Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ετεροφυλοφιλικό σεξουαλικό προσανατολισμό, ενδιαφέρονται ερωτικά για άτομα του αντίθετου φύλου. Ένα αξιοσημείωτο ποσοστό, όμως, γύρω στο 5-10% έχουν ομοφυλοφιλικό σεξουαλικό προσανατολισμό, γεγονός που διαχρονικά οδήγησε στην αναζήτηση απαντήσεων για τα αίτια του φαινομένου της ομοφυλοφιλίας που «σκόνταφταν» σε προκαταλήψεις και παρανοήσεις, όπως ότι πρόκειται για ασθένεια ή επιλογή.
Η πλέον διαδεδομένη άποψη στις μέρες μας είναι ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός στον άνθρωπο διαμορφώνεται κατά την παιδική του ηλικία από τη διαπαιδαγώγηση και το κοινωνικό περιβάλλον, άποψη που επηρεάζει δραστικά τον τρόπο με τον οποίο μεγαλώνουμε τα παιδιά μας, καθοδηγώντας τα προς τις επιθυμητές «αγορίστικες» και «κοριτσίστικες» συμπεριφορές.
Η πρόσφατη ανάπτυξη της βιολογίας και των νευροεπιστημών, ωστόσο, επιτρέπει μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση, την οποία αναπτύσσει στο βιβλίο του «Η βιολογία της ομοφυλοφιλίας», που κυκλοφορεί από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, ο Jacques Balthazart.
Ο Καθηγητής Συμπεριφορικής Νευροενδοκρινολογίας στο Πανεπιστήμιο της Λιέγης και ομότιμος διευθυντής της μονάδας Νευροεπιστημών του GIGA είναι ο κορυφαίος εκφραστής της άποψης ότι η ομοφυλοφιλία είναι μία εκδοχή του φαινομένου της βιολογικής ποικιλότητας.
Σε συνέντευξή του στον Θοδωρή Αντωνόπουλο και τη Lifo είχε αναφερθεί στα συμπεράσματά του: «Συνοπτικά μιλώντας, δεδομένου ότι διάφοροι γενετικοί, ορμονικοί, ίσως και ανοσολογικοί παράγοντες που δρουν στο εμβρυακό στάδιο ή στο ξεκίνημα της παιδικής ηλικίας επηρεάζουν σημαντικά τον σεξουαλικό προσανατολισμό, μοιάζει βέβαιο ότι μια πιθανή εξήγηση της ομοφυλοφιλίας κλείνει εμφανώς υπέρ των βιολογικών παραγόντων.
Τόσο στα ζώα όσο και στον άνθρωπο η ομοφυλοφιλία φαίνεται πως είναι καταρχάς αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης ορμονικών και γενετικών εμβρυακών παραγόντων, με τις μεταγενέστερες κοινωνικές και ερωτικές εμπειρίες του ατόμου να συντελούν δευτερευόντως στην ενεργοποίηση μιας ήδη υπάρχουσας προδιάθεσης».
Την επιστημονική εποπτεία του βιβλίου, που μετέφρασε ο Λύο Καλοβυρνάς, έχει η Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Φαρμακολογίας στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Νευροεπιστημών (2017-2019) Δρ Χριστίνα Δάλλα, η οποία μίλησε στo ampa για αυτήν της την επιλογή:
«Πρώτον ανέλαβα την επιστημονική επιμέλεια, διότι το βιβλίο βρίσκεται κοντά στα ερευνητικά μου ενδιαφέροντα που αφορούν στις διαφορές του (βιολογικού) φύλου, και ένα μεγάλο μέρος των επιστημονικών μελετών που παρουσιάζει ο Καθηγητής Jacques Balthazart, για να αναπτύξει το θέμα της ομοφυλοφιλίας, σχετίζεται γενικώς με τις διαφορές του (βιολογικού) φύλου και συγκεκριμένα με την ανάπτυξη του εγκεφάλου και τον ρόλο των ορμονών του φύλου σε αυτήν.
Αυτό είναι ένα θέμα το οποίο δεν σχετίζεται μόνο με την οργάνωση της σεξουαλικής συμπεριφοράς, αλλά και με πάρα πολλές άλλες εκφάνσεις της συμπεριφοράς του ανθρώπινου είδους. Η ανασκόπηση αυτών των μελετών έλειπε από την ελληνική βιβλιογραφία και άρα σίγουρα συμβάλλει στην επιστημονική κοινότητα.
H ελληνική επιστημονική κοινότητα και κυρίως οι νευροεπιστήμονες και οι ψυχίατροι που ασχολούνται με το θέμα, αποδέχτηκαν το βιβλίο με ενθουσιασμό, διότι ήξεραν ότι κάτι ανάλογο έλειπε από την ελληνική βιβλιογραφία, ενώ οι φοιτητές το έχουν βρει πολύ χρήσιμο και ενδιαφέρον.
Δεύτερον, δέχτηκα την επιμέλεια του βιβλίου διότι θεωρώ ότι το θέμα της ομοφυλοφιλίας, και κυρίως των βιολογικών μηχανισμών που τη διέπουν, δεν παρουσιάζεται επαρκώς στην ελληνική βιβλιογραφία και ειδικά σε κείμενα που απευθύνονται στο ευρύ κοινό. Το αποτέλεσμα είναι να επικρατούν ακόμα, σε πολλές περιπτώσεις, ανυπόστατες θεωρίες σχετικά με την ομοφυλοφιλία.
Δυστυχώς, στην Ελλάδα υπάρχει ακόμα στίγμα που συνοδεύει την ομοφυλοφιλία, αλλά και την διαφορετικότητα γενικότερα, με αποτέλεσμα πολλά άτομα που ανήκουν στην LGBTQIA+ κοινότητα να επιλέγουν να ζήσουν στο εξωτερικό –μεταξύ των οποίων και δικοί μου φίλοι και συνάδελφοι. Επίσης, στην Ελλάδα υπάρχουν ακόμα πολλά να γίνουν από την πολιτεία, την κοινωνία και τους θεσμούς, έτσι ώστε η LGBTQIA+ κοινότητα να έχει την ίδια μεταχείριση και δικαιώματα με τους ετεροφυλόφιλους (π.χ. υιοθεσία τέκνων)».
Η κα Δάλλα ταυτίζεται με τις αντιλήψεις του συγγραφέα και συμφωνεί μαζί του ότι η παραδοχή πως η ομοφυλοφιλία συνδέεται με ορμονικούς ή γενετικούς παράγοντες δεν είναι επιστημονικά εφικτό να ανοίξει την πόρτα της ευγονικής, πόσω μάλλον που μια τέτοια ερευνητική προσέγγιση/προσπάθεια δεν θα έπαιρνε έγκριση από κανέναν φορέα βιοηθικής, διότι είναι απαράδεκτη και απολύτως μη αναγκαία.
Στον πρόλογό του στην ελληνική έκδοση ο Jacques Balthazart γράφει ότι «η πρόσβαση στις πληροφορίες που περιέχονται σ’ αυτό έχει βοηθήσει πολλούς ομοφυλόφιλους, και τους γονείς τους, να καταλάβουν καλύτερα τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό, να τον αποδεχτούν και να ζήσουν καλύτερα μαζί του» και πως αυτό ελπίζει να καταφέρει το βιβλίο και στην Ελλάδα.
Όπως μας λέει σχετικά η κα Δάλλα «η ελληνική επιστημονική κοινότητα και κυρίως οι νευροεπιστήμονες και οι ψυχίατροι που ασχολούνται με το θέμα, αποδέχτηκαν το βιβλίο με ενθουσιασμό, διότι ήξεραν ότι κάτι ανάλογο έλειπε από την ελληνική βιβλιογραφία, ενώ οι φοιτητές το έχουν βρει πολύ χρήσιμο και ενδιαφέρον».
Το γεγονός ότι έκτοτε έχει ζητηθεί τόσο από εκείνη όσο και από τον συγγραφέα να μιλήσουν σε σχετικά επιστημονικά συνέδρια για αυτό το θέμα δείχνει πως η βιολογική ερμηνεία της ομοφυλοφιλίας συγκεντρώνει το επιστημονικό -και όχι μόνο- ενδιαφέρον και ενδεχομένως θα βοηθήσει συντηρητικές κοινωνίες, όπως η ελληνική, να κατανοήσουν καλύτερα την ομοφυλοφιλία, κάνοντας τη ζωή χιλιάδων συμπολιτών μας ευκολότερη.
«Οι ομοφυλόφιλοι δεν είναι διεστραμμένοι (τουλάχιστον όχι περισσότερο από τους ετεροφυλόφιλους), δεν είναι επικίνδυνοι (η ομοφυλοφιλία δεν είναι «κολλητική») και γενικά δεν ευθύνονται για την κατάστασή τους. Πρέπει να έχουν το δικαίωμα να ζουν σύμφωνα με η φύση τους (βιολογία), χωρίς να κατατρύχονται από τύψεις και ενοχές. Αντίθετα, πρέπει η κοινωνία να τους αποδέχεται δίχως οποιαδήποτε μορφή διάκρισης –όπως ήδη κάνει σε ολοένα μεγαλύτερο βαθμό, αλλά ακόμα όχι στο σύνολό της.», τονίζει ο Jacques Balthazart.
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
