Σαββατόβραδο στο γεμάτο Αθηναϊκό κέντρο και οι δρόμοι είναι πλημμυρισμένοι από στολές Halloween, μακριές μαύρες μπέρτες, πρόσωπα λευκά στο χρώμα της κιμωλίας, μάτια σκοτεινά βαμμένα και μυτερά καπέλα. Πάνε αρκετά χρόνια από τότε που η γιορτή του Halloween δεν μας άγγιζε σχεδόν καθόλου στην Ελλάδα και σνομπάραμε τα Halloween πάρτι ως ξενόφερτα και ανεπίκαιρα- αποκριοφανατικοί στη μεγάλη μας πλειοψηφία στη χώρα.
Πέραν των ιστορικά προφανών συνδέσεων της έννοιας του φεμινισμού με τη μαγεία και του μισογυνισμού με το κυνήγι μαγισσών, η μάγισσα είναι μια πολιτισμική, λογοτεχνική και κινηματογραφική πανταχού παρούσα μορφή, τα συνθήματα “μαγισσών” χρησιμοποιούνται σήμερα από φεμινίστριες με ενδυναμωτικό σκοπό και τα περιοδικά που είναι αφιερωμένα σε μια σύγχρονη αναβίωση της μαύρης, θηλυκής μαγείας λειτουργούν ως ο τέλειος συνδυασμός φεμινισμού, ποπ νοσταλγίας και σύγχρονης αντικουλτούρας με υψηλές αισθητικές απαιτήσεις.
Νούμερο ένα στολή Halloween και στην Ελλάδα, η μάγισσα : ένα ψηλό καπέλο, ένα φαρδύ μαύρο φόρεμα και φυσικά -για όσους θέλουν να περηφανεύονται ότι έφτασαν την μεταμφίεση στο δικό της τέρμα- τη παλιά σκούπα της γιαγιάς που μάζευε κάθε τέτοια εποχή του χρόνου τα πεσμένα οκτωβριάτικα φύλλα.
Η σκούπα λειτουργεί ως το έμβλημα των μαγισσών, σύμβολο της επικίνδυνης ελευθερίας τους και ισχυρό μαγεμένο μεταφορικό μέσο που τους επέτρεπε, σύμφωνα με τις πεποιθήσεις, να διακτινίζονται στις εκασταχού τελετουργίες τους, στις οποίες θεωρούνταν ότι μαζεύονταν για να κάνουν τελετές και να ασκήσουν μαγεία.
Φυσικά, βασική προϋπόθεση για να καταφέρει η σκούπα να διακτινίσει την υποψήφια μάγισσα σε εκείνες τις φανταστικές σαββατιάτικες μαζώξεις, ήταν η γυναίκα να ζυγίζει πάρα πολύ λίγο, τόσο ώστε να μπορέσει η μαγική ξύλινη σκούπα να σηκώσει και να μεταφέρει το βάρος της. Γιατί οι πρόγονοί μας μπορεί να ήταν γεμάτοι απάνθρωπες προκαταλήψεις που κόστισαν τη ζωή σε χιλιάδες ανθρώπους, αλλά τουλάχιστον ήταν λογικοί.
Στις δίκες που ακολούθησαν το εντατικό και αιματηρό κυνήγι μαγισσών από το μεσαίωνα και ύστερα, χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους με την κατηγορία ότι ασκούσαν μαγεία, η μεγάλη πλειοψηφία των οποίων ήταν γυναίκες από τα κατώτερα στρώματα της κοινωνίας, που ζούσαν μόνες ή είχαν χηρέψει, θεωρούνταν γριές για τα ηλικιακά στάνταρ της εποχής, δεν πήγαιναν συχνά στην εκκλησία, είχαν στη κατοχή τους μεγάλα κομμάτια γης, ήταν θεραπεύτριες ή μαίες. Και ένας από τους πιο έγκυρους-πλην ανθρώπινους– τρόπους εξακρίβωσης της φύσης μιας γυναίκας ως μάγισσας ήταν το ζύγισμα.
Οι γυναίκες που κατηγορούνταν για μαγεία οδηγούνταν σε weigh houses, σπίτια που κανονικά λειτουργούσαν ως κέντρα ζυγίσματος εμπορευμάτων και είχαν ως πρωταρχικό σκοπό να ζυγίζουν εισαγόμενα και εξαγόμενα προϊόντα για να υπολογίζουν φόρους. Στις μεγάλες ξύλινες επιφάνειες που ζυγίζονταν τα υλικά, ανέβαιναν και οι γυναίκες με τη κατηγορία πως ήταν στην πραγματικότητα μάγισσες, για να διαπιστωθεί αν το βάρος τους ήταν ή όχι ικανό να πετάξει πάνω σε μια σκούπα για αρκετό διάστημα ώρας.
Στο Oudewater, την πιο γνωστή πόλη της Ολλανδίας στην οποία επιβίωνε αυτή η πρακτική, υπάρχει ακόμα το weigh house πλέον ως μουσείο, στο οποίο οι επισκέπτες μπορούν να ανέβουν πάνω στους μεγάλους ξύλινους ζυγούς και να ζυγιστούν. Έχουν επίσης τη δυνατότητα να εκδώσουν “πιστοποιητικό υπερβολικού βάρους”, το οποίο απευθείας αίρει κάθε πιθανή κατηγορία μαγείας.
Αξίζει να πούμε ότι στο κυνήγι των μαγισσών δολοφονήθηκαν χιλιάδες γυναίκες ενώ υπάρχουν ενδείξεις ότι πίσω από τις δολοφονίες κρυβόταν πάντα ένας υπόρρητος φόβος για την ισχυρή γυναικεία σεξουαλικότητα. Το ζύγισμα των γυναικών ως τρόπος διαπίστωσης μαγείας ήταν ένας από τους πιο ανθρώπινους τρόπους εξέτασής της κατηγορίας, όχι μόνο γιατί σχεδόν καμία γυναίκα δεν μπορούσε να είναι τόσο ελαφριά που να θεωρείται λογικό να πετάει υπό το βάρος μιας σκούπας, αλλά και γιατί όλες οι υπόλοιπες πρακτικές “εξέτασης” περιλάμβαναν απάνθρωπα βασανιστήρια που οδηγούσαν σχεδόν πάντα στον θάνατο.
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
Άλλο ένα καταπληκτικό άρθρο από τη Μιρέλα. Πολύ μου αρέσει που τα τελευταία χρόνια γίνεται γνωστό επιτέλους το πόσο βαθιά πατριαρχικό και μισογυνιστικό ήταν το κυνήγι Μαγισσών. Και το λέω έχοντας ακούσει ως γυναίκα πολλές φορές από άντρες στη ζωή μου ότι είμαι ‘μάγισσα’ απλώς επειδή έπεσα μέσα σε μια πρόβλεψη μου (το να είμαι απλώς διορατική δεν παίζει, όχι). Αν το καλοσκεφτούμε οι γυναίκες ακόμα κατηγορούνται ως επί το πλείστον επειδή δήθεν ματιάζουν, γκαντεμιάζουν, γενικότερα έχουν υπερφυσικές δυνάμεις που φυσικά πάντα χρησιμοποιούνται για κακό, ποτέ για καλό. Μάλλον πρέπει να προμηθευτούμε εκείνο το πιστοποιητικό μου φαίνεται.
Ο μισογυνισμός ο σωστός, ο αγνούλης, ο χωρίς κανένα λούστρο δήθεν αγάπης προς την ομορφιά κ την τσαχπινιά του γυναικείου φύλου/ s
Ανατρίχιασα με τα weigh houses, είναι κάτι που δεν γνώριζα.
Υ.Γ. Μιρέλα, γράφεις υπέροχα💛
Για το κυνήγι μαγισσών προτείνω το πολύ καλό βιβλίο της Φεντεριτσι ο Καλιμπαν και η μάγισσα, όπου εξετάζει το φαινόμενο στο πλαίσιο των οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών της εποχής της πρωταρχικής συσσώρευσης κεφαλαίου αλλά και στο σήμερα. Γιατί αυτό το γιατί πατριαρχία! έχει εξήγηση και αιτίες που καλό είναι να τις κατανοήσουμε αν θέλουμε να είναι πιο αποτελεσματική η δράση μας.
http://www.malleusmaleficarum.org/downloads/MalleusAcrobat.pdf
‘Οχι μόνο άκρως μισογυνιστικό αλλά και υπεύθυνο για χιλιάδες (εκατομμύρια;) θανάτους γυναικών.
Δηλαδή, αν είσαι αρκετά αδύνατη είσαι μάγισσα που μαγεύεις τους άντρες με τη σεξουαλικότητα σου, ενώ αν είσαι χοντρή ή γριά δε σε φοβόμαστε; Ε ναι, λογικό.
Νομίζω πως είναι κάπως πιο περίπλοκο, γιατί εκείνη την εποχή το αδύνατο σώμα δεν το θεωρούσαν πρότυπο ομορφιάς, μάλλον το αντίθετο. Επίσης κατηγορούσαν ως μάγισσες και ηλικιωμένες γυναίκες που ήταν αδύνατες, οπότε σίγουρα δεν είναι αυτή η εξήγηση.