εφίλησα». Κι είναι ήρεμη πια. Σε λίγο θα αρχίσει πάλι ο κύκλος της προσμονής και της προετοιμασίας. Ωραίο ήταν το καλοκαίρι, που ήμασταν όλοι μαζί, δεν ήταν; Του χρόνου πάλι.

Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News