Διάβασα πρόσφατα το βιβλίο «Μάγισσες, Μαίες, Νοσοκόμες: Η Αποσιωπημένη Ιστορία Των Θεραπευτριών» των Barbara Ehrenreich και Deirdre English που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τη mιγaδa και το ΑΡΧΕΙΟ 71.
Το βιβλίο εξετάζει από μια φεμινιστική σκοπιά ιστορικά πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα που αφορούν τη θέση της γυναίκας στην άσκηση της ιατρικής ως δότριας και ως δέκτριας φροντίδας.
Αναλύει τη μετάβαση από μια πρακτική στην οποία η γυναίκα θεραπεύτρια είχε τη γνώση, τον έλεγχο και το σεβασμό, στο σύγχρονο καθεστώς, στο οποίο η γυναίκες έχουν θέση στην ιατρική είτε ως επαγγελματίες, είτε ως ασθενείς, μόνο αν αποδέχονται πειθήνια τους πατριαρχικούς κανόνες.
Διαβάζοντας στο σαιτ τόσες προσωπικές ιστορίες γυναικών που έχουν βιώσει τραυματικούς τοκετούς, παραπληροφόρηση και ελλιπή φροντίδα στα χέρια ΄΄επαγγελματιών΄΄, θεώρησα ότι θα ήταν χρήσιμο να το αναφέρω, καθώς εγώ προσωπικά το βρήκα διαφωτιστικό.
Συνοπτικά:
Πριν τον 20ο αιώνα οι μαίες αποτελούσαν ένα εντελώς διαφορετικό υποκείμενο από τις σημερινές. Ο ρόλος τους ήταν να ενισχύουν τη σεξουαλική και αναπαραγωγική ελευθερία των γυναικών (πχ αντισύλληψη, έκτρωση). Ήταν γυναίκες εχέμυθες και έμπιστες, υποστηρίζοντας τις γυναίκες που απέκλιναν από τις ασφυκτικές κοινωνικές προσταγές, ρόλος για τον οποίο φυσικά κατηγορήθηκαν και στοχοποιήθηκαν.
Η «μαγεία» τους ήταν η επιστήμη της εποχής καθώς οι γνώσεις τους βασιζόταν σε έρευνα και παρατήρηση, σε αντίθεση με την παθητικότητα που επέβαλε η θρησκεία.
Οι μάγισσες με την παρουσία τους συνιστούσαν μια πολιτική, θρησκευτική και σεξουαλική απειλή προς την εκκλησία, η οποία ανήγαγε τον σεξισμό σε κεντρικό της δόγμα, και προς το κράτος, σε μια εποχή όπου οι διάφορων ειδών σεξουαλικότητες κατηγοριοποιήθηκαν σε σχέση με το αν ήταν ή όχι παραγωγικές για τον καπιταλισμό.
Αυτό που ακολούθησε, δηλαδή το κυνήγι των μαγισσών, ήταν η τρομοκρατία που εξαπέλυσε η κυρίαρχη τάξη εναντίον του γυναικείου πληθυσμού της υπαίθρου. Η μανία εναντίον των μαγισσών δεν προέκυψε αυθόρμητα. Καθοδηγήθηκε και ενισχύθηκε από καλά καθορισμένες νομικές διαδικασίες και ήταν μια προμελετημένη εκστρατεία τρομοκρατίας.
Οι μάγισσες κατηγορήθηκαν για τη γυναικεία τους σεξουαλικότητα και για τη συμβολή τους στον ελέγχου των γυναικών επί της σεξουαλικότητας τους και επί της αναπαραγωγικής τους ικανότητας. Το κυνήγι των μαγισσών διεύρυνε το διαχωρισμό ανάμεσα σε γυναίκες και άντρες, διδάσκοντας στους άντρες να φοβούνται τη δύναμη των γυναικών.
Πολύτιμη γνώση εξαλείφθηκε δια παντός.
Σήμερα γνωρίζουμε τις μάγισσες μόνο μέσα από τα μάτια των διωκτών τους.
Πώς λοιπόν, τον 20ο αιώνα, μια συγκεκριμένη ομάδα θεραπευτών, που «έτυχε» να είναι άντρες, λευκοί και κομμάτι της μεσσαίας τάξης κατάφερε να εκτοπίσει όλους τους ανταγωνιστές της, δηλαδή τις λαϊκές θεραπεύτριες, τις μαίες και τους εμπειρικούς γιατρούς που κυριαρχούσαν στις αρχές του 19ου αιώνα;
Ο αποδεκτός καταμερισμός εργασίας σε αυτό το νέο συστήματα υγείας επέβαλε τον άντρα γιατρό στην κορυφή της πυραμίδας ως αντικειμενικό επιστήμονα, και τις νοσοκόμες ή τις μαίες σε ρόλο υπηρετικού προσωπικού, ως έμφυτα τρυφερές προσωποποιήσεις της ιδανικής θυληκότητας.
Αργότερα, η είσοδος των γυναικών στις ιατρικές σχολές δεν εξασφάλισε κάτι καλύτερο για το γυναικέιο πληθυσμό, απλά μια ισότητα στην εξάσκηση των ίδιων μισογυνιστικών πρακτικών. Για τις γυναίκες που επιδίωξαν να λάβουν επίσημη ιατρική εκπαίδευση στα τέλη του 19ου αιώνα, ήταν ευκολότερο να ταυτιστούν με τους «κανονικούς» γιατρούς που άνηκαν στην ίδια τάξη με αυτές, παρά με τις γυναίκες θεραπεύτριες κατώτερων κοινωνικών τάξεων.
Σήμερα τείνουμε να παραμερίζουμε όλο και περισσότερο την κριτική μας στην άσκηση της ιατρικής φροντίδας και να παίρνουμε ως δεδομένο ότι το επιστημονικό υπόβαθρο της ιατρικής είναι αδιαμφισβήτητο. Η επιστήμη, όμως, δεν είναι ένα σύνολο δεδομένων, παρατηρήσεων και κοινωνικών αναλύσεων, αλλά χειραγωγημένη και πολιτικά στοχευμένη γνώση αιώνων.
Οι γιατροί αποφασίζουν ποιές είναι οι επιλογές που έχουμε, και τόσο οι γιατροί, όσο και οι μαίες και οι νοσηλεύτριες χαρακτηρίζονται από μισογυνισμό και έλλειψη σεβασμού στην άσκηση της πρακτικής τους.
Θα πρέπει και εμείς να μελετάμε κριτικά την ιατρική επιστήμη που μας αφορά, θα πρέπει να συζητάμε, να οργανωνόμαστε και να απαιτούμε βελτίωση των συνθηκών και της αντιμετώπισής μας.
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
