Όλοι στο γραφείο σας αντιμετωπίζουν με σεβασμό, οι ικανότητες σας θεωρούνται αδιαμφισβήτητες και ο επαγγελματισμός σας φτάνει στα ύψη, αλλά εσείς αισθάνεστε ότι δεν είστε παρά μια μεγάλη, πετυχημένη απάτη. Ακόμα και αν όλα πάνε ρολόι, ακόμα και αν κανείς μέχρι τώρα δεν έχει μειώσει τις ικανότητές σας, εσείς αισθάνεστε ότι από στιγμή σε στιγμή, το πετυχημένο προσωπείο σας θα καταρρεύσει και πίσω του θα αναδυθεί η ταπεινή σας αποτυχία που τόσο καλά κρυμμένη σας έφτασε μέχρι αυτό το σημείο τεχνητών επιτευγμάτων.
Εάν η κατάσταση αυτή σάς ακούγεται ανησυχητικά οικεία, τότε είναι πολύ πιθανόν να είστε κι εσείς θύμα του imposter syndrome– ελληνιστί «σύνδρομο των απατεώνων», που όπως λέει και το όνομά του, ο μόνος τομέας στον οποίο μας κάνει να νιώθουμε πετυχημένοι είναι στην απάτη ως προς την επιτυχία μας.
Το διανοητικό μοτίβο του κρυφού απατεώνα ερευνήθηκε πρώτη φορά το 1978, όταν περισσότερες από 150 πετυχημένες στον κλάδο τους γυναίκες, που αποτελούσαν επίκεντρο της έρευνας, δεν κατάφεραν να αναγνωρίσουν εσωτερικά την επιτυχία τους και παραδέχτηκαν ότι νιώθουν πετυχημένες μόνο σαν επαγγελματίες τσαρλατάνοι. 40 χρόνια ύστερα και με τις γυναίκες να έχουν αναλάβει πολύ περισσότερες ηγετικές θέσεις από ό,τι στο παρελθόν, μια νέα έρευνα από από την KPMG LLP, μια εταιρεία ελέγχου, φορολογίας και συμβουλευτικής εταιρείας των ΗΠΑ, αποκαλύπτει ότι το σύνδρομο του απατεώνα είναι και σήμερα πιο παρόν από ποτέ.
Για την έρευνα η εταιρεία πήρε συνέντευξη σε πάνω από 750 γυναίκες σε υψηλόβαθμες θέσεις εργασίας, οι οποίες είχαν αποδεδειγμένο επαγγελματικό ιστορικό αφοσίωσης, επιτευγμάτων, υψηλών επιδόσεων και μεγάλης επιτυχίας. 75 τοις εκατό των γυναικών αυτών παραδέχτηκε ότι νιώθει συχνά πως δεν αξίζει την επιτυχία που απολαμβάνει, οι μισές παραδέχτηκαν ότι το σύνδρομο του απατεώνα προκύπτει από τις χαμηλές επαγγελματικές προσδοκίες με τις οποίες αντιμετωπίστηκαν ως γυναίκες και το 81 τοις εκατό παραδέχτηκε ότι πιέζεται πολύ περισσότερο όταν φτάνει στη κορυφή σε σχέση με τους άνδρες συναδέλφους.
Αν και το σύνδρομο του απατεώνα αφορά συχνά και άντρες, έρευνες σαν και αυτή δείχνουν όχι μόνο πως αυτό επηρεάζει περισσότερο γυναίκες, αλλά και έγχρωμες γυναίκες και ΛΟΑΤΚΙ άτομα που έχουν μάθει ότι η επιτυχία δεν ταιριάζει στο περιθώριο.
Το imposter syndrome μοιάζει με μια φυγοκεντρική διανοητική λούπα : πάντα πιστεύουμε ότι είμαστε η εξαίρεση, ότι εκφεύγουμε του κανόνα, ότι εξαπατάμε ακόμα και στην συνειδητοποίηση του απατηλού των σκέψεων μας. Η έρευνα αυτή μας θυμίζει όχι μόνο ότι η επιτυχία είναι ένα χρωματιστό κοκτέιλ τύχης, επιμονής και εξασκημένης ικανότητας περισσότερο από ό,τι ο δίκαιος δρόμος της ευφυΐας αλλά και ότι αν αισθάνεστε ότι δεν αξίζετε κάνετε μεγάλο λάθος-ένα λάθος όχι τόσο προσωπικό, όσο συστημικό, που αποτελεί και αυτό μέρος της πατριαρχίας.
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
Οικείο συναίσθημα να πιστεύεις πως δεν αξίζεις τη θέση, ότι σου έχουν κάνει χάρη και όλοι οι υπόλοποι μπορούν να τα καταφέρουν καλύτερα από εσένα.
Μόνιμο άγχος ότι θα με απολύσουν όταν καταλάβουν ότι δεν αξίζω τη δουλειά και την αύξηση που μου έδωσαν. Δυστυχώς αυτή η σκέψη δεν εκλογικεύεται εύκολα.
Πως το αντιμετωπίζεις όμως; Η λύση είναι ο ψυχολόγος;
Στη δουλειά προσπαθώ να φαίνεται ότι έχω αυτοπεποίθηση και να ζητάω feedback. Αναρωτιέμαι όμως μήπως αξίζει να το αναφέρει κανείς στους άμεσους συνεργάτες ή στον προϊστάμενο του;
Το θεωρώ επικίνδυνο κάποιος να μοιραστεί κάτι τέτοιο με συναδέλφους και προϊστάμενο.Μπιρει να το εκμεταλλευτούν εις βάρος του η να τους εμφυσηθει και να πιστέψουν και οι άλλοι ότι δεν αξίζεις.
Μόνο με έναν ειδικό.
Καταρχάς μην ξεχνάς ποτέ ότι αυτός/η που σου έδωσε την αύξηση για κάποιο λόγο είναι σε θέση, που μπορεί να δίνει αυξήσεις. Ούτε να διανοηθείς ποτέ ότι μπορείς να σταθείς μπροστά του/της και να του πεις ότι έκανε λάθος για σένα. Σε αναβάθμισαν γιατί έχουν δίκιο, εσύ έχεις θέμα και ο μόνος κατάλληλος είναι ο/η ειδικός. Αυτοπεποίθηση αποκτάς, φαντάζομαι, με τον τρόπο που μεγαλώνεις μέσα στην κοινωνία και η πατριαρχία δεν είναι καλός οδηγός για μια γυναίκα. Να μου επιτρέψεις μερικές σκέψεις για να δεις ποσό η διαφορά του φύλου παίζει ρόλο στο να έχεις αυτοπεποίθηση. Μπορεί να μην έχεις… Διαβάστε περισσότερα »
Να μην ξεχνάμε βέβαια ότι, στην Ελλάδα, με τα γνωστά επίπεδα αξιοκρατίας, οικογενειοκρατίας και μικρομεσαίων οικογενειακών επιχειρήσεων, πολλά άτομα σε θέσεις ευθύνης, τόσο στον ιδιωτικό, όσο και στον δημόσιο τομέα (κυρίως άντρες) θα έπρεπε να νοιώθουν εντονότατο αυτό το συναίσθημα. Εδώ, το κυρίως πρόβλημα συνίσταται στο ότι κάτι τέτοιο ούτε καν περνάει από το μυαλό τους.
Στο πόστ το λινκ με την έρευνα KPMG LLP για το σύνδρομο του απατεώνα πάει σε άλλη ερεύνα (για στυλ ηγεσίας γυναικών). Το σωστό λινκ είναι: https://info.kpmg.us/content/dam/womensleadership/pdf/2020/2020wlsstudy.pdf Τα στατιστικά που αναφέρονται είναι μάθημα κοινωνιολογίας: “75 τοις εκατό των γυναικών αυτών παραδέχτηκε ότι νιώθει συχνά πως δεν αξίζει την επιτυχία που απολαμβάνει” ‘Εχω διαβάσει ότι συνήθως γυναίκες αποδίδουν τις επιτυχίες τους σε τύχη, σε άλλους, κτλ. και όχι στις δυνατότητες τους. Νομίζω ότι είναι εν μέρει αποτέλεσμα κοινωνικοποίησης από μικρές ηλικίες ότι έξυπνα και ικανά κορίτσια απειλούν (ευνουχίζουν; ) αγόρια και πρέπει να κρύβουν τις δυνατότητες τους. Ανάμεσα σε πολλά άλλα… Διαβάστε περισσότερα »