Η ιστορία της θέσης της γυναίκας στη θεατρική σκηνή έχει γραφτεί με την ανυπαρξία αυτών από το επάγγελμα του ηθοποιού, την μετέπειτα εξευτέλιση τους πάνω στη σκηνή και, τελικά, την συνεχή προσπάθεια για ίση αντιμετώπιση και αντιπροσώπευση.
Ήδη από την Αρχαία Ελλάδα, οι ρόλοι των γυναικών παίζονταν από άνδρες ηθοποιούς, μιας και οι γυναίκες είχαν ως μοναδική ασχολία την ανατροφή των παιδιών και την φροντίδα του σπιτιού. Επί σκηνής, οι ηθοποιοί φορούσαν προσωπεία, τα οποία βοηθούσαν ηχητικά αλλά και αισθητικά στην ανταπόδοση του ρόλου.
Αυτές οι πατριαρχικές αξίες επιβίωσαν μέχρι και την Αγγλία του 17ου αιώνα, όπου οι έμφυλοι ρόλοι, και οι κοινωνικές προσδοκίες που επέβαλαν, διαμόρφωσαν και τη δομή του θεάτρου της εποχής. Στην Σαιξπηρική Αγγλία, οι ρόλοι των γυναικών παίζονταν από νεαρά αγόρια. Τα αγόρια αυτά νομικά έπρεπε να είναι μεταξύ 7 και 24 χρόνων. Ο λόγος για τον οποίο επιλέγονταν αυτές οι ηλικίες ήταν κυρίως λόγω του σωματότυπου του αγοριού αλλά και της φωνής του, μιας δεν έπρεπε να θυμίζει έναν ενήλικο άνδρα. Το γεγονός ότι στη σκηνή δεν υπήρχαν γυναίκες, βοηθούσε αυτά τα αγόρια από πλευρά σύγκρισης με το άλλο φύλο. Το κοινό της εποχής έπαιρνε ως δεδομένο το να παίζονται οι ρολόι από αγόρια, και δεν εκτιμούσε τις Γαλλίδες ηθοποιούς όταν έρχονταν για περιοδεία στη χώρα τους. Μια αποτυχία της πρακτικής αυτής ήταν το ανέβασμα του σαιξπηρικού έργου Αντώνιος και Κλεοπάτρα, όπου καταγράφεται η αποτυχία ενός δεκατετράχρονου αγοριού να υποδυθεί αυτόν τον τραγικό ρόλο, που εκτείνεται σε 670 γραμμές, και που τελικά έκανε το έργο μη δημοφιλές στην εποχή του. Για το λόγο αυτό, μόνο το 16% των χαρακτήρων των έργων του Σαίξπηρ είναι γένους θηλυκού.
Η δεκαετία του 1660 σηματοδότησε την είσοδο των γυναικών στο επάγγελμα του ηθοποιού στην Αγγλία. Παρ’ ολα αυτά, το κοινό ενδιαφερόταν ως επί το πλείστον στη σεξουαλικότητα που θα έφερναν στη σκηνή. Η αντικειμενοποίηση των γυναικών οδήγησε τους θεατρικούς συγγραφείς της εποχής να αναπαράγουν αυτά τα πρότυπα στα έργα τους, αντί να δημιουργήσουν γυναικείους ρόλους ισάξιους με αυτούς των αντρών. Χαρακτηριστικά, ενώ στη σαιξπηρική Αγγλία οι συγγραφείς δεν περιέγραφαν την εμφάνιση των γυναικείων ρόλων, οι μετέπειτα χρησιμοποιούσαν πολλούς σεξουαλικούς χαρακτηρισμούς για τις ηρωίδες και οδηγήθηκαν μέχρι και στο να δημιουργήσουν τις ”couch scenes” όπου η ηρωίδα αποκοιμιέται σε έναν καναπέ σχεδόν γυμνή. Πολλές σκηνές, επίσης, περιελάμβαναν τους βιασμούς γυναικών, οι οποίοι χάριζαν στο κοινό το σώμα της εκάστοτε ηθοποιού προς τέρψιν των ερωτικών τους φαντασιώσεων. Τέλος, αρκετοί ρόλοι των γυναικών περιελάμβαναν το να ντύνονται με ανδρικά παντελόνια (ένα είδος cross- dressing) τα οποία ήταν στενά και μέχρι το γόνατο, έτσι ώστε το κοινό να έχει την ευκαιρία να δει τα πόδια των γυναικών, τα οποία εκείνη την εποχή ήταν κρυμμένα κάτω από τα φαρδιά φορέματα.
Κατά τον 18ο αιώνα, οι γυναίκες ηθοποιοί έπρεπε να μπορούν να τραγουδούν και να χορεύουν, μιας και άνθιζε η όπερα, οι μουσικές κωμωδίες και ο χορός, και αυτό βοήθησε στη δημιουργία δημοφιλών ρόλων για τις γυναίκες. Παρά την επιτυχία τους, ακόμα και οι πιο δημοφιλείς γυναίκες ηθοποιοί αποσύρονταν από τη σκηνή μόλις παντρεύονταν.
Και ερχόμαστε στο σήμερα, όπου μια έρευνα του 2011/2012 στην Αγγλία για την ισότητα των φύλων στο θέατρο έδειξε ότι η αναλογία αντρών και γυναικών στα επαγγέλματα του ηθοποιού, σκηνογράφου, διοικητικών μελών κτλ, είναι 2 προς 1. Ενδιαφέρον εύρημα είναι επίσης το γεγονός ότι το 68% των θεατών στις παραστάσεις της ίδιας περιόδου ήταν γυναίκες. Μακάρι μια μέρα αυτό το 68% να βλέπει στη σκηνή περισσότερα έργα από γυναίκες παραγωγούς και περισσότερες γυναίκες σε πρωταγωνιστικούς ρόλους, εξαλείφοντας έτσι την περιθωριοποίηση και ταπείνωση που υπέστη το φύλο τους για χιλιάδες χρόνια στη σκηνή.
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
