Τρεις ιστορίες που θυμήθηκα με αφορμή την Μπεκατώρου

Διαβάζοντας τις εξελίξεις μετά την καταγγελία της Σοφίας Μπεκατώρου, θυμήθηκα κάποιες ιστορίες από το παρελθόν τις οποίες είχα ξεχάσει ή δεν είχα εκτιμήσει σωστά. Όλες έχουμε αρκετές ιστορίες παρόμοιου τύπου να αφηγηθούμε (το μόνο σίγουρο), τόσες πολλές που στην συνείδησή μας αποτελούσαν πια τη νόρμα ή κοινή λογική αν θέλετε.

Θα σταθώ όμως σε τρεις που εμπλέκονται θεσμοί και θεσμικά πρόσωπα.

Ιστορία 1η

1996. Μετά από κατατακτήριες εξετάσεις ξεκινώ σπουδές σε δεύτερο πτυχίο. Ζητούν από το πρώτο έτος να περάσει ιατρικές εξετάσεις, ως είθισται, από το γιατρό της σχολής, σε δύο γκρουπ. Εγώ θα πήγαινα στο δεύτερο. Τα κορίτσια του πρώτου γκρουπ, σοκαρισμένα έλεγαν ότι ο γιατρός τις υποχρέωσε να γδυθούν από τη μέση και πάνω, να βγάλουν και τα σουτιέν, όλες μαζί. Έμεινα ημίγυμνες όσο τις εξέταζε μία-μία.

Όλες αισθανόμασταν ότι αυτό ήταν λάθος αλλά παράλληλα ξέραμε ότι δεν ήταν ποινικά κολάσιμο.

Εγώ δεν πήγα ποτέ στην εξέταση. Ήμουν τότε πολύ ντροπαλή και μου ήταν αδύνατον να δείξω το στήθος μου σε έναν άγνωστο χωρίς λόγο μόνο και μόνο για να πάρει μάτι. Πήγα χαρτί από δικό μου παθολόγο και απαίτησα να γίνει δεκτό από τη γραμματεία. Η έντονη άρνησή μου για τον συγκεκριμένο γιατρό έγινε αποδεκτή, υποθέτω τώρα πια για να μην γίνει σούσουρο. Η έκφραση σεξουαλική παρενόχληση δεν υπήρχε τότε. Δεν λέχθηκε ποτέ. Δεν πέρασε καν από το μυαλό μας, ούτε σκέφτηκε καμία την καταγγελία. Όχι από φόβο, ανάμεσα στα κορίτσια υπήρχαν δυναμικές και διεκδικητικές προσωπικότητες, ευαίσθητες με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα δικαιώματα του φοιτητή.

Όμως εκείνη την εποχή η κοινή λογική δεν το θεωρούσε σοβαρό λόγο καταγγελίας. Μόνο το ένστικτό μας φώναζε ότι αυτό είναι εντελώς λάθος. Ακόμα κι εγώ που δεν πήγα, ενοχοποίησα τον εαυτό μου που δεν μπορούσε να διαχειριστεί την ντροπή ως προϊόν της χριστιανικής ηθικής που δεν μπορούσα να αποτινάξω από το μυαλό μου.

Ιστορία 2η

2006. Καθηγήτρια πανεπιστημίου, γνωστή μου, παρενοχλείται συστηματικά από φοιτητή. Λεκτικά με «κομπλιμέντα» και περιγραφές σεξουαλικών φαντασιώσεων μαζί της, πρακτικά με αυνανισμούς την ώρα του μαθήματος, συνεχή παρακολούθηση και επίδειξη των γεννητικών του οργάνων.

Η καθημερινότητά της στο πανεπιστήμιο μετατρέπεται σε κόλαση, και το κάνει χειρότερο ότι ο φοιτητής έχει και ψυχιατρικά θέματα, είχε στο παρελθόν νοσηλευτεί. Προσπαθώντας η γυναίκα να αντιμετωπίσει το γεγονός με διακριτικότητα λόγω της ψυχικής υγείας του φοιτητή, απευθύνθηκε στον πρόεδρο της σχολής και τον πρύτανη. Εκείνοι έσκασαν στα γέλια και της είπαν επί λέξη «πώς κάνεις έτσι; Δεν χαίρεσαι που περνά η μπογιά σου ακόμα;». Μόνο ένας συνάδελφός της τη βοήθησε, που είχε κάνει διδακτορικό στον Καναδά και γνώριζε σαφώς τα όρια μεταξύ «πλάκας» και σεξουαλικής παρενόχλησης. Το έλυσε νομικά με ασφαλιστικά μέτρα και ο φοιτητής εξαφανίστηκε από μπροστά της, καθώς είχε ήδη μία καταδίκη με αναστολή για κατοχή ναρκωτικών.

Η λογική του τελικά πάντα λειτουργούσε, η ανοχή, θεσμική και κοινωνική, ήταν αυτή που του έδινε το ελεύθερο να κάνει ό,τι γουστάρει.

Ιστορία 3η

2008. Είμαι πρόεδρος του εργασιακού σωματείου του επιστημονικού μας κλάδου και ασχολούμαι κυρίως με την καταπάτηση της εργασιακής νομοθεσίας. Συνάδελφος απευθύνεται στο σωματείο, σε εμένα προσωπικά γιατί είμαι γυναίκα.

Στην εταιρεία που έτυχε να δουλεύει εκείνο το διάστημα ο εργοδηγός τη «φλερτάρει». Εκείνη τον αποκρούει ευγενικά. Ο εργοδηγός όμως που έβγαζε τις βάρδιες και τις περιοχές εργασίας την εκδικείται με το να την έχει συνέχεια ρεπό (5 ρεπό το πενθήμερο) ενώ παράλληλα πληρωνόταν κανονικά. Δεν μπορούσα να το χειριστώ και η απάντηση της δικηγόρου που συνεργαζόταν ο σύλλογος ήταν ότι από τη στιγμή που πληρώνεται κανονικά δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα, καθώς η απάντηση του τύπου ήταν ότι πληρωνόταν για την περίπτωση που χρειαζόταν.

Τη συνάδελφο την έσωσε η ιδιότυπη εργασιακή μας συνθήκη, καθώς το αποτέλεσμα της δουλειάς το καρπώνεται δημόσια υπηρεσία, η οποία έχει λόγο στην επιλογή του συγκεκριμένου προσωπικού στις εταιρίες. Η δημόσια υπηρεσία έλυσε άμεσα το πρόβλημα τοποθετώντας τη συγκεκριμένη συνάδελφο σε άλλο έργο και άλλη εταιρία γιατί θεώρησε ότι η συγκεκριμένη γυναίκα βρισκόταν σε κίνδυνο.

Και κλείνω με ένα δεύτερο εργασιακό, την ίδια περίοδο, που πάλι η δημόσια υπηρεσία έλυσε. Ιδιοκτήτης εταιρίας αρνείται να υπογράψει σύμβαση εργασίας με γυναίκα συνάδελφο, που παρίσταται κανονικά στη δουλειά της. Στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχα μαζί του, μου λέει αυτολεξεί: «αντί να μου στείλουν (η υπηρεσία) κάποιο κοριτσάκι, μου έστειλαν αυτή τη χοντρή. Δεν τη θέλω τη χοντρή» Με σόκαρε πόσο άνετα αισθανόταν ο τύπος να πει κάτι τέτοιο σε σωματείο. Επικοινώνησα με την υπηρεσία η οποία έδωσε εντολή στην κοπέλα να μην ξαναπάει και διέκοψε το έργο του τύπου μέχρι να προσλάβει νόμιμα τη συγκεκριμένη συνάδελφο.

Αυτές τις ιστορίες, που δεν συνέβησαν σε εμένα προσωπικά, τις παραθέτω ως απάντηση στην ερώτηση «γιατί δεν το είπε νωρίτερα».

Πού ακριβώς να το πει; Σε ποιους και με ποιο αποτέλεσμα;

Δεν θεωρώ ότι ευθύνεται η ψυχική κατάσταση του θύματος «τώρα ήταν έτοιμη», αλλά μια ολόκληρη κοινωνία που θεωρεί τέτοιες συμπεριφορές φυσιολογικές και υποχρεώνει όλες τις γυναίκες να υποτασσόμαστε αδιαμαρτύρητα με την σαφή απειλή ότι σε αντίθετη περίπτωση θα πρέπει να ξεχάσουμε τα όνειρά μας. Μιας κοινωνίας που εκφράζει τη βαθιά πατριαρχική της δομή σε πολιτικό επίπεδο με την άρνηση νομοθετικής πρωτοβουλίας για την αντιμετώπιση αυτών των γεγονότων. Με θεσμούς και κανόνες που προστατεύουν το οποιοδήποτε ανδρικό προνόμιο. Γιατί μέσω της σεξουαλικής παρενόχλησης/κακοποίησης/καταπίεσης θέλει πάντα να μας θυμίζει τη θέση μας, πάντα κάτω από τον άντρα και στην υπηρεσία των αναγκών του.

Κάτι αλλάζει, ευτυχώς.

Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News