Ένα βιβλίο για μια νεαρή Γαλλίδα φοιτήτρια που μένει έγκυος το 1963 και προσπαθεί να τερματίσει πάση θυσία την ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη -καθώς οι αμβλώσεις ήταν ακόμα παράνομες- θα έπρεπε να έχει ενδιαφέρον ως καταγραφή και ιστορικό ντοκουμέντο, ενώ βασικό ζητούμενο θα παρέμενε η λογοτεχνική αξία του έργου.
Σήμερα, όμως, οι γυναίκες βρισκόμαστε αντιμέτωπες με μια απροσδόκητη, δεδομένου ότι βρισκόμαστε στον 21ο αιώνα, αμφισβήτηση του δικαιώματός μας να έχουμε τον απόλυτο έλεγχο του σώματός μας και να αποφασίζουμε, εμείς και μόνο, αν επιθυμούμε να γίνουμε μητέρες.
Κορύφωση αυτής της μεταστροφής είναι η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ που έδωσε τη δυνατότητα στις πολιτείες να απαγορεύουν τις αμβλώσεις, θεωρώντας πως η ελεύθερη πρόσβαση σε αυτές δεν είναι Συνταγματικό δικαίωμα των γυναικών, όπως ίσχυε για σχεδόν πενήντα χρόνια.
Ο αποτροπιασμός του δυτικού κόσμου εκφράστηκε με διαμαρτυρίες και μια σειρά δημοσιευμάτων, στα οποία δινόταν ιδιαίτερη έμφαση στη φράση του Αμερικανού Προέδρου Τζο Μπάιντεν ότι πρόκειται για «μια ακραία απόφαση που αναγκάζει τις γυναίκες να μεγαλώσουν το παιδί του βιαστή τους».
Η Ανί Ερνό δεν βιάστηκε ποτέ. Έμεινε έγκυος κάνοντας έρωτα «επικίνδυνες μέρες», καθώς δεν περίμενε ότι «θα έπιανε». «Μες στον έρωτα και στον οργασμό, πίστευα ότι το κορμί μου δεν διέφερε ουσιαστικά από εκείνο ενός άντρα», γράφει, η πραγματικότητα όμως έρχεται να τη διαψεύσει
Η Ανί Ερνό δεν βιάστηκε ποτέ. Έμεινε έγκυος κάνοντας έρωτα «επικίνδυνες μέρες», καθώς δεν περίμενε ότι «θα έπιανε». «Μες στον έρωτα και στον οργασμό, πίστευα ότι το κορμί μου δεν διέφερε ουσιαστικά από εκείνο ενός άντρα», γράφει, η πραγματικότητα όμως έρχεται να τη διαψεύσει. Ο νεαρός εραστής της μόνο επιδερμική παρουσία έχει στη ζωή της, η εγκυμοσύνη δεν δείχνει να τον αφορά. Ουσιαστικά, είναι μόνη της.
Η Ανί θα σκίσει το χαρτί του γυναικολόγου με την προβλεπόμενη ημερομηνία τοκετού. «Είμαι έγκυος. Φρίκη.», θα σημειώσει στο ημερολόγιό της. Δεν είναι ανάγκη να έχει βιαστεί μια γυναίκα. Μπορεί απλώς να μη θέλει παιδί τη δεδομένη στιγμή. Ή γενικά. Είναι δικαίωμά της. Μόνο που στη Γαλλία του 1963 τα πράγματα είναι διαφορετικά. Λίγα χρόνια πριν τον εμβληματικό Μάη του ’68 οι αμβλώσεις είναι απαγορευμένες.
Η κορυφαία Γαλλίδα συγγραφέας θα βρει τελικά τρόπο να τερματίσει την εγκυμοσύνη. Το 2000 θα αποφασίσει να γράψει για το «γεγονός». «Μέσα από τούτη την αφήγηση, ο χρόνος γίνεται δράση και με παρασέρνει άθελά μου. Τώρα ξέρω ότι είμαι αποφασισμένη να φτάσω μέχρι τέλους, όποιο κι αν είναι το τίμημα, όπως ήμουν και τότε, στα είκοσι τρία μου, όταν έσκισα τη γνωμάτευση του γιατρού.», σημειώνει στο βιβλίο της «Το γεγονός», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
Μία νουβέλα σαν αυτή δεν θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητη. Η Οντρέ Ντιγουάν θα αποφασίσει να την κάνει ταινία και θα καταφέρει να κερδίσει τον Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ Βενετίας 2021. Οι κριτικοί κινηματογράφου -άντρες στην πλειοψηφία τους- θα διχαστούν. Είναι η ταινία υπερεκτιμημένη; Είναι η κινηματογράφηση διεκπεραιωτική;
Από το μέτωπο των αθηναϊκών θερινών κινηματογράφων, ωστόσο, η εικόνα είναι περισσότερο σαφής. Σε πολλές προβολές γυναίκες λιποθυμούν, κλαίνε, αποστρέφουν το βλέμμα τους την κρίσιμη στιγμή, καταφεύγουν στις τουαλέτες. Αναγνωρίζουν το βίωμα και την πληγή κι ας έχουν αλλάξει οι συνθήκες, καθώς στην Ελλάδα, προς απογοήτευση αρκετών, η άμβλωση είναι νόμιμη άρα και ασφαλής.
Διαβάζοντας ένα βιβλίο δεν μπορείς να κλείσεις τα μάτια, ούτε να κρυφτείς. Οι λέξεις βρίσκονται μπροστά σου και -πιστέψτε με- είναι αδύνατο να σταματήσεις να τις διαβάζεις. Η Ανί Ερνό ανοίγει την καρδιά της αλλά και τα χαρτιά της εξαρχής. «Δεν ένιωθα τον παραμικρό φόβο στην ιδέα της έκτρωσης. […] Έφτανε να ακολουθήσω τ’ αχνάρια των μυριάδων γυναικών που είχαν προηγηθεί».
Τα αχνάρια οδηγούσαν σε συγκεκριμένα μονοπάτια. Η Ερνό δεν θα καταφέρει να αποβάλει χρησιμοποιώντας μια βελόνα πλεξίματος. «Δεν είχα τα κότσια». Θα αναζητήσει μάταια «εκτρωσία» γιατρό, αφού το ρίσκο μιας τέτοιας δραστηριότητας είναι τεράστιο. Θα έρθει αντιμέτωπη με τον πουριτανισμό και την υποκρισία γιατρών αλλά και φιλικού περιβάλλοντος.
«Ήταν αδύνατον να πεις αν η έκτρωση απαγορευόταν επειδή ήταν κάτι κακό ή ήταν κάτι κακό επειδή απαγορευόταν. Οι άνθρωποι έκριναν σύμφωνα με τον νόμο, δεν έκριναν τον νόμο», παρατηρεί.
Η νεαρή φοιτήτρια Φιλολογίας αισθάνεται ότι η εγκυμοσύνη της συνδέεται με τη μοίρα τής εργατικής τάξης από την οποία προέρχεται. Πιστεύει ότι έρχεται να της στερήσει αυτά για τα οποία έχει αγωνιστεί. Διαπιστώνει ότι αδυνατεί να συνεχίσει τη διπλωματική της. «Ήταν το σημάδι μιας αόρατης κατάπτωσης».
Η απελπισία θα την οδηγήσει στην κουζίνα μιας «αγγελοποιού», μιας γυναίκας που θα της τοποθετήσει -με το αζημίωτο- δύο, διαδοχικά, καθετήρες στη μήτρα, ώστε να αποβάλει. Νιώθει εγκαταλελειμμένη από όλους εκτός από αυτήν τη λαϊκή γυναίκα –σε εκείνη θεωρεί ότι θα έπρεπε να αφιερώσει το βιβλίο.
Μέχρι να φτάσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα, η Ερνό θα κινδυνεύσει να πεθάνει. Η στιγμή της αποβολής -«μια σκηνή θυσίας»- και όσων την ακολούθησαν συγκλονίζουν την αναγνώστρια με έναν τρόπο που ενδεχομένως δεν μπορεί να κατανοήσει ένας άντρας αναγνώστης. Και θέτουν επί τάπητος την αδιαπραγμάτευτη ανάγκη για πρόσβαση σε ασφαλή άμβλωση όσων γυναικών το επιθυμούν.
Η νεαρή, τότε, φοιτήτρια θα καταφέρει να συνεχίσει τη ζωή της, πιάνοντας το νήμα από εκεί που το άφησε, πριν έρθει αντιμέτωπη με το «γεγονός». Η αναγνωρισμένη, σήμερα, συγγραφέας δεν θα μασήσει τα λόγια της περιγράφοντας τα συναισθήματα εκείνης της εποχής.
«Περπατούσα στους δρόμους της πόλης με το μυστικό της νύχτας της 20ής προς την 21η Ιανουαρίου φυλαγμένο καλά μες στο κορμί μου, σαν κάτι ιερό. Δεν ήξερα αν βρισκόμουν στις παρυφές του τρόμου ή της ομορφιάς. Ένιωθα περήφανη. Ένα συναίσθημα πανόμοιο με κείνο που γνωρίζουν οι μοναχικοί θαλασσοπόροι, οι ναρκομανείς και οι κλέφτες, το συναίσθημα τού να φτάνεις εκεί που άλλοι δεν θα τολμήσουν ποτέ να πάνε. Σίγουρα κάτι από τούτη την περηφάνια μ’ έκανε να γράψω αυτό το βιβλίο».
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
