Έχω να μιλήσω με τη μητέρα μου από τα 15 μου

Trigger Warning:  αναφορές σε κατάθλιψη, αυτοτραυματισμό, διατροφικές διαταραχές, κακοποίηση.

Την πρώτη φορά που κατάλαβα ότι κάτι πήγαινε λάθος μαζί μου, ήμουν 12 ετών. Οι γονείς μου είχαν πάρει διαζύγιο πριν τέσσερα χρόνια, αλλά έβρισκα τον εαυτό μου διαρκώς στη μάτι του κυκλώνα. Οι φωνές του πατέρα μου και τα κλάματα της μάνας μου, οι εξηγήσεις που δεν δίνονταν, η ευθύνη που κάπως έπρεπε να είχαμε εγώ κι η αδερφή μου, τρία χρόνια μικρότερη, δεν βοήθησαν την αρχή της εφηβείας μου να εξελιχθεί σε κάτι καλό. Άρχισα να κλαίω συνέχεια, κάθε μέρα, να σκέφτομαι το θάνατο, να αυτοτραυματίζομαι. Όταν βρήκα το θάρρος να δείξω στη μητέρα μου τα σημάδια από το ξυράφι, έβαλε τα γέλια. Με ειρωνεύτηκε, τότε, μου είπε πως είναι δειλό αυτό που κάνω, η εύκολη λύση. Μετά από λίγες ώρες, έκλαιγε υστερικά. Έτσι ήταν, η μητέρα μου: τη μια στιγμή σε έβριζε, την άλλη σε αγκάλιαζε και σου έλεγε ότι σε αγαπάει.

Στα 15 μου, σταμάτησα εντελώς να τρώω. Έβαζα στο στόμα μου ένα παξιμάδι κάθε 2-3 μέρες ή λίγη σαλάτα κι ύστερα τίποτα. Το άγχος μου ήταν στα ύψη, αποστρεφόμουν το σώμα μου και κάθε προσπάθεια των ανδρών να με προσεγγίσουν για αυτό και την αναδυόμενη θηλυκότητά μου. Αισθανόμουν απαίσια διαρκώς: τύψεις, ενοχές, θυμό, ζήλια κι ένα φόβο, έναν διαρκή τρόμο που δεν με άφηνε να κοιμηθώ. Χωρίς να το ξέρω, είχα ήδη κάνει το πρώτο μου ψυχωσικό επεισόδιο, στις αρχές εκείνης της χρονιάς. Έχασα εντελώς την επαφή με την πραγματικότητα, δεν έκλεινα μάτι το βράδυ, πάθαινα κρίσεις πανικού όποτε έβγαινα έστω και λίγο από το σπίτι. Μου είχε γίνει έμμονη ιδέα πως δεν ήμουν αληθινή, πως η αληθινή εγώ ήταν παγιδευμένη κάπου αλλού κι έπρεπε να πεθάνω για να τη φτάσω. Η ψυχίατρος που με πήγαν μου έγραψε μια βαριά -ειδικά για παιδί γυμνασίου- αγωγή με ηρεμιστικά. Δεν δουλέψαμε τίποτα. Δεν βοηθούσε τίποτα.

Όταν έφτασα τα 39 κιλά, διαγνώστηκα με νευρική ανορεξία. Η ψυχίατρος κι η παιδίατρος συμβούλεψαν το ίδιο: εισαγωγή στο νοσοκομείο. Ένας γνωστός μας μας πρότεινε μια εξαιρετική, κατά τα λεγόμενά του, ψυχίατρο: το τελευταίο μας χαρτί. Πήγα με τη μητέρα μου. Στην πρώτη συνεδρία, είπε στη γιατρό πως αυτό που πήγαινε λάθος με μένα ήταν πως είχα χωρίσει με το αγόρι μου. Έμεινα μόνη για ελάχιστη ώρα με την νέα μου θεραπεύτρια κι ένα από τα λίγα πράγματα που θυμάμαι ακόμη να της λέω, ήταν: “οι γονείς μου είναι πάρα πολύ καλοί.”

Ήμουν ένα παιδί αντιδραστικό και θυμωμένο, στην αρχή της εφηβείας κι ύστερα τόσο πειθήνιο κι υπάκουο, που δεν έλεγε όχι σε τίποτα. Όταν η μάνα μου έλεγε πως στις 9.30 πρέπει να είμαι σπίτι, χτύπαγα το κουδούνι στις 9.28-για παν ενδεχόμενο, για να μην τη θυμώσω και κάνω να ξαναβγώ μήνες. Σοκαρίστηκα, όταν έμαθα πως δεν χτυπούν όλοι οι γονείς τα παιδιά τους. Πως δεν βρίζουν τις κόρες τους όλες οι μητέρες. Πως μια φέτα ψωμί δεν είναι γεύμα, πως η μητέρα μου δεν είχε φαγητό στο σπίτι και με άφηνε νηστική γνωρίζοντας πως δεν θα έτρωγα τίποτα, παλεύοντας κι η ίδια με τη δική της νευρική βουλιμία.

Έχασα 3 μήνες από το σχολείο. Δεν έβγαινα καθόλου από το σπίτι, μόνο για να πάω στη θεραπεύτριά μου. Δεν έκανα μπάνιο, δεν έπινα νερό ούτε έτρωγα αν δεν με τάιζαν ή δεν με πίεζαν. Η μητέρα μου δέχτηκε να δει κάποιον. Οι δικοί μου έπρεπε να με βοηθήσουν, να με προστατέψουν. Πήγαν για συμβουλευτική. Ο πατέρας μου είχε ένα καινούργιο, νεογέννητο μωρό, εκτός γάμου. Τίποτα δεν έβγαζε νόημα. Οι συνεδρίες μου ήταν δύο την εβδομάδα και το μόνο που με ένοιαζε, ήταν πως εκείνη η γυναίκα με άκουσε. Πως κατάλαβε ότι κάτι πήγαινε στραβά. Πως αναγνώρισε, επιτέλους, πως έπασχα από ένα ψυχικό νόσημα. Βαριά, εγγενή κατάθλιψη, πολλά χρόνια, από τις αρχές της ζωής μου. Τότε έμαθα για πρώτη φορά πως η μητέρα μου ήταν κακοποιητική, και πως είχε κι έχει ψυχωσική κατάθλιψη.

Μου είναι δύσκολο να μιλάω για εκείνο το χρονικό διάστημα. Οι τάσεις αυτοκτονίας, η απαγόρευση να κλείνω έστω και την πόρτα μου όταν ήμουν στην τουαλέτα ή έκανα μπάνιο ή να ξυρίζω τα πόδια μου για να μην βρίσκομαι κοντά σε ο,τιδήποτε αιχμηρό, η συνειδητοποίηση ότι οι γονείς μου ήταν εθισμένοι -η μητέρα μου στο αλκοόλ κι ο πατέρας μου στο χόρτο- κι ολωσδιόλου αυτό που έπρεπε να είναι, ως γονείς, το άρρωστο σώμα μου που δεν μπορούσε να κάνει τίποτα για μένα, είχε ατροφήσει κι αρνιόταν να με κρατήσει ξύπνια ή να περπατήσει 5 βήματα. Δεν θα πω άλλα, μόνο πως, στο τέλος αυτών των μηνών, πήρα εντολή για αλλαγή περιβάλλοντος. Έκανα ένα γύρο και κατέληξα στον πατέρα μου, που πήρε τη μικρή μου αδερφή κι εμένα. Μετακομίσαμε. Δεν ήταν τέλειος μπαμπάς, δεν απεξαρτήθηκε ποτέ τελείως από την κάνναβη, μόλο που έλεγε ψέματα για καιρό πως σταμάτησε εντελώς. Πολλές φορές έκανε λάθη, αλλά μας αγαπούσε. Συνεργάστηκε, έβλεπε την ψυχίατρό μου, ακολουθούσε τις οδηγίες και τις εντολές της. Μέσα μου, το ήξερα πως ήμουν σχεδόν μόνη μου, αλλά επιτέλους βρισκόμουν σε ένα περιβάλλον όπου δεν φοβόμουν.

Όταν έφυγα, η μητέρα μου δεν με χαιρέτησε. Αρνήθηκε. Είχε θυμώσει μαζί μου κι όταν της ζήτησα να τη φιλήσω, δεν με άφησε. Κάτι έσπασε μέσα μου. Η εντολή υποτίθεται πως θα κρατούσε μέχρι να ορθοποδήσω μα, περνώντας οι μήνες, δεν βρήκα καμία ουσιαστική ανάγκη για επαφή. Η μαμά που έστελνε υβριστικά mail στην ψυχίατρό μου, που με αποκαλούσε τέρας, που με αποκαλούσε παλιοχαρακτήρα, εγωίστρια κι άχρηστη σε όλη μου την παιδική ηλικία, που με χτυπούσε μέχρι να αφήσει σημάδια, που πίστευε πως το πρόβλημα το είχαν όλοι οι υπόλοιποι κι όχι εκείνη, με αρρώσταινε. Έγινα καλύτερα. Ξαναπήγα σχολείο, δεν έχασα τη χρονιά, παρόλο που χρειάστηκε να βγάλω ειδικό χαρτί και να δώσω εξετάσεις στο τέλος της Α’ Λυκείου. Βρήκα καινούργιες φίλες, καλύτερες, άρχισα στίβο και χορό. Τα κιλά μου ήταν απαγορευτικά και για καιρό έτρωγα μόνο ψωμί, παξιμάδια, μαρούλι και μπανάνες. Για μήνες, δεν είχα περίοδο. Ο γιατρός που πήγα να το συζητήσω ήταν απόλυτος: αν δεν έφτανα τα 42, τουλάχιστον, κιλά, δεν θα έβλεπα έμμηνο ρύση. Κι αυτή η απώλεια, μπορεί να κόστιζε τη γονιμότητά μου. Ακόμη και σε εκείνη την ηλικία, ήξερα πως μπορεί να ήθελα να κάνω παιδιά στο μέλλον. Σοκαρίστηκα. Δεν ήξερα πια πώς να τρέφομαι. Προσπάθησα να προσπαθήσω, έστω και λίγο.

Λίγες εβδομάδες πριν γίνω 16, ερωτεύτηκα και κάτι άλλαξε μέσα μου. Άρχισα ξανά να τρώω. Εκείνο το αγόρι, ο πρώτος μου έρωτας -ένα αθώο, γλυκό συνομήλικο παιδί, εξίσου διαλυμένο με εμένα, που δεν τα κατάφερε να γλιτώσει από την οικογένειά του κι αργότερα έμαθα πως κατέληξε να χρησιμοποιεί ουσίες πάσας φύσης- άθελά του με έβγαλε από το σκοτεινό κλουβί όπου είχα εγκλωβιστεί. Θα τον ευχαριστώ για πάντα: η ψυχοθεραπεία με βοήθησε να δεχτώ την αγάπη κάποιου άλλου για το σώμα μου, να δεχτώ να με αγγίζουν, για πρώτη φορά, χωρίς να με πονάνε.  Ξαναείδα περίοδο, μετά από περισσότερο από μισό χρόνο. Άνθισα σαν μικρό δέντρο, με τα προβλήματα και τα σπασμένα κλαδιά του, δίπλα σε κάποιον που έμεινε στη ζωή μου για ένα μόνο χρόνο αλλά μου προσέφερε την πρώτη γεύση μιας άδολης, τρυφερής οικειότητας.

Σήμερα, είμαι 22 χρονών. Σπουδάζω σε άλλη πόλη, δουλεύω, γράφω, χορεύω, τρέχω, όσο μπορώ. Κάνω ακόμη ψυχοθεραπεία, με την ίδια, εξαιρετική γιατρό που μου έσωσε τη ζωή. Δεν θα σταματήσω ποτέ να ευγνωμονώ αυτό τον άνθρωπο και το ότι έσπασε κάθε πρωτόκολλο για να με βοηθήσει, σε μια ηλικία που κανένας άλλος δεν με έβλεπε πραγματικά και δεν καταλάβαινε πόσο υπέφερα. Ο πατέρας μου είναι αγαπησιάρης αλλά ανώριμος, ακόμη κι η αδερφή μου μια υπέροχη νεαρή γυναίκα. Ο μικρός αδερφός μου κλείνει τα οκτώ του. Έχω ανιδιοτελείς, κατανοητικούς φίλους κι ένα πολύ γλυκό άτομο δίπλα μου, που δεν με έχει κάνει ποτέ να αμφιβάλλω για την αγάπη του. Η μητέρα μου δεν βρίσκεται στην εικόνα. Υπήρξαν κάποιες προσπάθειες από πλευράς της: σπασμωδικές, χειριστικές, επιθετικές. Ψέματα, παραβίαση του χώρου μου στο σχολείο και το φροντιστήριο κι ένα γεγονός που, την εποχή που ίσως ακόμη θα άντεχα να αλλάξω γνώμη, με τραυμάτισε τόσο που το τελευταίο σκοινάκι της γέφυρας που μας έδενε κόπηκε οριστικά για εμένα. Η μητέρα μου έπεισε ένα φίλο της, γιατρό, να μας προσεγγίσει κι εκείνος, εκμεταλλευόμενος την ιατρική του ιδιότητα, παρενόχλησε σεξουαλικά εμένα και την αδερφή μου. Έβαλε την υγεία της αδερφής μου σε κίνδυνο. Ακόμα ανατριχίαζω, όταν το σκέφτομαι. Ακόμα προσπαθώ να συγχωρέσω.

Δεν υπάρχει παιδί που δεν θέλει να έχει μητέρα. Υπάρχουν, όμως, πολλοί άνθρωποι ακατάλληλοι για γονείς. Έχω καταλάβει πλέον πως η μητέρα μου μεγάλωσε σε μια οικογένεια κακοποιητική, με ξύλο, ενοχές, φριχτή κακοποίηση και θρησκοληψία. Δεν κατάφερε ποτέ να ξεφύγει. Έμεινε με τους γονείς της μέχρι να παντρευτεί και φρόντιζε τη γιαγιά μου μέχρι να πεθάνει. Έχω κατανοήσει τον αλκοολισμό και τη νευρική βουλιμία, την φοβερή ασθένεια της ψυχωσικής κατάθλιψης: η μαμά δεν έχει επαφή με το περιβάλλον, για αυτό δεν έχει φίλους, για αυτό δεν βγαίνει καθόλου από το σπίτι, για αυτό δεν έφτιαξε ποτέ τη ζωή της με κάποιον άλλο. Επειδή δεν μπορεί. Διέκοψε μόνη τη θεραπεία και μόνη επέλεξε να κατηγορεί τους άλλους πως “της πήραν τα παιδιά” , χωρίς να δέχεται πως το ξύλο, οι σαδιστικές τιμωρίες κι  η ταπείνωση ήταν αυτό που μας οδήγησαν σε αυτό το σημείο. Εδώ κι έξι χρόνια, δεν της έχω μιλήσει. Της έχω κάνει φραγή κλήσεων και δεν έχω απαντήσει στα λίγα μηνύματα που έχει στείλει. Μέσα μου ξέρω πως την ανακουφίζω: δεν ήταν σε θέση να δεθεί συναισθηματικά και να φροντίσει δυο παιδιά. Είναι το ζωντανό παράδειγμα πως, ένα ψυχικό τραύμα το οποίο δεν αντιμετωπίζεται μπορεί να καταλήξει να κάνει έναν άνθρωπο σκέτο τσόφλι. Να τον κάνει ίδιο με τα τέρατα που τον μεγάλωσαν.

Πολλές φορές με έχουν κατακρίνει για αυτή μου την επιλογή, μου έχουν πει πως με αγαπάει, πως μπορεί να έχει αλλάξει, πως δεν ξέρει να εκφράσει πως νιώθει. Η απάντησή μου είναι πάντα η ίδια: αν άλλαζε, θα το ήξερα. Δεν έχει ρίξει ποτέ τον εγωισμό της, δεν έχει παραδεχτεί τα λάθη της κι είμαι απέναντι σε έναν άνθρωπο η σχέση με τον οποίο κόντεψε να δώσει τέλος στη ζωή μου. Όποιος θέλει, μπορεί να κρατήσει τοξικούς ανθρώπους στη ζωή του, φίλους, σχέσεις, συγγενείς- εγώ δεν θα το κάνω. Τη γλίτωσα φτηνά, το 2014 και έδωσα την υπόσχεση σε εκείνο το παιδάκι πως θα το προσέχω πάντα και θα το προστατέψω μέχρι τα άκρα. Μπορεί να μην είμαι τέλεια -εχθές, με αφορμή τα Χριστούγεννα, έκλαιγα στο τηλέφωνο κι έλεγα στον σύντροφό μου πως δεν καταλαβαίνω γιατί δεν με αγαπάει. Πολλές φορές αναρωτιέμαι, πολλές φορές ακόμη θέλω να μην φάω τίποτα ή να σηκώσω το ακουστικό και να την πάρω. Αλλά ξέρω πως δε θα με ακούσει. Κι αυτό, όσο σκληρό κι αν είναι, με ανακουφίζει.

Για όποι@ εκεί έξω αντιμετωπίζει το ίδιο πρόβλημα, να ξέρεις πως είναι πιο κοινό από ότι περιμένεις. Πως υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που έχουν επιλέξει να συντηρήσουν μια τοξική σχέση ή μια τυπική επαφή εκεί που δεν υπάρχει και πως αυτό δεν είναι κακό. Αν, ωστόσο, δεν δουλεύει για εσένα, μην αισθάνεσαι τύψεις. Είσαι το τελευταίο άτομο που φταίει και το μόνο που οφείλεις να κάνεις, σε αυτό τον κόσμο, είναι να προστατέψεις και να αγαπήσεις τον εαυτό σου. Έστω και λιγάκι.

Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News