Μάθαμε να σκεπτόμαστε αλλά όχι να φερόμαστε

Πηγαίνοντας με το τραμ στο Παλαιό Φάληρο όταν ήμουν μικρή, και περνώντας από την Οδό Βολταίρου στον Νέο Κόσμο, η μαμά μου συνήθιζε να μου λέει: «Ξέρεις τι έλεγε αυτός; Έλεγε, Διαφωνώ με αυτό που λες, αλλά θα υπερασπίζομαι μέχρι θανάτου το δικαίωμά σου να το λες».

Η φράση μάλλον δεν ειπώθηκε ποτέ από τον ίδιο, αλλά εγώ ευχαριστώ την μητέρα μου, γιατί καταγράφηκε μέσα μου και την εμπέδωσα, θέτοντας την σε πράξη -θέλω να πιστεύω- και στην ζωή μου. Την θυμήθηκα ξανά σήμερα, την φράση, τον Βολταίρο και την ελευθερία και την μαμά, σε γενική συνέλευση του φοιτητικού συλλόγου του Πανεπιστήμιου. Πλήθος συμφοιτήτριες και συμφοιτητές, επιστήμονες, μαζεύτηκαν για να αναλωθούμε σε πέντε ώρες συζήτησης περί πολιτικής θεωρίας και ιδεολογίας και κινημάτων, κυβερνήσεων, μέτρων και βαρύγδουπων εννοιών, λέξεων που δεν είναι αλλά χρησιμοποιούνται ως συνώνυμες εξευτελίζοντας το νόημά τους. Και όσο άκουγα και συμφωνούσα ή διαφωνούσα -δεν έχει άλλωστε και καμία σημασία- τις συναδέλφισσες και συναδέλφους να μιλούν με απεριόριστη παρρησία και να εκθειάζουν τις αρετές της ελευθερίας και της συλλογικότητας, της συνεργασίας και του σεβασμού, τους έβλεπα παράλληλα να αναγκάζονται να τις φωνάξουν για να ακουστούν, γιατί όσο εκθειάζονταν άλλο τόσο αυτές οι έννοιες δεν τηρούνταν στην πράξη.

Μάθαμε να διαβάζουμε Foucault και Derida, Lacan και Keynes και -άλλους πολλούς που οι πιο διαβασμένοι  θα μπορούν να εξηγήσουν και ορθότερα-και ξεχάσαμε να ακούμε. Φτάσαμε στο πανεπιστήμιο να συζητάμε για έννοιες επί εννοιών -και καλά κάνουμε- και ξεχάσαμε τα διδάγματα του παιδικού σταθμού: «Περίμενε την σειρά σου», «Μην διακόπτεις» «Μην μιλάς άσχημα» , «έτσι το βλέπεις εσύ, ο άλλος ίσως το βλέπει αλλιώς». κλπ κλπ. Μάθαμε να καπηλευόμαστε και να υπερασπιζόμαστε τους εργατικούς αγώνας και τα δικαιώματα των λιγότερων τυχερών ανάμεσά μας, αλλά δεν μάθαμε να μην πετάμε κάτω τα σκουπίδια μας. Και τι αν η εργατιά αυτή είναι η καθαρίστρια που θα πρέπει να έρθει να τα καθαρίσει μετά την λήξη της συνεδρίασης; Μάθαμε να μιλάμε για αμοιβαίο σεβασμό, προσωπικά και συλλογικά δικαιώματα, αλλά δεν μάθαμε να μην επιβάλλουμε το τσιγάρο μας στους γύρω μας, σε έναν κλειστό χώρο. Μάθαμε να μιλάμε για μηδενική ανοχή στην βία, αλλά δεν μάθαμε να ακούμε αυτόν που έχουμε απέναντί μας, είτε μας λέει το πιο απλό, είτε μας λέει το πιο σύνθετο, χωρίς να γιουχάρουμε και να ειρωνευόμαστε. Μάθαμε να υπερασπιζόμαστε τους φοιτητές που εργάζονται αλλά δεν μάθαμε να ξεκινάμε την συνέλευση στην ώρα της, ώστε να μπορούν να παρευρεθούν και αυτοί που δεν έχουν όλη τη μέρα να διαθέσουν. Και ακούγοντας και ακούγοντας αναρωτιόμουν, τελικά τι μάθαμε;

Μάθαμε να σκεπτόμαστε αλλά όχι να φερόμαστε ή μήπως το ένα δεν στέκει δίχως το άλλο; Μάθαμε να πιστεύουμε ότι μας έχει φανερωθεί η απόλυτη αλήθεια, αμφισβητώντας ό,τι παρεκκλίνει; Μάθαμε να βαφτίζουμε με κοσμητικά επίθετα όποιον είναι απέναντί μας, χωρίς να αναρωτιόμαστε τι τον οδήγησε εκεί, τι σκέφτεται, πώς θα τον πείσω ή πώς θα με πείσει; Είμαστε η γενιά που μέχρι τώρα δεν έχει χρειαστεί να απαιτήσει τίποτα. Και καλά κάνουμε. Είμαστε η γενιά που μπορούμε να μπαίνουμε σε αίθουσες και σε αμφιθέατρα δωρεάν, και να ακούμε και να μαθαίνουμε. Και καλά κάνουμε. Είμαστε η γενιά που έχει απεριόριστη πρόσβαση στην γνώση και την πληροφορία, που έχει πρόσβαση στο internet. Και καλά κάνουμε. Όμως κάτι δεν κάνουμε καλά. Γιατί η υψηλή, δωρεάν εκπαίδευσή μας δεν συνεπάγεται παιδεία, και γιατί κάπου ανάμεσα στα βιβλία και τις θεωρίες και τα φυλλάδια του κόμματός μας, ξεχάσαμε να φερόμαστε. Και δεν κάνουμε καλά. Και πρέπει να κάνουμε καλύτερα. Το οφείλουμε στους εαυτούς μας, το οφείλουμε στα προνόμια και τα δικαιώματα που κάποιοι κατέκτησαν για εμάς, το οφείλουμε σε όσους τα στερούνται.Σήμερα θυμήθηκα την μαμά μου και τον Βολταίρο. Θυμήθηκα την γιαγιά μου που ήταν καθαρίστρια. Θυμήθηκα τα αριστερά διδάγματα των γονιών μου και τους αγώνες τους για αυτά. Και αναρωτήθηκα. Πότε θα σταματήσουμε να τα κάνουμε λάθος;

Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News