Πόσο ασφαλείς νιώθουν οι γυναίκες στο τμήμα;

Το κείμενο αυτό γράφτηκε με αφορμή την υπόθεση trafficking στην Ηλιούπολη και αποτελεί επαναδημοσίευση, με πιο επίκαιρη αφορμή την γυναικτονία στη Δάφνη και την εγκληματική ολιγωρία της αστυνομίας σε περιστατικά έμφυλης βίας. 

Όταν το κύριο θέμα της επικαιρότητας ήταν ο βιασμός της Ελένης Τοπαλούδη, η “Real News” σε ρεπορτάζ της είχε καταδείξει ότι η Ελένη είχε προσπαθήσει στο παρελθόν να προβεί σε καταγγελία ωστόσο οι αστυνομικοί στους οποίους απευθύνθηκε την απέτρεψαν. Μάλιστα ο πατέρας της είχε δηλώσει ότι κατά την κρίση του η αποτροπή αυτή βασιζόταν σε μια επιθυμία συγκάλυψης λέγοντας “Δεν έχω μιλήσει τυχαία για κύκλωμα. Έχω πει από την αρχή ότι θα πρέπει να διερευνηθεί σε βάθος η υπόθεση. Έχω πληροφορίες ότι το βαν που χρησιμοποιήθηκε στην περίπτωση της κόρης μου δέκα ημέρες πριν από τη δολοφονία της είχε θεαθεί σε κάποιο σημείο της Ρόδου, όπου οι δράστες προσπάθησαν να κάνουν κάτι παρόμοιο με κάποια άλλα νεαρά κορίτσια. Δεν θα έπρεπε, λοιπόν, να ενδιαφερθεί η Ασφάλεια αν παγίδευσαν κορίτσια στο λευκό βαν; Γι’ αυτό λέω ότι υπάρχει πέπλο συγκάλυψης”.

Ενώ αυτό που απασχολούσε την ειδησεογραφία ήταν το γεγονός του βιασμού και της δολοφονίας αυτό καθεαυτό, ήταν αρκετές οι φεμινιστικές συλλογικότητες σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και επαρχιακές πόλεις που εστίασαν στο ζήτημα της αστυνομίας, στο τι σημαίνει αποτροπή από την καταγγελία ενός εγκλήματος καθώς και στο ότι οι γυναίκες δεν νιώθουν ασφαλείς όταν πρόκειται ν’απευθυνθούν στις αρχές, ότι αντίθετα νιώθουν πως αντί να τις βοηθήσουν, να τους εξηγήσουν τις διαδικασίες και να τις κάνουν να νιώσουν πως ο νόμος υφίσταται και μπορούν να τον επικαλεστούν για να επέλθει δικαιοσύνη, νιώθουν ότι κρίνονται ως φταίχτρες, ψεύτρες και υπερβολικές. 

Πάλι το 2018 μια υπόθεση που είχε λάβει μικρή δημοσιότητα ήταν η δίκη που γινόταν για το βιασμό μιας εφέτη από έναν αστυνομικό και δύο φίλους του το 2009. Στις γωνιές του φεμινιστικού ίντερνετ το συμβάν αυτό είχε προστεθεί σ’εκείνα που έκαναν τις γυναίκες να νιώθουν ανασφάλεια απέναντι στην ιδέα του ν’απευθυνθούν στις αρχές. 

Ο εσωτερικός διάλογος πολλών γυναικών έχει επαρκή ερείσματα για να καταλήγει στο συμπέρασμα “αστυνομία=κίνδυνος”. 

Το να καταγράφουμε τα περιστατικά έμφυλης βίας από αστυνομικούς είναι πολύ διαφορετικό από το να καταγράφουμε αντίστοιχα από ένα φούρναρη ή έναν ακαδημαϊκό ή έναν ταβερνιάρη ή έναν λογιστή. Οι αστυνομικοί είναι όργανα, έχουν εξουσία που τους έχει παραχωρηθεί από το ίδιο το κράτος και λειτουργούν εξ ονόματός του. Σε συνθήκες ευνομίας, αυτό που καλούνται να κάνουν είναι να εξασφαλίζουν ότι οι πολίτες νιώθουν ασφάλεια με την παρουσία τους και ότι μεταχειρίζονται τη εξουσία τους με τρόπο που λειτουργεί υπέρ της επίτευξης των σκοπών του αστυνομικού σώματος. 

Αυτά σε συνθήκες ευνομίας. Στο διά ταύτα, αυτό που αναφέρουν δικηγόροι με τις οποίες ήρθε σε επαφή το Α,μπα είναι πως μέσα στην καραντίνα είδαμε ταυτόχρονα εκτόξευση της ενδοοικογενειακής βίας (η οποία τετραπλασιάστηκε) και αστυνομικούς να συμβουλεύουν τις γυναίκες που βρήκαν το θάρρος να καταγγείλουν τη βία που δέχονται στο σπίτι τους να πάνε να τα βρουν με τον άντρα τους. 

Βρισκόμαστε λοιπόν μπροστά σε μια εικόνα που έχει ως εξής: απ’τη μία, ακούμε για εγκλήματα με θύτες αστυνομικούς και απ’την άλλη ακούμε για αποτροπή των θυμάτων που καταγγέλουν βιασμό ή έμφυλη βία από όργανα διάφορων αστυνομικών τμημάτων. 

Φτάνουμε στο σήμερα με μια υπόθεση που συνδυάζει όλους τους λόγους που οι γυναίκες φοβούνται να πάνε στο τμήμα. 

Η 19χρονη στην Ηλιούπολη όχι απλώς βιάστηκε κατ’εξακολούθηση από έναν αστυνομικό ο οποίος παράλληλα την εξέδιδε αλλά όταν απευθύνθηκε στο τμήμα, φαίνεται πως οι αστυνομικοί δεν της πήραν γραπτή κατάθεση.

Σύμφωνα με τις τελευταίες εξελίξεις, η κοπέλα δεν είναι το μόνο θύμα, καθότι στην κατάθεσή της αποκαλύπτει πως υπάρχει κύκλωμα trafficking ενώ η δικηγόρος της δήλωσε πως σύμφωνα με πληροφορίες υπάρχουν ακόμη δέκα κοπέλες που κρατούνται αιχμάλωτες. 

Πόσο ασφαλής νιώθει μια γυναίκα όταν πρόκειται ν’απευθυνθεί στο τμήμα για να καταγγείλει ενδοοικογενειακή βία, βιασμό, παρενόχληση, σεξουαλική κακοποίηση, stalking; 

Οι υποθέσεις που έχουν δει το φως της δημοσιότητας είναι αρκετές για να προκαλέσουν ανασφάλεια. Δεν αρκούν οι αφίσες για να αλλάξει η αίσθηση του ότι η καταγγελία ενός περιστατικού στο τμήμα θα είναι επιπλέον επιβάρυνση για το θύμα. 

Αυτές τις μέρες δεν σκέφτομαι μόνο τα όσα υπέφερε η κοπέλα στην Ηλιούπολη ή το ότι αυτή την στιγμή μάλλον υπάρχουν κι άλλες που υποφέρουν ακριβώς τα ίδια.

Σκέφτομαι το πόσες γυναίκες διαβάζουν ειδήσεις νιώθοντας αποθαρρυμένες με τη δήλωση της δικηγόρου της, κυρίας Λεγάκη σχετικά με το ότι “δεν είναι δυνατόν τον 21ο αιώνα καταγγέλλων να μην έχει επικοινωνία με τους δικηγόρους του για περισσότερες από 24 ώρες”. 

Πρόσφατα δημοσιεύτηκε αυτή η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας που σκιαγραφεί ένα πολύ σκοτεινό πορτραίτο για την ελληνική αστυνομία. Γίνεται λόγος για κατάχρηση εξουσίας και αυθαίρετη βία καθώς και “αθέμιτη χρήση ισχύος στην αστυνόμευση διαδηλώσεων, αυθαίρετες συλλήψεις και  ποινικοποίηση ειρηνικών διαδηλωτών/ριών, υπερασπιστών/ριών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μελών πολιτικών κομμάτων, την επιβολή αδικαιολόγητων και υπέρογκων προστίμων”.

Με αυτά σα δεδομένα, το πρόβλημα που σκιαγραφείται είναι σαφές.

“Γιατί δε μίλησε;” “Γιατί δεν πήγε στην αστυνομία;” “Γιατί διαπομπεύετε τον άνθρωπο στα social και δεν πάει αυτή που τα λέει στην αστυνομία”;

Γι’αυτό. Γιατί οι γυναίκες δεν νιώθουν ότι το πρόβλημά τους θα επιλυθεί αλλά ότι θα γίνει χειρότερο. Γιατί δεν πιστεύουν ότι θα τις προστατεύσουν. Γιατί δεν πιστεύουν ιδιαίτερα στους δικαιικούς μηχανισμούς, γιατί νιώθουν ότι οι νόμοι είναι χαρτιά και η πράξη είναι άλλη. Γιατί οι φεμινιστικές συλλογικότητες και η δουλειά που κάνουν τις βοηθάει και νοιάζονται περισσότερο να προστατεύσουν και να προειδοποιήσουν άλλες γυναίκες για τους επικίνδυνους που κυκλοφορούν από το να μη θίξουν βιαστές για να μην ενοχληθούν οι περιφρουρητές της νομιμότητας.

Ποιος τους υπόσχεται ότι δεν θα πέσουν πάνω σε αστυνομικό τέτοιας πάστας; Ποιος τους υπόσχεται ότι θα προφυλάξουν αυτές και όχι το θύτη τους; Ποιος τους υπόσχεται ότι δεν θα τις βγάλουν υπερβολικές που θέλουν να βλάψουν τη φήμη κάποιου;

Από την πρωτογενή στη δευτερογενή κακοποίηση, αυτό που έχει να αντιμετωπίσει μια κακοποιημένη γυναίκα είναι ένα σύστημα βαρύ, πελώριο και ενάντιο. Είναι δύσχρηστο, τρομακτικό, με λίγο έλεγχο στα όργανα που έχουν εξουσία, με λίγη ενημέρωση για το τι μπορούν να κάνουν και πολλά ανοιχτά στόματα που προειδοποιούν ότι η επαφή με το τμήμα μπορεί να κάνει την κατάσταση χειρότερη.

Όσο οι γυναίκες νιώθουν ανασφάλεια απέναντι στις αρχές, αυτό που θα γίνεται θα είναι αυτό που ήδη συμβαίνει. Θα μιλάνε στο ίντερνετ, θα στέλνουν dms, θα στέλνουν καταγγελίες σε φεμινιστικές σελίδες, θα κάνουν ανώνυμες δημοσιεύσεις που θα κατονομάζουν δράστες και πάει λέγοντας.

Η αλλαγή που πρέπει να γίνει είναι βαθιά, είναι θεσμική και εντελώς απαραίτητη. Το βάρος της ωστόσο δεν πέφτει στις γυναίκες.

Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News